Onderzoekers van de autonome universiteit van Barcelona zouden met een gentherapie de aftakeling in de hersentjes van demente muizen tot staan hebben weten te brengen. Het geheugen van de diertjes bleek na de behandeling stabiel te blijven. Alzheimer, een vorm van dementie, is ongeneselijk. De Spaanse neurologen rond Carlos Saura hopen dat de therapie ook bij mensen werkt. Lees verder
Alan Jasanoff in zijn werkkamer (foto: MIT)
Kernspinmagnetische resonantie (mri) wordt gebruikt als wetenschappelijk instrument, maar ook bij, onder meer, om bij mensen ‘naar binnen’ te kijken. De techniek heeft het voordeel boven röntgentechnieken dat er geen (erg) schadelijke straling aan te pas komt. Röntgentechnieken worden nog steeds vaak gebruikt omdat het oplossend vermogen daarvan groter is dan van mri. Onderzoekers van het befaamde MIT in het Amerikaanse Cambridge werken nu aan een systeem om mri te kunnen gebruiken om de genen ‘in actie’ te zien. De onderzoekers rond Alan Jasanoff zijn vooral geïnteresseerd in de hersens, maar de techniek is ook elders in het lijf toe te passen. Lees verder
Bij de ziekte van Alzheimer vallen er (letterlijk) gaten in de hersens
Tot niet zo heel lang geleden heerste de gedachte dat we geboren worden met een aantal hersencellen en dat we gaandeweg steeds meer cellen kwijtraken. Dat is niet waar gebleken. Er worden in delen van de hersens wel degelijk nieuwe cellen aangemaakt. Opmerkelijk is dat door een gen tot overexpressie te brengen ook nieuwe cellen in de hersens worden aangemaakt. Bij muizen met de ziekte van Alzheimer namen daardoor de symptomen van die neurologische aandoening duidelijk af, zo liet onderzoek van Daniel Offen en Adi Shruster van de universiteit van Tel Aviv (Israel) zien. Offen: “We weten nu dat stamcellen delen van de hersens kunnen herstellen.” Lees verder
Bij multiple sclerose tasten eigen immuuncellen de beschermende laag om de zenuwbanen aan.
De neurodegene-ratieve ziekte multiple sclerose is tot nu toe niet te genezen, maar het lijkt er op dat de laatste tijd zich enkele belangrijke ontwikkelingen hebben voorgedaan die de hoop voeden dat de, meest, traag verlopende, zenuwver-woestende ziekte genezen kan worden. Nu schijnen onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen een nieuw type immuuncellen te hebben ontdekt (type T-remmercellen) die de destructieve werking van het eigen afweersysteem tegen gaan in samenwerking met het eiwit FoxA1. Althans bij muizen gebeurde dat. Lees verder
UPF1
Stamcellen zijn voor onderzoeker en medicus mooie dingen. Nu het steeds makkelijker lijkt te worden om stamcellen te kweken, komen ook steeds mee onderzoekers op het idee om daar praktische problemen mee op te lossen. Zo hebben wetenschappers van de universiteit van Kyoto een manier gevonden om voorlopercellen van bloedplaatjes te maken, daarmee in principe een heersend tekort aan die voor stolling belangrijke cellen op te lossen. Onderzoekers van de universiteit van Californië San Diego hebben uitgevonden dat een bekend eiwit (UPF1) een belangrijke rol speelt in de ‘beslissing’ of een voorlopercel (onrijpe zenuwcel) een voorlopercel blijft of een zenuwcel wordt. Andere Amerikaanse onderzoekers denken de ‘knop’ gevonden te hebben die bepaalt of de stamcel zich ontwikkelt in en levercel of een alvleeskliercel. Lees verder
Stercellen vervullen veel nuttige taken, maar lijken bij MS-patiënten in de fout te gaan.
Microtubuli, onderdeel van het celskelet, spelen een belangrijke rol in een cel. Zijn ze ook ‘verantwoordelijk’ voor ons bewustzijn?
Stuart Hameroff en Roger Penrose hebben een theorie dat het bewustzijn zetelt in de diepere lagen van de hersen-cellen, in de fijnere activiteiten in de cel. De recente ontdekking door Anirban Bandyopadhyay van het Japanse materiaalonder-zoekinstituut in Yukuba dat microtubuli in de cellen kwantumtrillingen vertonen zou steun geven aan die theorie. Hameroff en Penrose denken dat EEG-ritmes (hersengolven) afkomstig zijn van die trillingen in de microtubuli. Lees verder
Bij de gentherapie wordt de vector heel precies op een bepaalde plaats in de hersenen aangebracht (foto: Le Monde)
Frans-Brits onderzoek heeft aannemelijk gemaakt dat een gentherapie bij Parkinson-patiënten is staat is de productie van dopamine in de hersenen weer op gang te brengen. Dopamine is een zogeheten neurotransmitter die, onder meer, wezenlijk is voor de beweging. Parkinson-patiënten hebben te kampen met steeds grotere problemen met hun motorische systeem door het tekort aan dopamine aanmakende cellen. De ziekte van Parkinson is een vrij veel voorkomende hersenaandoening. In Nederland zijn zo’n 50 000 patiënten (2006). Voor het goede begrip: de gentherapie geneest de patiënt niet, maar geeft hem zo’n, naar verwacht, tien jaar een goed werkende motoriek. Uiteindelijk wint de ziekte… Lees verder
De groene cellen zijn gliacellen, de rode stippen de kernen van neuronen. De muis die bij dit beeld hoort had Alzheimer.
Onderzoekers van de Amerikaanse staatsuni-versiteit van Pennsylvania schijnen een methode ontwikkeld te hebben waarmee van gliacellen functionele neuronen zijn te maken. Die methode zou de weg openen naar het herstel van schade aan de hersenen, ook die ontstaat als gevolg van hersenziektes zoals Alzheimer. Volgens onderzoeksleider Gong Chen zou het een ‘doorbraak’ zijn in de lange zoektocht naar methoden om hersenschade te herstellen. Lees verder
Het is bekend dat ervaringen en omgeving effect hebben op de activiteit van genen. Dat wordt epigenetica genoemd. Nu blijkt echter dat ook ervaringen aan het nageslacht kunnen worden doorgegeven. Bij muizen bleek althans dat angsten erfelijk kunnen zijn. Zelfs het nanageslacht, de kleinkinderen hadden angsten die ook de grootouders hadden. Angstige ervaringen bleken de genactiviteit in zaadcellen te veranderen, waardoor die werden doorgegeven aan het nageslacht. Lees verder