Onderzoek naar ebola-virus bij de universiteit van Tübingen (D)
Wie ebola overleeft is beschermd dankzij de in de afweerreactie gevormde antilichamen. Die van overlevenden stammende antilichamen (mab114 gedoopt) bleken rhesusapen tegen het ebola-virus te beschermen. Ze overleefden de ziekte zelfs als ze die antilichamen pas vijf dagen na de besmetting kregen toegediend, zo vonden Zwitserse onderzoekers. Transfusies met bloedplasma van overleefden hebben nauwelijks baat gehad. Lees verder
Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)
Ex(?)-cardioloog Zannos Grekos (foto: Naples Daily News)
Het Australische bedrijf Mesoblast is begonnen met de grootschalige productie van stamcellen (Temcell genoemd). De stamcellen zijn ontwikkeld uit cellen van gezonde donors en zouden geen afweerreactie bij de patiënten teweegbrengen. Waarom is mij duister. Normaal gesproken worden niet-lichaamseigen cellen geweerd. Temcell wordt in Japan gelanceerd als behandeling van patiënten met een donororgaan, waarbij het eigen afweersysteem het getransplanteerde orgaan aanvalt. Het idee om stamcellen in te zetten om mankementen in het lichaam te repareren of misschien wel eens om organen en ledematen te vervangen, leunt sterk op dat lichaamseigene. Dat wil zeggen dat die stamcellen afkomstig zijn van de patiënt of gewonnen uit geherprogrammeerde rijpe cellen van hem/haar. Stamcellen krijgen mooie cijfers, maar de toepassing er van is verre van probleemloos. Lees verder
Zo fiets DIA (rood) met polymerase als hulpmotor (roze) over DNA. FRET staat voor fluorescentieresonante energieoverdracht (afb: Nature)
Ik zegt het maar meteen: eigenlijk hoort dit bericht hier niet, maar ik vat synthetische biologie ruim op. Het gaat om DNA en dat is toch het eerste doel(wit) van synthetische biologie. DNA en omgeving zitten knap ingewikkeld in elkaar. Er schijnt een enzym te zijn (AID, een deaminase) dat over het gigantische DNA-molecuul fietst om ons te vrijwaren van infecties of beter gezegd: de afweer in te stellen op nieuwe ziekteverwekkers. Onderzoekers van, onder meer, het Imperial College in Londen hebben nu met een zeer speciale microscoop gezien (smFRET) hoe AID dat doet en hoe het enzym met andere biomoleculen wisselwerkt. Lees verder
Christopher Hawkey van het Queens-ziekenhuis in Nottingham
Volwassenen met een hardnekkige vorm van de ziekte van Crohn, een chronische darmontsteking, hebben geen baat bij stamceltransplantatie, althans die behandeling is in vergelijking met de conventionele therapieën geen verbetering, zo vonden onderzoekers. Er was zelfs sprake van vergiftiging. Behandeling van de ziekte met bloedstamcellen bij een bredere groep patiënten met een chronische darmontsteking lijkt vooralsnog niet aanbevelenswaard. Toch schrijven de onderzoekers stamceltherapie voor de genezing van de ziekte niet af.
Lees verder
Plaatsen waar de ingeplante antilichaamgenen actief zijn lichten blauw op in de muggen (afb: Science)
Resistent gemaakte malariamuggen zouden een wapen in de strijd tegen malaria moeten zijn, zo bedachten onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Notre Dame in South Bend (VS). Daarbij gebruikten ze een relatief nieuwe techniek om het gen zo snel mogelijk en compleet door te geven aan de volgende generaties. Een enkele mug met een parasietblokkerend gen (de parasieten gaan niet dood) is dan genoeg om, in theorie, dat gen in een seizoen door de hele populatie te verspreiden. Voorlopig staat deze techniek, gendruk (gene drive in het Engels), nog erg ter discussie, zodat veldproeven nog moeten wachten. Lees verder
De appelmozaïekziekte wordt door virussen veroorzaakt
Er wordt heel wat genetisch sleutelwerk verricht om planten resistent te maken tegen allerlei dreigingen. Nu lijken onderzoekers van de Koning Abdoela-universiteit in Saoedi-Arabië. Ze leenden daartoe een bacterieel afweersysteem, het inmiddels befaamde Cas9-enzym, en plantten het bijbehorende gen over in het genoom van een tabaksplant (zou niet mijn eerste zorg zijn). Daarmee zouden de planten ongevoelig worden voor virusaanvallen. Lees verder
De ‘fullereenster’ met op de achtergrond het ebola-virus (afb: N. Martín & B. Illescas UCM)
Een ‘groot’ molecuul, bestaand uit 13 fullerenen (voetbalmoleculen of buckyballen) zou wellicht in staat zijn het ebola-virus te blokkeren door de receptor van cellen te blokkeren waarop het virus aangrijpt. Voorlopig is het idee van de onderzoekers van de universiteit van Complutense alleen nog maar in glas uitgeprobeerd (in vitro). Lees verder
Bifidobacterium helpt het afweersysteem kanker te bestrijden
Door bij muizen met huidkanker (melanoom) bepaalde bacteriën, Bifidobacterium, in de darmflora te brengen werd het eigen afweersysteem gestimuleerd de kankercellen te bestrijden. Het resultaat was vergelijkbaar met bepaalde kankermedicijnen die bekend staan als ‘controlepostremmers’ (checkpointremmers), de zogeheten PD-L1-blokkeerders. PD-L1 is een eiwit dat een rol speelt bij de geprogrammeerde celdood. De combinatie van bacterietoevoeging en anti-PD-L1 bracht de groei van de tumor bijna geheel tot stilstand, zo stellen onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Chicago (VS). De bacteriehulp zou ook positief kunnen uitwerken bij immuuntherapie.
Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)
Het is nog steeds niet duidelijk of de beta-amyloïde-plaques de oorzaak of het gevolg zijn van de ziekte van Alzheimer, een vorm van dementie. Ze leiden in elk geval tot het afsterven van hersencellen. Nu hebben de hersens in de vorm van microgliacellen een eigen afweersysteem. In muisproeven bleek dat de microgliacellen de eiwitophopingen begonnen op te ruimen als ze daartoe werden aangezet door een bepaald eiwit (interleukine-4), een zogeheten cytokine. Opmerkelijk was dat de ontdekking volgde op een waarneming in eerder onderzoek dat de plaques worden opgeruimd in muizen met een chronische hersenontsteking. Lees verder