Apen worden ‘jonger’ met ‘vervalresistente’ stamcellen

Stamceltherapie verjonging

De stamceltherapie keert de botontkalking bij de oudere apen om (links de controlegroep) (afb: Guang-Hui Liu lab)

Het herstelvermogen van ons lichaam neemt af naarmate we ouder worden. Dat is een kenmerk van veroudering en een belangrijke oorzaak van ouderdomsziektes. Al jaren vragen onderzoekers zich af of de afname van stamcellen de hoofdoorzaak is van veroudering of slechts een bijwerking. Om die vraag te kunnen beantwoorden dienden ze oudere apen enige tijd ‘vervalresistente’ stamcellen toe en zagen dat de functies en organen van die ‘oudjes’ een jaar of vijf, zes ‘jonger’ werden. Lees verder

CAR-T lijkt ook tegen vaste tumoren te kunnen werken

Satri-cellen

De in de proef gebruikte satri-cellen zouden van Carsgen Therapeutics komen (afb: Carsgen)

De CAR T-therapie om bepaalde afweercellen (T-cellen) genetisch zo te veranderen dat ze effectief kankercellen aanpakken, werkt vooral bij de bestrijding van bloedkankers zoals leukemie. Al tijden wordt er aan die techniek gesleuteld om die techniek ook tegen vaste tumoren te gebruiken. Nu lijkt daar schot in te komen. Lees verder

Maken in-vivobehandelingen CAR-T-therapie bruikbaarder?

CAR-T-cellen vallen kankercel aan

CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)

De CAR-T-cel-therapie lijkt vrij effectief, vooral tegen bloedkankers zoals leukemie, maar het grote (duurmakende) probleem is dat de afweercellen van de patiënt eerst moeten worden ‘geoogst’ (uit het lichaam gehaald), vervolgens genetisch moeten worden veranderd, vermeerderd en uiteindelijk weer moeten worden toegediend aan de patiënt. Het lijkt er nu op dat er methoden in ontwikkeling zijn die het mogelijk maken die afweercellen in het lichaam genetisch zo te veranderen dat ze de strijd met de kankercellen een goede kans op de ‘overwinning’ zullen maken, maar er is nog een hoop te bewijzen. Lees verder

Springende genen veranderen het DNA van vorm

Transposoninvoegingen

Vorming van een lus in een gesimuleerd deel van het genoom. Van links naar rechts zijn er nog meer transposons in het gebied opgenomen, weergegeven door bollen. Van boven naar beneden worden simulaties getoond waarin de lusvorming steeds duidelijker wordt. (afb: Lennart Hilger et al./Biophysical Journal/KIT)

Er zit meer beweging in ons genetisch materiaal dan je zou denken. Bijna de helft van het menselijk genoom bestaat uit transposons, springende genen. Ze ‘springen’ van de ene plaats naar de andere en zijn niet gelijkmatig verdeeld in het genoom, maar zitten vaak gebundeld in groepen. Onderzoekers van het KIT hebben nu ontdekt hoe deze groepsvorming plaatsvindt. Die wordt mogelijk gemaakt door de manier waarop het genetische materiaal zich ter plekke ontvouwt, denken de onderzoekers. Lees verder

Er is meer dan Cas9 in het ondermaanse: Cas12a, bijvoorbeeld

Cas9 tov Cas12a

De Cas12a-schaar schijnt betrouwbaarder te zijn dan Cas9

De CRISPR-methode is een gevulde gereedschapskist van bacteriën om zich virussen (bacteriofagen) van het ‘lijf’ te houden. Nu gebruiken onderzoekers voornamelijk een ‘genschaar’ in die methode om genomen te veranderen” Cas9. Onderzoekers hebben hun blik verlegd naar Cas12a (niet als eersten, overigens), die ‘schaar’ schijnt het anders en op sommige punten beter te doen. Het lijkt er op dat die toepassingen vooral liggen op het gebied van onderzoek en niet zo zeer van geneeskunde (maar dat kan mijn=as’s misvatting zijn). Lees verder

Boven de 80 neemt de kans op kanker af

De kans om kanker te krijgen vooral afhankelijk van pech (=celdingsfouten)

