Onderzoekers synthetiseren vijf gistchromosomen

Met knip- en plakwerk DNA synthetiseren

Het bouwen van een chromosoom gaat gepaard met veel knip- en plakwerk zoals deze plaatjes duidelijk moeten maken (afb: Science)

Het bouwen van een chromosoom gaat gepaard met veel knip- en plakwerk zoals dit plaatje duidelijk moet maken (afb: Science)
Een internationale onderzoeksgroep heeft vijf chromosomen van bakkersgist helemaal vanaf nul opgebouwd. De dag komt steeds dichter bij dat onderzoekers onderzoekers op de tekentafel ontworpen leven zullen ‘bouwen’. “We doen het vooral omdat we weinig weten hoe cellen in elkaar zitten” zegt geneticus Jef Boeke van de universiteit van New York. Lees verder

‘Springende genen’ mogelijk verantwoordelijk voor Alzheimer e.a

retrotransposons

Alu-sequenties behoren tot de familie van retrotransposons die zichzelf kopiëren en elders in het DNA inbouwen (afb: Wiki Commons)

Het lijkt er op dat steeds meer Alzheimer-onderzoekers zich afwenden van de hypothese dat de beta-amyloïdeplaques de oorzaak van de ziekte zijn. De vraag is dan natuurlijk meteen weer: wat dan? Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit stelden in 2004 al de hypothese op dat de problemen begonnen in de mitochondriën, de krachtcentrales van de cel, en komen nu met het idee dat die weer samenhangen met de ontsporing van ‘springende’ stukjes DNA, de zogeheten alu-sequenties, de alu-neurodegeneratiehypothese. Lees verder

Wordt het nog wat met die DNA-opslag?

De omzetting van digitaal in dna-taal

De omzetting van digitaal in dna-taal (afb: Science)

DNA is niet alleen voor medici en genetici een begeerlijk onderzoeksdoel, maar ook voor informatici. DNA is met zijn vier ‘letters’ een geweldig opslagmedium. Onderzoekers van de Amerikaanse Columbia-universiteit en van het New Yorkse genoomcentrum hebben DNA gebruikt om een besturingssysteem en een korte film op te slaan. Ze stellen dat de opslagdichtheid honderd keer groter is dan een eerder ontwikkelde methode. Lees verder

DNA fluoresceert wel degelijk (en dat is mooi)

Fluorescerend DNA

fluorescerend DNA

Biomoleculen zoals DNA, eiwitten en RNA knipperen zo nu en dan. Ze zenden dan licht uit (fluoresceren). Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen de eerste te zijn die dat knipperen hebben waargenomen met behulp van een hoogoplossende beeldtechniek met een resolutie van zo’n 6 nm (1 nm is eenmiljoenste mm). Ze denken dat die techniek nuttig kan zijn bij het bestuderen van ziektes waarbij genmutaties een rol spelen (dat zijn er nogal wat). Lees verder

DNA gebruikt als postcode in gentherapie

DNA als postcode in gentherapieonderzoek

James Dahlman in het lab (afb: Georgiatech)

Met gentherapie hoop je ziekmakende mutaties te verwijderen of onschadelijk te maken. Belangrijk punt is natuurlijk dat die goede genmateriaal op het juiste punt in het lichaam terecht komt. Onderzoekers van de universiteit van Florida, het technologisch instituut van Georgia en het MIT hebben nu een methode ontwikkeld om stukjes DNA te gebruiken als soort ‘postcode’ om nanodeeltjes te testen die het genmateriaal in een bepaald weefsel moeten afleveren. Of ze dat genmateriaal dan ook daadwerkelijk de celkern binnenbrengen is nog niet uitgeprobeerd. Lees verder

Bacterie gemaakt met synthetische nucleotiden

Onnatuurlijke DNA-basen

Onnatuurlijke DNA-basen die (ook) al eerder bedacht zijn. Linksonder de vruchten van Romesbergs onderzoek (afb: chemistryworld.com)

Normaal is DNA opgebouwd uit slechts vier bouwstenen (nucleotiden, ook wel DNA-letters genoemd: A, C, G en T). Nu hebben onderzoekers van het Amerikaanse Scripps-instituut aan een bacteriëel DNA-molecuul twee synthetische nucleotiden toegevoegd. Dat schijnt al eerder gebeurd te zijn, maar nu lijkt dit deels kunstmatige DNA ‘levensvatbaar’ te zijn: E. coli-bacteriën met dit vreemde DNA bleken, na enige aanpassingen, normaal te groeien en te delen. Ook de ‘nakomelingen’ van de bacterie met twee foute nucleotiden zouden die vreemdgangers mee krijgen. Moeten we ons zorgen maken? Daar praten de onderzoekers niet over. Lees verder

Met CRISPR processen in de celontwikkeling volgen

CRISPR en de lussen van DNA

De CRISPR/Cas9-schaar

Onderzoekers van het Engelse Sanger-instituut en van de universiteit van Cambridge hebben een naar eigen zeggen verbeterde en efficiëntere vorm van de CRISPR-techniek ontwikkeld. Ze hebben de nieuwe ‘versie’ sOPTIKO of sOPTIKD gedoopt. Met dat systeem zou je processen in de celontwikkeling kunnen volgen. Dat helpt om uit te pluizen hoe gezonde cellen functioneren, maar ook cellen kunnen ontaarden. Lees verder

Synthetisch DNA-vaccin beschermt tegen zika-besmetting

DNA-vaccins

DNA-vaccins vergeleken met conventionele (afb: GeneOne)

Een vaccin van synthetisch DNA zou muizen en apen tegen het zika-virus beschermen. Inenting daarmee resulteerde in een krachtige reactie van het afweersysteem van de proefdieren. Alle proefdieren doorstonden met goed gevolg een virusinfectie. Er is vooralsnog geen medicijn tegen het zika-virus.  Lees verder

Genetische ‘architecten’ ontrafelen kronkels DNA

Inactief X-chromosoom met superlussen

Het inactieve X-chromosoom bevat reuzenlussen die verdwijnen als de DNA-sequentie DXZ4 wordt verwijderd (afb: Qanta Magazine)

Het menselijk DNA-molecuul is lang, uitgerekt bijna 2 m. Dat immense molecuul moet in een kern gepropt worden van enkele micrometers (duizendste mm). Hoe werkt dat en vooral hoe moet dat opgepropte molecuul worden afgelezen om RNA-kopieën te kunnen maken om eiwitten te produceren? Onderzoekers hebben het onvolprezen bacteriewerktuig CRISPR/Cas9 gebruikt om er achter te komen hoe het DNA-molecuul ligt opgekruld in de kern. Lees verder

Kind van drie ouders geboren

Baby van drie ouders met arts John Zang

John Zang met de boreling (afb: New Scientist)

Naar nu bekend is gemaakt is op 6 april in Mexico een zuigeling geboren met DNA van drie verschillende ouders. Het DNA in de kern is afkomstig, zoals gewoonlijk van de vader en de moeder, maar het mitochondriale DNA is afkomstig van een derde ‘donor’. In sommige gevallen zijn mutaties in het mitochondriale DNA, dat overgedragen wordt van moeder op kind, verantwoordelijk voor ernstige ziektes. Vandaar dat is gekozen voor een drieouderkind met gezond motochondriaal DNA van een derde. De methode is niet onomstreden. Het kind is gezond. Lees verder