Voor het eerst eiwitten aangemaakt in cel met zesletterig DNA

Nieuw DNA-alfabet

De onnatuurlijk basen X en Y coderen voor onnatuurlijke aminozuren PrK en PaZF (afb: Nature)

Het hoeft misschien niet, maar we vertellen het toch nog maar een keer: DNA bestaat uit vier bouwstenen die coderen voor duizenden eiwitten, de werkpaarden van levende organismes.  Floyd Romesberg  Scripps-instituut in Californië en medeonder-zoekers hebben twee nieuwe bouwstenen toegevoegd aan het DNA van de bekende Eschericha coli-bacterie  en de eencellige bleek met dit ‘zesletterige’, onnatuurlijke DNA gewoon door te gaan met het aanmaken van eiwitten, zij het met andere aminozuren dan de twintig natuurlijke waar onze eiwitten normaal uit bestaan. Uiteindelijk zal dit soort onderzoek moeten leiden tot onnatuurlijke eiwitten die dienst zouden kunnen doen als geneesmiddelen. “Wij hebben iets nieuws ontworpen dat functioneert naast het oude en doet wat dat oude kan doen”, stelt Romesberg Lees verder

Genonderzoek kent ook ‘modes’

Meest bestudeerde genen

Topgenen door de jaren heen. Wit is hemoglobine, ononderbroken blauw TP53 (afb: Nature)

Peter Kerpedjiev is programmeur en heeft ook een opleiding in bioinformatica. Hij wilde promoveren en wilde weten welke genen nu belangrijk zijn voor onderzoekers. Hij verliet zich daarbij op de Amerikaanse geneeskundebibliotheek die in zijn PubMed-databank precies bijhoudt waarover gepubliceerd is. Daaruit haalde Kerpedjev de artikelen waarin de structuur, functie en/of locatie van genen wordt beschreven en voor welke eiwitten die coderen.  Daaruit destilleerde hij een genentoplijst van het menselijk genoom. Het blijkt dat ook  van genonderzoek last heeft modes. Lees verder

Zou het PAI-1-eiwit de sleutel zijn tot veroudering?

PAI-1: bloedingen en anti-veroudering?

De structuur van het PAI-1-eiwit (adfb: WikiMedia Commons)

Ach ja, dat eeuwige leven zal de mens wel altijd bij blijven, ook al hebben wiskundigen voorspeld dat dat niet mogelijk is. Nu blijkt weer dat Amish, een Amerikaanse mennonitische groep die er zeer eigen regels en leefgewoontes op na houdt,  in de nabijheid van Berne (Virginia) bepaalde genmutaties hebben die ze op op bepaalde punten  beschermen tegen veroudering. De onderzoekers hebben meteen maar een middel gemaakt dat het betreffende PAI-1-gen remt om te zien of die mutatie mensen behoedt voor sommige ouderdomsziektes. Er deden 177 Amish mee aan het onderzoek. Lees verder

Replicatieritme DNA gebruikt om kankercellen te doden

ribonuleotidereductase zorgt voor aanmaak nucleotiden voor replicatie

RNR zorgt voor de aanmaak van de DNA-letters C. G. A en T

Cellen delen zich. Daarbij wordt, door kopiëring, een nieuw DNA-molecuul voor de nieuw te vormen dochtercel gemaakt. Dat heet replicatie. Voor dat nieuwe molecuul heb je de bouwstenen nodig, de vier nucleotiden/basen A, C, G en T. Die moeten er natuurlijk wel zijn. Onderzoekers in Denemarken hebben nu uitgeplozen hoe dat, ritmische proces in zijn werk gaat. Door te pielen met dat ritme zouden kankercellen sterven doordat die cellen dan voor onoverkomelijke problemen komen te staan, denken de onderzoekers. Lees verder

DNA-reparatie soms nauwkeuriger dan gedacht

exonen en intronen

Een gen is opgebouwd uit exonen en intronen (afb: WikiMedia Commons)

Ons lichaam heeft een systeem om fouten aan het DNA te repareren. Dat heeft niet zo’n beste reputatie, maar het lijkt er op alsof dat systeem onderscheid maakt tussen de de diverse delen van het DNA. Onderzoekers van het biomedisch instituut IRB in Barcelona vonden dat dat reparatiesysteen efficiënter is in delen die voor eiwitten coderen dan elders. Lees verder

