Bedrijven als 23andme verdienen geld aan het voorspellen van je gezondheidsrisico’s aan de hand van je DNA (afb: 23andme.com)
Onderzoek van de universiteit van Alberta (Can) zou hebben uitgewezen dat DNA niet je (nood)lot bepaalt. De bijdrage van de genen aan ziektes als kanker, Alzheimer en suikerziekte zou maar op zijn hoogst 5 tot 10% zijn. Je DNA is dus nauwelijks een goede voorspeller van het verloop van je gezondheid, is de boodschap. Er zijn uitzonderingen, overigens. Lees verder
Clare Pacini van het Sangerinstituut (afb: Sangerinstituut)
Het ontstaan van kanker is een ingewikkeld verhaal. Voor een deel heeft dat te maken met het grote aantal factoren dat mis kan gaan, maar ook met het feit dat er verschillende typen kanker zijn die allemaal zo hun eigen eigenaardigheden hebben. Onderzoekers in de VS en het VK hebben nu een ‘kaart’ gemaakt van genen die noodzakelijk zijn voor de overleving van kankercellen. We praten dan over 725 kankermodellen en 25 verschillende soorten kanker. Lees verder
Het is opmerkelijk dat we al aan het genoom willen sleutelen, maar daar eigenlijk nog niet eens zo veel van af weten. Dan heb ik het alleen nog maar over het coderende deel van het DNA en niet over de 98% van dat gigantische molecuul dat niet codeert (voor eiwitten). Van die 2% bekijken onderzoekers ook maar weer een beperkt aantal genen. Het grootste deel van ons erfgoed is ‘duister’. Onderzoekers hebben wat aan dat kennisgat willen doen door met algoritmes het DNA aan te pakken om een idee te krijgen wat dat ‘duistere’ genen-DNA zou kunnen doen. Een beginnetje (denk ik; as). Lees verder
DNA-uitlezing met behulp van CRISPR en nanoporiën (afb: Max Planckinstituut)
Een groot deel van ons genoom bestaat uit herhalingen, wel honderden of duizenden keren. Die herhalingen zijn moeilijk te analyseren. Onderzoekers van het Max Planckinstituut voor moleculaire genetica in Berlijn hebben nu een methode ontwikkeld om dit ‘duistere deel’ van het genoom te kunnen doorzoeken. Die methode is een combinatie van nanoporiegenoomuitlezing en de CRISPR/Cas-methode.
Lees verder
PET-opname van de hersens van de Colombiaanse vrouw die vol zitten met beta-amyloïdeplaques zonder dat ze last van dementie heeft (afb: Aaron Schultz)
In 2016 vloog een 73-jarige vrouw uit Medillin (Colombia) naar Boston om een hersenscan te laten maken, haar bloed te laten onderzoeken en naar haar genoom te laten kijken. Ze had een genetische afwijking in haar familie waardoor dementie vaak al op hun vijftigste toesloeg. Zij had nergens last van. Dat bleek het gevolg te zijn van een zeldzame mutatie aan het ‘Alzheimergen’ APOE. “Dit is een bijzonder geval”, zegt neurowetenschapper Yadong Huang van de Gladstone-instituten in San Francisco. “Mogelijk opent dit interessante wegen voor onderzoek en voor therapie. Lees verder
Kabeljauw heeft een de novo-‘antivriesgen’ (afb: WikiMedia Commons)
Lang is gedacht dat nieuwe genen varianten van oude genen zijn, maar het wordt steeds duidelijker dat de natuur veel vindingrijker is dan dat. Genen kunnen ook zo maar ‘uit het niks’ ontstaan, uit stukken en brokken niet-coderend DNA. Lees verder
Alvleeskliertumoren worden omringd door vezeligachtig weefsel (rood) dat de kankercellen effectief afschermt (afb: DeNardo-lab)
Kankercellen hebben allerlei ’tactieken’ om hun vijanden (=medicijnen) de pas af te snijden en zo te overleven. Onderzoekers van het Amerikaanse Cold Spring Harbor-lab denken diverse vluchtwegen voor alvleesklierkankercellen met succes te hebben afgesneden. Bij muisjes lijkt die aanpak te hebben geleid tot krimp van de tumor in de alvleesklier. Lees verder
Het lichtgestuurde gen FGFR1, met en zonder licht (afb: Proc. of IEEE)
Al jaren wordt er geëxperimenteerd om met licht de activiteit van genen te sturen, een tak van sport die optogenetica wordt genoemd. Onderzoekers van de universiteit van Buffalo (nog nooit van gehoord) zeggen met die methode het gen FGFR1 te hebben ‘geherprogrammeerd’ in een kweek van hersencellen. Dat gen speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van embryo tot volgroeid organisme. Lees verder
De orgaanontwikkeling bij zoogdieren doorloopt een vast ‘genprogramma’ dat in het begin grotendeels overeenkomt (afb: Kaessmann-lab)
Het ontstaan van het leven en alles wat er omheen hangt is nog steeds omhangen met vele geheimen (ook al doen we of we daar zo veel van af weten). Zo is voornamelijk duister hoe organen zich in een embryo ontwikkelen. Onderzoekers van de universiteit in het Duitse Heidelberg hebben, geholpen door de modernste DNA-uitlezers, wat licht in die duisternis geworpen. Er lijkt een soort ‘genetisch programma’ te zijn dat bepaalt welke organen zich waar in de vrucht vormen dat zowel geldt voor mensen als ook een aantal andere zoogdieren. Lees verder
Zo zouden transposonen zich verspreiden door het genoom (afb: https://www.ebi.ac.uk)
Voor een systeem waar het zo nauw luistert, het leven, heeft het wel veel ‘losse eindjes’ (althans, zo zien ze er uit met mijn beperkte kennis van de genetica). Transposonen, vaak springende genen genoemd, horen daar wat mij betreft toe. Onderzoekers hebben nu die wispelturige genen in het huwelijk laten treden met de CRISPR-methode om DNA te veranderen. Daardoor zou het makkelijker worden om het DNA te veranderen en daar zou niet bij geknipt hoeven worden. Lees verder