‘Kankerenzym’ zat hartstamcellen aan tot deling

Hartstamcellen

De van een overactief Pim1-gen voorziene hartstamcellen in hartvorm (foto: Mark Sussman)

Een van de wetten van Murphy is dat als je de vijand niet kan verslaan je maar bij ze moet aansluiten. Zoiets lijken de onderzoekers van de Amerikaanse San Diego-universiteit te hebben gedaan. Ze bedachten dat kankercellen bepaalde eigenschappen hebben op het gebied van overleven en groeien, die wel eens van nut zouden kunnen zijn om een zichzelf reparerend hart te maken. Een, ouder, hart heeft niet of nauwelijks mogelijkheden schade te herstellen. Ook andere onderzoekers zijn op zoek naar een ‘natuurlijke’ reparatiemethode, maar deze aanpak lijkt  ‘creatiever’. De San Diego-onderzoekers zagen dat het ‘kankerenzym’ Pim1-kinase, dat verantwoordelijk wordt gehouden van de overleving en groei van bepaalde kankercellen, bij de hartstamcellen de celdeling stimuleerde. In muizen, tenminste.
Lees verder

Eiwitcomplex helpt bij chromosoomvorming

Condensine helpt bij chromosoomvorming

Een eiwitcomplex (condensine) ‘herkent’ ontwonden DNA en herstelt de dubbele helixstructuur. Dat schijnt wezenlijk te zijn voor de chromosoomvorming (afb: Takashi Sutani)

Het DNA in onze cellen is op gedeeld in chromosomen. Mensen en andere zoogdieren hebben daar paren van: het ene deel krijgen we van onze moeder het andere van onze vader. Een mens heeft 23 paren (dus 46 chromosomen), waarbij de man is ‘behept’ met een Y-chromosoom tegenover een X-chromosoom. Hoe chromosomen ontstaan schijnt nauwelijks onderzocht te zijn.  Onderzoekers van de universiteit van Tokio zijn dat proces eens gaan bestuderen. Het blijkt dat een eiwitcomplex (condensine) een actieve rol speelt bij de chromosoomvorming. Een tipje van de sluier. Lees verder

Misschien valt schade hartaanval te repareren

Hartaanval

Bij een hartaanval worden bloedvaten door een bloedprop geblokkeerd waardoor miljoenen hartcellen afsterven.

Mensen zijn niet in staat schade aan het hart door hartaanvallen te herstellen. Daar zou iets aan te doen zijn door middel van een stamceltherapie, maar mogelijk kan het ook door het bevorderen van de aanmaak van het hormoon neureguline, waardoor die verloren gegane reparatiemogelijkheid weer wordt teruggehaald. Onderzoek bij muizen door wetenschappers van, onder meer, het Israëlische Weizmaninstituut doet de hoop groeien dat daar op die manier een mouw aan te passen is.  Lees verder

Celwoekering gestuurd door eiwitten celskelet

Celwoekering en celskelet

Paars geeft het celskelet aan en groen die delen waar zyxine celwoekering heeft geïnduceerd (afb: Pedro Gaspar IGC)

Portugese en Engelse onderzoekers hebben ontdekt dat eiwitten die een rol spelen in de stevigheid van de cel (het celskelet), ook betrokken zijn bij de vermeerdering van de cellen. Tijdens dit proces zouden genen die betrokken zijn bij kanker, de zogeheten oncogenen, geactiveerd worden, waardoor in levende organismen kanker zou ontstaan. Dat zou zijn aangetoond bij cellen van fruitvliegen. Lees verder

Niet alle genen even mutatiegevoelig

Ben Lehner (EMBL)

Ben Lehner (EMBL)

Uit onderzoek aan 17 miljoen mutaties bij 650 kankerpatiënten blijkt dat niet alle genen even mutatiegevoelig zijn. Er zijn grote verschillen die zouden worden veroorzaakt door het systeem dat DNA repareert, de ‘DNA-speller’. Dat mechanisme is vooral gespitst op de belangrijkste delen van de chromosomen, waar de belangrijkste, actieve genen huizen. Het onderzoek werd uitgevoerd door twee wetenschappers van het Europese lab voor microbiologie (EMBL) in Barcelona.
Lees verder