Molecuulrobot knutselt DNA-bouwwerken in elkaar

haarspeldmethode (PER-cascade) om DNA-constructies te bouwen

Haarspeldmethode om DNA-constructies te bouwen. De uitgangsstof (‘primer’) is grijs. De haarspeld bouwt al naar gelang de codering een nieuw stukje DNA en plakt dat aan de uitgangssequentie, enzovoort. (afb: Harvard)

We hebben het vaak over DNA, maar dan gaat het over het natuurlijke DNA, dat meterslange molecuul dat uit vier bouwstenen bestaat: de ‘letters’ A, C, G en T die twee aan twee onderling paren (AT en GC) vormen en, daarmee, een dubbel streng. Een van de dromen van de synbioloog is om, synthetisch, DNA te construeren, dat mooie, nieuwe eigenschappen heeft, met de gebruikelijke ‘letters’ of met nieuwe. Nu schijnen onderzoekers van de Amerikaanse Harvard-universiteit  met een ‘haarspeldmethode’ synthetisch DNA te hebben gemaakt dat zichzelf vormt. Ze schijnen dan vooral te denken aan ‘bouwmateriaal’ voor gerichte medicijnafgifte, sensoren of nanofabriekjes e.d., heel prozaïsch, maar ook aan het herprogrammeren van cellen. Lees verder

Endosi-RNA’s houden springende genen in bedwang

Transposonen, springende genen, in bedwang gehouden door endosi-RNA's

Doordat transposonen andersom worden afgelezen als ‘normale’ genen kunnen transposon-RNA’s zich ‘paren’ met ‘gewoon’ RNA. Daardoor weet de cel dat er transposonen actief zijn (afb: Cell)

Moleculen die endosi-RNA’s worden genoemd helpen te voorkomen dat het in ons lijf een genetische chaos wordt, ontdekten onderzoekers van het Britse Brabaham-instituut. Die zorgen ervoor dat de transposonen, genetische parasieten waar ons DNA vooral uit bestaat, koest worden gehouden. Actieve transposonen, ook wel springende genen genoemd, zouden de ‘normale’ genen kunnen beschadigen die de mens wel van nut zijn. Lees verder

Nieuwe CRISPR- ‘scharen’ knippen nu base voor base

basevervanging in DNA

Onderzoekers vervingen in het DNA van embryonale niercellen afzonderlijke basen (afb: Nature)

We hadden sinds een aantal jaren al de genschaar CRISPR/Cas9, maar er zijn nu ook twee molecuulscharen ontwikkeld die base voor base kunnen losknippen, waarmee deze techniek nog een stuk preciezer wordt (kan worden), niet alleen bij DNA, maar ook bij RNA. Een base (preciezer nucleobase) is de bouwsteen van het DNA, ook wel letters genoemd: A.C. G en T, voor RNA komt de U (uracil) in plaats van de T. De nieuwe baseschaar voor DNA is ontwikkeld door een groep van de Harvard-universiteit, de RNA-schaar door een groep van het Broad-instituut van MIT. Dat zou betekenen dat de CRISPR-schaartechniek nu te gebruiken zou zijn voor meer dan de helft van de genetische ziektes, maar pin me daar alsjeblieft niet op vast… Lees verder

Y-chromosoom brengt ook ‘nieuws’

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

Het (mannelijke) Y-chromosoom is zelfs met de nieuwste uitleestechnieken slechts met grote moeite te ‘ontcijferen’. Het is dan ook nog geen uitgemaakte zaak welke genen zich op dat kleine chromosoom bevinden. Bovendien zou dat door mutaties voortdurend chromosoom in verval zijn. Onderzoekers van de Weense VetMed-universiteit zouden er met een nieuwe analysemethode in geslaagd zijn het Y-chromosoom van fruitvliegjes te ontcijferen. Daarbij bleek dat genen van andere chromosomen op dat chromosoom in verval overstappen. Het gaat dan niet (alleen) om ‘DNA-troep’, maar wel degelijk ook om functionele genen. Lees verder