Is de CRISPR-genschaar echt zo veilig als voorgesteld?

Menselijke embryo

Een menselijke embryo bestaand uit acht cellen

Op diverse plaatsen, ook in dit blog, is de loftrompet gestoken over de CRISPR/Cas9-genschaar. Er zijn weliswaar studies waaruit blijkt dat CRISPR ook op ongewenste plaatsen mutaties aanbrengt in het genoom, maar over het algemeen wordt de genschaar als nauwkeurig en betrouwbaar gekenschetst door onderzoekers; onderhand al (bijna?) ‘menswaardig’. Toch zijn er ook nog steeds onderzoekers die waarschuwen voorzichtig te zijn met de CRISPR-techniek. “Er zijn nog steeds veel onbeantwoorde vragen”, zegt embryoloog Anthony Perry van de universiteit van Bath (Eng) . Die zullen moeten worden beantwoord vooraleer CRISPR kan worden losgelaten op de mensheid, vinden onderzoekers. Lees verder

‘Therapeutische darmbacteriën’ helpen ziektes bestrijden

Darmbacterie Escherichia coli (E. coli)

Darmbacterie Escherichia coli (E. coli)

Onderzoekers hebben een manier ontwikkeld om darmbacteriën genetisch zo te veranderen dat ze verbindingen produceren met therapeutische eigenschappen. Zo zou de ‘communicatie’ tussen (veranderde) darmbacteriën en (zieke) cellen kunnen worden gebruikt als nieuwe geneeswijze van stofwisselingsaandoeningen. Lees verder

Als ruilhart een varkenshart (?)

Kunsthart Carmat

Het Franse kunsthart Carmat is al een paar keer geïmplanteerd. Gaan kunstharten het van varkensharten ‘winnen’? (afb: Carmat)

Varkensorganen schijnen op virale gronden niet geschikt te zijn als donorhart voor mensen. Nu hebben onderzoekers het een en ander genetisch veranderd aan het DNA van varkens en schijnt in ieder geval de virusdreiging geweken. Die virusdreiging is echter niet de enige hindernis die voorkomt dat een varken hartdonor kan worden van mensen. Voorlopig zullen er geen mensen met een donorhart van een varken rondlopen, zo dat ooit zal gebeuren…
Lees verder

VS volgen China in bewerking DNA mensenembryo’s

CRISPR/Cas9-techniek verbeterd

De CRISPR-techniek zou nog niet precies genoeg zijn om mensen te behandelen (afb: WikiMedia Commons)

Het is opmerkelijk. In China hebben al verschillende onderzoeksgroepen het genoom van menselijke embryo’s met de CRISPR/Cas9-genschaartechniek veranderd, maar pas als dat in de VS gebeurt is genoombewerking groot nieuws. Onderzoekers rond Shoukhrat Mitalipov van de universiteit van Oregon hebben die techniek gebruikt om een defect gen te repareren dat leidt tot een hartziekte die vaak de oorzaak is van het plotse overlijden van jonge sporters.   Lees verder

Kan hét kankermedicijn een biowapen worden?

John Sotos over de gevaren van een kankermedicijn als biowapen

John Sotos van Intel

Stel, we vinden het medicijn dat ons, eindelijk, verlost van kanker. Zou dat medicijn tegelijkertijd een dodelijk biowapen kunnen worden? Dat vroeg John Sotos zich af op, opmerkelijk, een een bijeenkomst van e-krakers in Las Vegas. Het probleem is natuurlijk van alle tijden: met een mes kun je brood snijden of een houten beeldje maken, maar ook iemand vermoorden. Lees verder

“Gendruk geen wondermiddel”

Uitleg gendruk

Een insect (of ander dier) met een ‘neutraliseringsgen’ D krijgt nakomelingen (blauw). Met Cas9 wordt corresponderend gen (allel) weggeknipt (2de plaatje) en vervangen door D-gen (3de plaatje) of die vervanging mislukt (4de plaatje; R= weerstand) en einde oefening (afb: Bull JJ, Malik HS (PLOS 2017))

Gendruk (Amerikaans: gene drive) is geen wondermiddel om, bijvoorbeeld, schadelijke insecten te neutraliseren. Bij gendruk is het de bedoeling dat een bepaald ‘neutraliserinsgen’ zich razendsnel in een populatie verspreidt, maar onderzoekers van de Cornell-universiteit vonden bij experimenten met fruitvliegjes dat een klein deel tot een vrij groot deel van de proefpopulaties niet werden getroffen door het ingebrachte ‘neutraliseringsgen’. “Bij zulke hoeveelheden werkt gendruk niet”, zegt onderzoeker Philipp Messer. “Er zal meer onderzoek gedaan moeten worden om gendruk effectief te maken.” Lees verder

Er komt (weer) een CRISPR-schaar bij: Cpf1

De nieuw ontdekte DNA-schaar Cpf1

De versrpingende knip (rode pijltjes) van Cpf1 zou het invoegen van nieuw DNA vergemakkelijken

Cas9 is inmiddels een voor de reguliere lezers van dit blog bekende CRISPR-schaar om het geneoom mee te bewerken, maar Cas9 is niet de enige. Guillermo Montoya van de universiteit van Kopenhagen en medeonderzoekers hebben een nieuwe CRISPR-schaar ontdekt: Cpf1. Dit lid van de Cas-familie zou nog nauwkeuriger zijn dan Cas9. Lees verder

Varkenshersencellen zouden helpen bij Parkinsonpatiënten

Plexus choroideus in de hersensHet klinkt tamelijke wanhopig. Je moet wel ten einde raad zijn als je hersencellen van varkens in je hoofd laat inplanten, maar vier Parkinsonpatiënten hebben daar daadwerkelijk in toegestemd. Alle vier tonen enige vooruitgang nu anderhalf jaar na de operatie. Normaal vergaat het Parkinsonpatiënten steeds slechter. Onlangs zijn de hersens van weer achttien Parkinsonpatiënten voorzien van varkenshersencellen. Lees verder

Blokkeren genschakelaars in DNA werkzaam tegen kanker (?)

Jussi Taipale, kankeronderzoek met genschakelaars

Onderzoeker Jussi Taipale (afb: Karolinska-instituut)

Ik heb het hier al vaker gezegd dat ik steeds wantrouwender word tegenover berichten die wéér een nieuwe aanpak van kanker beloven. Dit is er ook zo een. De afzender, het Karolinska-instituut in Zweden, heeft echter een solide naam, dus geef ik het nieuws maar door. Het bleek de onderzoekers van dat instituut dat als ze bij muizen bepaalde zones in het DNA weghaalden/blokkeerden die de genactiviteiten sturen de muisjes minder vatbaar waren voor tumorvorming, terwijl de normale celgroei daar geen last van had. Lees verder

‘Hinderlijk’: CRISPR kan uit de band springen

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

CRISPR/Cas9 is inmiddels meermalen hoog geprezen als een veelbelovende en betrouwbare methode om het genoom te bewerken. Er staan al wat klinische proeven op de rol waarbij gebruik gemaakt zal worden van die methode. Onderzoekers van, onder meer, de Amerikaanse Columbia-universiteit hebben echter ontdekt dat die methode honderden onbedoelde veranderingen in het genoom teweeg kan brengen (en dus alles behalve betrouwbaar zou zijn). Gebruikte algoritmes om die mutaties op te sporen blijken niet effectief. Lees verder