Synthetisch JK-31 bestrijdt kanker op twee fronten

Kankermedicijn JK-31

Het molecuul op de computer in de DNA-domeinen van de kinases VEGFR2 en CDK1 (afb: PlosOne)

Onderzoekers van de universiteit in het Engelse Leeds hebben een nieuw synthetisch molecuul gebruikt, aangeduid met JK-31, om kanker op twee fronten te bestrijden. De verbinding belemmert de vorming van nieuwe bloedvaten en voorkomt ook dat kankercellen zich delen en verspreid raken. Het molecuul is ontworpen op de computer en kennelijk hebben de onderzoekers er ook meteen een recept voor gevonden. Voorlopig is het middel alleen nog maar in celkweken uitgeprobeerd. Lees verder

OTS964 draait longkanker bij muizen de nek om

kankermedicijn OTS964

OTS964, hier in verpakte vorm, voorkomt dat kankercellen delen door het eiwit TOPK onschadelijk te maken (afb: univ. v.Chicago)

En weer, ik meld het maar braaf, is er een geweldig middel dat tegen kanker werkt en dat maar weinig bijwerking vertoont. Het moet ook weer gezegd worden dat dat middel werkt bij muizen. Gisteren las ik een stukje over John Ioannidis die tien jaar geleden stelde dat een groot deel van de medische wetenschappelijke literatuur flauwekul is. Ook nu  is het grootste deel van het medische onderzoek verspilling, schrijft Ioannidis in Plos Medicine. Met dit in het achterhoofd vertel ik dat onderzoekers van de universiteit van Chicago een nieuw geneesmiddel hebben ontwikkeld, OTS964, dat bij muizen agressieve longkanker resoluut de nek omdraait. Goed nieuws, dus. Lees verder

Twee nieuwe bestrijdingswijzen kanker ontdekt.

PDI zichtbaar gemaakt in kankercellen

Het enzym PDI zichtbaar gemaakt in borstkankercellen (foto: Ludwig-Maximlian-uni)

Bijna dagelijks kun je wel ergens een artikel of persbericht vinden, waarin staat beschreven hoe we kanker de definitieve klap kunnen geven of dat we een heel eind op die weg zijn. Het feit dat kanker nog steeds niet is uitgeroeid – en naar ik vrees ook nooit zal worden – geeft aan dat aan al die onderzoeken veel meer haken en ogen zaten dan in de publiciteit werden gebracht of, en dat is lang niet denkbeeldig, door mij over het hoofd zijn gezien. Duitse onderzoekers hebben een stofje gevonden dat in combinatie met een kankerdoder kankercellen gevoeliger maakt voor geprogrammeerde celdood. Amerikaanse onderzoekers zien in een mutatie die leidt tot een zeldzame bloedziekte (aangeboren verhoorningsstoornis of dyskeratose) mogelijkheden kankercellen hun ongebreidelde deelzucht te ontnemen. Lees verder

Veroudering cellen zou zijn te stoppen

Vicki Lundblad en Tim Tucey (Salk-instituut)

Vicki Lundblad en Tim Tucey

Cellen verouderen. Onderzoekers van het Amerikaanse Salk-instituut denken een ‘knop’ ontdekt te hebben voor het gezond verouderen van cellen. Ze verouderen dan kennelijk nog wel, maar die veroudering zou dan niet ontaarden in allerlei nare ziektes die het gevolg zijn van niet langer delende cellen. De cellen blijven zich dan ook op hogere leeftijd netjes delen. Dat is tenminste het idee. Een tamelijk wild idee,
Lees verder

Spierstamcellen ondergaan verjongingskuur

Michael Rudnicki

Michael Rudnicki (foto: univ. van Otttawa

Onderzoekers van de universiteit van Ottawa (Can) hebben ontdekt dat stamcellen gaandeweg hun vermogen verliezen om schade aan spierweefsel te repareren doordat de manier verandert waarop de informatie uit de omgeving via een zogeheten signaleringsroute de stamcel binnenkomt. Door die JAK/STAT-route te blokkeren met behulp van medicijnen, bleek het bij proeven met oudere dieren mogelijk die achteruitgang te stoppen. Lees verder