Erfelijkheid, celdeling of omgeving kunnen oorzaak kanker zijn. Celdeling (‘random’) zou de belangrijkste factor zijn. Vreemd is dan dat die ‘botte pech’ bij de hersens zo hoog scoort, waar cellen nauwelijks delen (afb: Science)

Onderzoeksters ontdekten, vreemd genoeg, onlangs een verrassend verband ontdekt tussen een langer leven en een lagere kans op kanker, bij een onderzoek aan muisjes en menselijke cellen. Op hogere leeftijd gaan die het eiwit NUPR1 meer aanmaken. Dat verlaagt de kans op kanker aanzienlijk. De kans op kanker neemt na 80 jaar aanzienlijk af, concluderen de onderzoeksters op basis van hun onderzoeksresultaten. Lees verder

Glioblastoom bij muisjes met succes verkleind

https://nl.wikipedia.org/wiki/Glioblastoom“>Glioblastooom, een agressieve vorm van hersenkanker, is ongeneeslijk. Volgens onderzoekers rond Luis Parada van het Sloan Kettering-kankercentrum in New York zou  een kleine verbinding, gliocidine, die glioblastoomcellen doden terwijl gezonde cellen worden gespaard. Een groot voordeel van de verbinding is dat die door de bloed/hersenbarrière heen kan, waardoor het via het bloed kan worden toegediend. In combinatie met temozolomide zou gliocidine een hersentumor effectief kunnen bestrijden. Voorlopig is een en ander alleen nog maar aangetoond in dierproeven en celkweken en zal de werkzaamheid en veiligheid nog wel eerst in klinische proeven met mensen moeten worden bewezen. Lees verder

Tragere bewerking van bRNA’s leidt tot celdood

Splitsoom

Fouten bij het splitsen van bRNA kunnen leiden tot de celdood (afb: Ivan Đikić et al./Science)

Mensen hebben zo’n 20 000 genen, maar toch zijn cellen in staat op honderdduizenden verschillende eiwitten te produceren. Die verscheidenheid wordt mogelijk gemaakt door nabewerking van boodschapper-RNA’s die de ‘mal’ vormen voor die verscheidenheid.
Dat splitsproces wordt door verschillende eiwitten uitgevoerd dat in het Engels tezamen het spliceosome wordt genoemd, maar dat ik in dit blog splitsoom noem. Daarbij kan wel eens iets fout gaan en dan loopt de benodigde eiwitproductie in de soep en sterft de cel. Wellicht een doel voor een kanker- of Alzheimertherapie, denken de onderzoekers. Lees verder

Nieuwe immuuntherapie zou glioom onschadelijk maken

De SGRP-CAR-T-celmethode

De CAR-T-methode linksvergeleken bij CAR-T-SGRP. SGRP staat voor micro-omgeving, GAM staat voor microgliacellen en macrofagen en GBM voor glioom (afb: Georg Hutter et al./Nature Communications)

Glioom is een zeer lastig te bestrijden vorm van hersenkanker. Er zijn wel therapieën bedacht die wat beloven zoals de CAR-T-therapie, maar kennelijk lopen die toch weer tegen klippen op. Nu denken onderzoekers rond Gregor Hutter van de universiteit van Bazel het ei van Columbus gevonden te hebben door de CAR-T-aanpak wat te wijzigen. Lees verder

Veelvoorkomende kopieerfout DNA blijkt toch niet altijd toeval

DNA-basen

De DNA-basen (afb: WikiMedia Commons)

Een van de meest voorkomende mutaties in de ‘belettering’ van het genoom is de vervanging van de DNA-base cytosine (C) door thymine (T). Die vindt niet alleen plaats door toeval, maar vooral als gevolg van fouten tijdens de celdeling. De ‘boosdoener’ is een enzym dat DNA kopieert en normaal gesproken kopieerfouten opspoort en herstelt. Op bepaalde plaatsen ‘struikelt’ dit enzym echter, zo melden onderzoeksters rond Marketa Tomkova van de universiteit van Oxford. De bevindingen zouden betekenis kunnen hebben voor het kankeronderzoek, stellen de onderzoeksters. Lees verder