Priembewerking van DNA effectiever gemaakt

Procédé priembewerking

In de priembewerking worden stukjes DNA streng voor streng vervangen door precieze DNA-sequentie (afb: Nature)

Priembewerking is de speciale bewerking van DNA die veiliger is dan de ‘normale’ CRISPR-methode, want accurater en doordat die minder onbedoelde bewerkingen veroorzaakt. Het vervelende is dat die methode ook veel minder effectief is (in minder cellen de reparatie uitvoert) dan de ‘aloude’ CRISPR-methode. Nu lijken onderzoekersters rond Lance Parsons en Britt Adamson van de Princetonuniversiteit daar, hoogstwaarschijnlijk, iets op gevonden te hebben. De ‘sleutel’ lijkt het kleine eiwit La te zijn. Lees verder

Alg ‘adopteert’ bacterie die stikstof verwerkt

Alg met inwonende bacterie

Alg met inwonende bacterie (Afb: Jonathan Zehr et. al/Cell)

Eukaryote cellen zoals wij die hebben, hebben cellichaampjes (organellen) die allerlei taken uitvoeren. Mitochondriën zijn organellen die de cel van energie voorzien. Die hebben een eigen (klein) DNA. Het idee is dat dat oorspronkelijk aparte organismen zijn geweest die door de eukaryote cel is ‘ingelijfd’ en dat een groot deel van zijn DNA is kwijtgeraakt. Nu hebben onderzoekers een alg gevonden die een bacterie zou hebben ‘geadopteerd’ dat stikstof kan verwerken. Zien we hier een alternatief voor kunstmest?
Lees verder

Vernietigen bloedstamcellen verjongt de afweer (bij muisjes)

Cellen in het beenmerg

Cellen in het beenmerg (afb: WikiMedia Commons)

Door bloedstamcellen te vernietigen met antilichamen bleek het afweersysteem van 18 tot 24 maanden oude muisjes (56 tot 70 jaar bij mensen) te worden verjongd, zo bleek onderzoekers van, onder meer, de Stanforduniversiteit rond Irving Weissman. Lees verder

E. coli’s genetisch zo veranderd dat ze op elektronen reageren.

E. coli-bacteriën

E. coli-bacteriën

Onderzoekers rond William Bentley van het Fischellinstituut van de universiteit van Maryland hebben laten zien dat processen in, genetisch veranderde, cellen te ‘sturen’ zijn door elektrische signalen. Daardoor zouden die cellen te gebruiken zijn om stoffen af te leveren of om het verloop van ziektes te volgen, is het idee. Ook in de landbouw of het milieu zou er emplooi voor dit soort systemen zijn. Lees verder

De RNA-wereld als begin van leven lijkt weer iets aannemelijker

RNA-polymerase

Het ‘moderne” RNA-polymerase (afb: WikiMedia Commons)

De theorie van de RNA-wereld over hoe het leven op aarde ontstaan is, is weer ietsje steviger in haar schoenen komen te staan. Proeven zouden hebben aangetoond hoe een RNA-enzym zich zou hebben kunnen verbeteren. Daardoor zou het erfgoed, dat in de DNA-wereld in RNA is opgeslagen, nauwkeuriger gekopieerd kunnen worden. Lees verder

Hiv-patiënt met leukemie genezen na stamceltransplantatie

Een zestiger uit de VS die al ruim dertig jaar geleden met hiv besmet werd en later ook nog eens bloedkanker (acute myeloïde leukemie) kreeg, schijnt genezen te zijn van beide ziektes door de transplantatie van bloedstamcellen van een donor die een zeldzame mutatie van het CCR5-gen had die haarhem beschermt tegen hiv. Lees verder

Klinische proeven in VS met CAR-T-cellen tegen MS

CAR-T-behandeling MS?

CAR-T-behandeling tegen MS op komst? (afb: BMS)

In de VS worden klinische proeven opgetuigd om de CAR-T-techniek in te zetten tegen de automimmunziekte multipele sclerose (MS). Bij proeven met muisjes lijkt deze aanpak succesvol te zijn geweest. Nu moet worden bewezen dat deze aanpak voor mensen veilig en ook effectief is. “We beginnen op onontgonnen terrein”, zegt James Chung van Kyverna Therapeutics, die de proeven gaat uitvoeren.
Lees verder

Autoimmuunziekten ontstaan door fout in ‘leerproces’ T-cellen (?)

B-cellen in zwezerik

Tot nu toe was duister wat die B-cellen (groen) in de zwezerik deden (afb: Jan Böttcher & Thomas Korn TU München)

Bepaalde afweercellen, T-cellen, moeten eerst leren wie of wat vriend of vijand zijn en niet het eigen systeem aanvallen. Dat ‘leerproces’ vindt plaats in de zwezerik ( ook wel thymus genoemd) met als ‘leraren’ epitheelcellen. Daar zijn, zo blijkt, B-cellen onmisbaar voor. Als daar iets fout gaat dan kan een autoimmuunziekte ontstaan waarbij afweercellen (onderdelen van) het eigen systeem aanvallen. Tenminste, dat zou zijn bewezen bij de immuunziekte neuromyelitis optica, een ziekte die lijkt op multipele sclerose. Lees verder

Een badje waarin hersenstamcellen zich prettig voelen

hersenstamcelbadje

Hersenstamcelbadje waarvan lading en toegevoegde groeifactor FGF2 bepalen welke hersencellen er ontstaan (NPSC=hersenstamcellen, astrocyten zijn een vorm van gliacellen) (afb: Kristine Glotzbach et. el/ACS)

Onderzoekersters hebben een badje gevonden waar hersenstamcellen zich prettig in voelen en dat aanmaak van nieuwe hersencellen zou kunnen bevorderen. Zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel herstellen nauwelijks doordat zich bij beschadiging met vloeistof gevulde holtes en bindweefsel vormen die herstel tegengaan. Het idee is die holtes op te vullen met een ‘badje’ waarin hersenstamcellen zich optimaal voelen. Het ‘badje’ bestaat uit positief geladen hydrogels met wat toevoegingen. Lees verder

Staat de elektrospin aan de basis van leven? Nou uhh nee

Onderscheid enantiomeren

Linksdraaiend helicine heeft een voorkeur voor het rechter kobalteilandje, terwijl bij het kobalteiland links met een tegenovergestelde magnetiseringsrichting die linksdraaiende helicines slechts aan de rand verschijnen (afb: Empa/Karl-Heinz Ernst et. al)

Enantiomeren zijn stoffen die dezelfde scheikundige opbouw en eigenschappen hebben, maar met gespiegelde structuren die niet overlappen zoals de linker- en rechterhand. De verschillen zijn te zien door de draaiing die beide optische isomeren geven aan gepolariseerd licht: links- of rechtsom. Opmerkelijk is dat het leven van deze optisch actieve stoffen steeds de ene variant kiest. Zo zijn alle aminozuren die het leven gebruikt linksdraaiend. Waarom dat zo is heeft al heel wat wetenschappers onoplosbare hoofdbrekens bezorgt sinds de ontdekking van de enantiomerie door Louis Pasteur. Zouden elektrische of magnetische velden daar de oorzaak van kunnen zijn? Dat weten we nog niet zeker, maar het zou kunnen. Lees verder