Hersens gengemanipuleerde baby’s kunnen ook zijn veranderd

Jankui He, manipulator van embryogenoom (?)

Jiankui He op genoomcongres in Hongkong vlak voor hij van het toneel verdween (bijna letterlijk)

De hersens van twee zuigelingen waarvan het genoom is veranderd om ze hiv-bestendig te maken zouden ook veranderd kunnen zijn, denken onderzoekers. Of dat schadelijk of voordelig zou kunnen zijn konden ze niet zeggen. Jiankui He, die de genoomverandering realiseerde, schijnt in China inmiddels vervolgd te worden. Lees verder

CRISPR-methode effectief bij spierziekte in muisjes

Dystrofine

Dystrofine (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit hebben muisjes die een aandoening hadden die leek op de Duchenne-spierdystrofie van die ziekte genezen (?; as) door een enkele CRISPR-behandeling. Daarbij werd defect DNA uit het dystrofine-gen verwijderd. Een jaar na de behandeling (een groot deel van een muizenleventje) bleken de behandelde muisjes nog steeds Duchennevrij ook al waren er afweerreacties en bijkomende, onbedoelde veranderingen aan het DNA ontstaan. Lees verder

Alvleeskliercellen verleiden buren tot aanmaken insuline

psuedo-eilandjes van Langerhans

Alfa-cellen die normaal glucagon aanmaken (rood) worden door buren ‘verleid’ om insuline aan te maken (rood). (afb: univ van Genève)

Onderzoekers in Zwitserland hebben alvleeskliercellen die geen insuline produceren geherpro-grammeerd tot insulinepro-ducerende cellen en daarmee een mogelijke geneesmethode gecreëerd voor suikerpatiënten. Het bijzondere is dat cellen die waren omgeprogra-mmeerd om insuline aan te maken naburige glucagoncellen verleidden ook insuline aan te maken. Voorlopig gaat het nog om dierproeven. Lees verder

Virus verbergt zich in bananengenoom

BananenWaar CRISPR al niet goed voor is. Virussen maken misbruik van de replicatiemachine van de gastheercellen omdat ze die zelf niet hebben, maar dat ze zo ‘listig’ zijn dat ze hun erfgoed verstoppen in het genoom van bananen had ik nog niet eerder gehoord. Dat schijnt zelfs bij veel bananen het geval te zijn die in Afrika worden gekweekt voor de consumptie. Onderzoekers gebruikten CRISPR om dat plantenvirus uit het bananengenoom te snijden en om de plant resistent voor dat streepvirus te maken. Een andere groep gebruikte die methode al eerder om Cavendishbananen, die over de hele wereld in supermarkten worden verkocht, resistent te maken tegen een schimmelziekte die een bedreiging vormt voor de commerciële productie van die populaire variant. Lees verder

Chinezen klonen genetisch veranderde aapjes

Gekloonde aapjes met genetische afwijking opgezadeld

Drie van de vijf gekloonde makaakjes (afb: persbureau Xinhua)

Chinese onderzoekers zouden makaken hebben opgezadeld met een genetisch defect en die genetisch veranderde aapjes hebben gekloond. Wat bij mensen tot grote ophef leidt schijnt bij onze naaste verwanten in het dierenrijk geen probleem te zijn, althans niet in China. De genetisch veranderde klonen zouden moeten dienen als proefdieren in onderzoek naar bioritmeverstoringen. Lees verder

Chinese manipulator menselijk genoom Jiankui He ontslagen

Jankui He, manipulator van embryogenoom (?)

Jiankui He op genoomcongres in Hongkong

Jiankui He, de Chinese onderzoeker die het genoom van twee zuigelingen zou hebben veranderd, schijnt nu dan toch ontslagen te zijn. Die beslissing werd bekend gemaakt door de universiteit van Shenzhen, waar He werkte, op grond van onderzoek van de gezondheidsautoriteiten in de provincie Guandong. Het laatste nieuws is dat He is gearresteerd. Het schijnt zelfs mogelijk te zijn dat hij de doodstraf krijgt.
Lees verder

CRISPR ook te gebruiken als virusbestrijder (?)

Cas9 wordt actief in nabijheid protease

Het op slot gezette Cas9-eiwit (afb: Savagelab)

De CRISPR-methode mag zich verheugen in een grote populariteit, maar dan hebben we het vooral over toepassingen aan het genoom die zijn bedoeld om ziektes te vermijden of te bestrijden die het gevolg zijn van erfelijke aandoeningen en ziekmakende mutaties. Onderzoekers van de universiteit van Californië in Berkeley rond David Savage hebben een truc bedacht om de methode ook in te zetten bij virusinfecties. Lees verder

Genetisch sleutelen tabaksplant levert 40% meer oogst op

Rubisco

Het fotodynthese-enzym Rubisco (afb: WikiMedia Commons)

Planten leggen zonlicht via fotosynthese vast in energierijke stoffen, maar de meeste voedselgewassen, zoals rijst en tarwe, worden ‘dwarsgezeten’ door een concurrerend proces: fotorespiratie (‘lichtademhaling’). Daarbij worden met behulp van zuurstof ongewenste bijproducten van de fotosynthese omgezet in voor de plant nuttige producten. Dat gaat ten koste van het rendement van de fotosynthese. Onderzoekers van de universiteit van Illinois en van het Amerikaanse ministerie van landbouw hebben een tabaksplant genetisch zo veranderd dat die fotorespiratie efficiënter verloopt. Resultaat een 40% hogere opbrengst. Lees verder

CRISPR ook te gebruiken voor ‘gensturing’

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

De CRISPR/Cas9-methode wordt in het onderzoekslab met wisselend succes gebruikt voor het repareren van genafwijkingen, maar die blijkt meer in haar mars te hebben. Zo heeft een groep onderzoekers die techniek gebruikt om in cellen een cascade aan activiteiten teweeg te brengen in afhankelijkheid van informatie uit de cel zelf. Dat schijnt bedoelt te zijn om afwijkingen ten gevolge van aangeboren ziektes te kunnen corrigeren. Dat fenomeen heeft ook al een naam: voorwaardelijke gensturing. Lees verder

Nauwkeurigheid CRISPR/Cas9 zou voldoen aan simpele regels

CRISPR/Cas9 niet zo onvoorspelbaar als gedacht

De CRISPR/Cas9-methode blijkt volgens simpele regels betrouwbaar te werken (afb: Francis Crickinstituut)

Medewerkers van het Francis Crick-instituut in Engeland zeggen ontdekt te hebben dat met simpele regels is te bepalen hoe nauwkeurig CRISPR/Cas9 (de genschaar) te werk gaat bij het bewerken van DNA. Rond die genschaar heerst veel optimisme, maar de schaar knipt ook vaak op plekken in het DNA waar het niet bedoeld is. Met die regels zouden de veiligheid en doelmatigheid van de CRISPR/Cas9-methode kunnen worden opgekrikt, denken de onderzoekers. Lees verder