Het CRISPR/Cas9-complex aan het werk aan DNA (rood) (afb: univ. van Californië)
Onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania zijn begonnen met een klinische proef om kankerpatiënten te behandelen met een immuuntherapie waarbij de CRISPR-methode wordt toegepast. Dat zou een primeur voor de VS zijn. Overigens werd het groene licht daarvoor al gegeven in 2016. Lees verder
Het ‘recept’ voor de CRISPR/Cas3-aanpak (afb: Zhang Lab)
Als we het over de CRISPR-methode hebben dan het hebben we het over de ‘genschaar’ Cas9, die stukken uit DNA knipt, maar de CRISPR-methode kent meer genscharen. Nu schijnen onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Michigan een andere bacteriële genschaar ontdekt te hebben die lange stukken DNA opzoekt, wegknipt en versnippert: type I CRISPR/Cas3. Dat biedt nieuwe mogelijkheden voor genoombewerking, denken ze, maar ook voor de bestudering van het niet-coderende deel van DNA (98%). Lees verder
Is de CRISPR/Cas9-schaar een zegen of een vloek?
Genetische gemanipuleerde dieren, de ontdooiing van de ‘eeuwig’ bevroren gronden en de averechtse effecten van klimaatmaatregelen zijn volgens de Unep, de milieuorganisatie van de VN, onderschatte bedreigingen van het milieu, die ons op den duur zullen opbreken. Lees verder
Cellen in dat deel van de rattenhersens dat wordt gezien als het beloningscentrum (nucleus accumbens). Groen zijn de cellen die een bepaald eiwitten aanmaken, rood de cellen die het gids-RNA produceren en blauw die met het met het virus meegestuurde DNA hebben aangemaakt, ten teken dat de ‘machine’ heeft gewerkt (afb: UAB)
Het is hier al vaker gesteld dat de epigenetische toestand in een cel een cel maakt tot wat ie is: een levercel, botcel, vetcel of nog een van de honderden verschillende celtypen in ons lichaam. De regeling van de genexpressie (welk gen is hoe actief) is dan ook een aardig middel om erachter te komen hoe cellen werken en het lijkt er op dat onderzoekers van de universiteit van Alabama in het Amerikaanse Birmingham zo’n ‘expressieknop’ hebben gevonden, waarmee ze de expressie in hersencelkweken maar ook in de hersencellen van levende ratten kunnen veranderen. Met de expressieknop kan de activiteit van een enkel gen worden veranderd, maar ook van meer genen tegelijk. Opmerkelijk. Lees verder
Waar CRISPR al niet goed voor is. Virussen maken misbruik van de replicatiemachine van de gastheercellen omdat ze die zelf niet hebben, maar dat ze zo ‘listig’ zijn dat ze hun erfgoed verstoppen in het genoom van bananen had ik nog niet eerder gehoord. Dat schijnt zelfs bij veel bananen het geval te zijn die in Afrika worden gekweekt voor de consumptie. Onderzoekers gebruikten CRISPR om dat plantenvirus uit het bananengenoom te snijden en om de plant resistent voor dat streepvirus te maken. Een andere groep gebruikte die methode al eerder om Cavendishbananen, die over de hele wereld in supermarkten worden verkocht, resistent te maken tegen een schimmelziekte die een bedreiging vormt voor de commerciële productie van die populaire variant. Lees verder
Een TAL-effector (afb: WikiMedia Commons)
Transcriptie-activatorachtige-effector-eiwitten oftewel TALE-eiwitten kunnen zo ontworpen worden dat ze aan elk stukje DNA kunnen binden. Onderzoekers ontdekten dat zo’n eiwit een soortgenoot kan verplaatsen dat aan DNA is gebonden aan zijn rechter- maar niet aan zijn linkerkant. Met deze bijzondere eigenschap van TALE zou het aan- en uitzetten van genen een stuk nauwkeuriger kunnen worden, zouden logische circuits in levende cellen gemaakt kunnen worden en zouden hinderlijke misperen kunnen worden voorkomen waaraan CRISPR zich nog wel eens schuldig maakt. Lees verder
Een embryo van de Japanse rijstvis waarbij een nieuw gen is ingebouwd, dat codeert voor een lichtgevend eiwit (gele vlek) (afb: univ. van Heidelberg)
Het begint zo langzamerhand een beetje te lijken op het verhaal van de talloze ‘doorbraken’ die er zouden zijn bereikt bij onderzoek naar kanker. De CRISPR-techniek is hoog geprezen, maar er mankeert nog wel wat aan, met name aan de nauwkeurigheid en de ongewenste mutaties, bijkomende schade, zogezegd. Nu schijnen ze in Heidelberg
een CRISPR-methode ontwikkeld te hebben die zijn werk heel precies en ook relatief goedkoop doet. Alweer?, denk ik dan. Hoe dan ook, volgens onderzoeker Joachim Wittbrodt is met deze techniek nauwkeurige genoombewerking mogelijk voor onderzoek, maar ook zou de toepassing in de kliniek met deze techniek een stuk dichterbij zijn gekomen… Lees verder
Gerepareerd met behulp van CRISPR en het modergen (afb: Nature)
De CRISPR/Cas9-schaar
Basil Hubbard (afb: univ. van Alberta)
Onderzoekers van de universiteit van Alberta (Can) stellen dat ze het aantal fouten dat de CRISPR-techniek maakt bij het repareren van gendefecten aanzienlijk hebben verlaagd door gebruik te maken van een synthetisch gids-RNA-molecuul (BNA gedoopt). De van bacteriën geleende CRISPR-techniek is al vrij nauwkeurig, maar het aandeel van onbedoelde genveranderingen zou nog altijd in de orde van 1% zijn. Dat kan behoorlijk problematisch worden als je bedenkt dat een mensenlichaam bestaat uit biljoenen cellen. De onderzoekers stellen dat met BNA als gids-molecuul het foutenpercentage met (maximaal) een factor 10 000 omlaag kan worden gebracht. Lees verder