DNA-verschillen maken sommige immuuntherapieën niet voor iedereen bruikbaar

Antilichamen

Basisstructuur van antilichamen. N is het amino-uiteinde en C is het koolstofuiteinde van de keten. Rood zijn de disulfidebruggen (afb: WikiMedia Commons)

Ons DNA verschilt van persoon tot persoon op duizenden plaatsen. Dat betekent met (ongeveer) hetzelfde gen (ietwat) afwijkende eiwitten produceren en dat kan in sommige gevallen leiden dat bepaalde op antilichaamtherapieën niet effectief zijn. Die behandelingen worden vaak gebruikt voor veel ziektes, maar die slaan daardoor niet bij iedereen ook aan. Dat percentage ligt rond de 1%, maar het gaat vaak om dure behandelingen zoals de CAR-T-celtherapie. Lees verder

RNA zou oud afweersysteem nieuw leven inblazen

Zwezerik

In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Gaandeweg het stijgen der jaren werken allerlei systemen in ons lijf minder goed. Zo gaat ons, op zich prachtige, afweersysteem achteruit. Onderzoekers van het Duitse kanker-onderzoekscen-trum DKFZ, het HI-STEM-stam-celinstituut en het Broadinstituut zouden er in geslaagd zijn met boodschapper-RNA een verou-derd afweersysteem van muisjes nieuw leven in te blazen. Daardoor herstelt de aanmaak van nieuwe afweercellen, waardoor oudere dieren (we hebben het dan over beestjes van een jaar of twee) een beste afweerreactie kunnen ontwikkelen en tumoren effectief kunnen bestrijden. Tsjonge. Lees verder

Uitgeputte T-cellen weer opgepept om kanker te bestrijden

Menselijke T-cel

Menselijke T-cel (afb: WikiMedia Commons)

Er wordt volop gewerkt aan het verbeteren van de immuunbehandelingen. Die zijn deels gericht om de ‘strijdbaarheid’ van afweercellen te verlengen. Onderzoekers zouden nu een manier ontdekt hebben om te voorkomen dat T-cellen zich uitputten tijdens de strijd tegen kanker. Kankercellen gebruiken allerlei manieren om het afweersysteem te slim af te zijn. Zo gebruiken die een specifiek moleculair signaal om die T-cellen te verzwakken. Kwestie van dat signaal uitzetten helpt, zagen de onderzoekers. Dat signaal zou nog niet eerder opgemerkt zijn. Lees verder

Leert de platworm ons hoe we stamcellen kunnen sturen?

Stam- en hecanotoblastcellen van platwormen

Stam- (roze) en hecatonoblastcellen (blauw) (afb: Frederick Mann et al./Cell Reports)

Platwormen kunnen zichzelf herbouwen vanuit slechts een klein fragment. Wetenschappers denken nu te weten hoe dat komt. Hun stamcellen negeren instructies van dichtbij en reageren op signalen van andere weefsels over lange afstanden. Daarbij zouden voorheen niet eerder ontdekte hecatonoblastcellen een rol spelen. Lees verder

Onderzoekers vinden remmer voor ‘woekersignaalroute’ kankers

HRas

Structuurformule van HRas. RAS is eigenlijk een familie van eiwitten (afb: WkiMedia Commons)

Onderzoekers hebben (weer) een nieuwe manier gevonden om kankergroei te stoppen zonder gezonde cellen te beschadigen. Ze ontdekten een stof die het signaal blokkeert dat kankercellen aanzet tot woekering. De behandeling werkte bij muisjes met long- en borsttumoren en veroorzaakte geen schadelijke bijwerkingen die bij eerdere medicijnen werden gezien. Deze ontdekking, die nu op mensen wordt getest, zou de deur kunnen openen naar veiliger en nauwkeuriger kankerbehandelingen, maar dat is al vaker beweerd. Klinische proeven moeten uitmaken of dat ook voor mensen geldt. Lees verder

Kankercellen mogelijk het ‘stresswapen’ ontnomen

Voorbeelden van IRE1-remmers

Voorbeelden van IRE1-remmers op de kinase-bindplaats of het RNAse-domein (afb: Peng Wu et al./Nature Communications)

Kankercellen lijken behoorlijk ‘slim’ te zijn. Ze kapen overlevings- en genezingsprocessen van cellen om hun groei te stimuleren, zich door het lichaam te verspreiden en hun eigen overleving te garanderen. De ontvouwde eiwitrespons, die cellen beschermt tegen stress, is zo’n overlevingsmechanisme. Een van de belangrijkste regulatoren, het inositol-afhankelijke enzym 1 (IRE1), is een veelbelovend doelwit gebleken voor de ontwikkeling van therapieën tegen kanker en diverse andere ernstige ziekten. Nu hebben onderzoekers rond Peng Wu van het Max Planck Instituut voor Moleculaire Fysiologie in Dortmund hebben een middel ontwikkeld dat IRE1 remt via een ander mechanisme dan bestaande remmers. Dit zou nieuwe therapeutische mogelijkheden kunnen openen voor de behandeling van kanker en andere ziekten. Lees verder

Niet eerder ontdekt herstelsysteem DNA in mensencellen gevonden

kernmembraan

Het kernmembraan (afb: WikiMedia Commons)

Er zijn verschillende systemen om beschadigd DNA te herstellen. Nu schijnt er een niet eerder ontdekt herstelsysteem ook in mensencellen te zijn gevonden. Daarbij reageren eiwitten in het kernmembraan direct op beschadigingen in het DNA. Het onderzoek stond onder leiding van Younghoon Kee van de afdeling nieuwe biologie van het Daegu Gyeongbuk-instituut in Zuid-Korea. Lees verder

RNA-vaccin lijkt succesvol bij muisjes met kanker

Interferon alfa

De molecuulstructuur van interferon-alfa, een type I-interferon (afb: WikiMedia Commons)

Een nieuw boodschapper-RNA-vaccin zou het afweersysteem aanzetten om actief kankercellen te verwijderen, zo zou uit proeven met muisjes zijn gebleken.  Het bRNA in het vaccin codeert voor type I-interferonen die een belangrijke rol spelen in onze afweer; kennelijk doen ze dat ook bij muisjes met kanker. De behandeling kan op zich of in combinatie met een controlepostremmer worden uitgevoerd, waardoor afweercellen minder afgeremd worden. Lees verder

Strategie ontwikkeld om bijwerkingen CAR-T-therapie aan te pakken

Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld gebracht (afb: hematon.nl)

De CAR-T-therapie om afweercellen te ‘leren’ zich tegen kankercellen te keren wordt al langer tegen bloedkankers gebruikt, maar lijkt nu ook steeds meer in beeld te komen bij de bestrijding van vaste tumoren. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen negatieve kanten zitten aan deze immuuntherapie. Onderzoekers rond Kai Rejeski van de Ludwig Maximilians-universiteit stellen nu een nieuwe strategie te hebben ontwikkeld om zelfs nieuwe bijwerkingen systematisch en sneller aan te pakken. Deze strategie heet IAGO gedoopt naar de schurk in Shakespeares Othello. Lees verder

Het genoom stelt zich te weer tegen interne bedreigers

Retransposon

Een retrotransposon gebruikt omgekeerde transcriptie om zich elders in het genoom opnieuw te vestigen (afb: WikiMedia Commons)

Het blijkt dat het genoom een systeem heeft om zich tegen interne vijanden te weren, zo ontdekten onderzoeksters rond Wenjing Qi van de universiteit van Freiburg (D). Dan gaat het vooral om de nogal ordeloze springende genen (retrotransposon/s/-en) in het (ook ‘ons’) genoom. Lees verder