Een zeeslak blijkt toppunt van regeneratievermogen

Ellysiella pusilla

Elysiella pusilla eet groenwier om fotosynthese te ‘verwerven’ (afb: WIkiMedia Commons)

Bij verschillende dieren is het regeneratievermogen aanzienlijk groter dan bij de mens. Bekende voorbeelden zijn hagedissen die een nieuwe staart krijgen als ze zich ontdaan hebben van de oude. De kieuwloze zeenaaktslak (Sacoglossa) slaat wat regeneratievermogen betreft de hagedis met vlag en wimpel. Die slakken  hebben alleen hun kop nog maar nodig om uit te groeien tot een volwaardige slak. Het zou kunnen dat de zeeslakken dat doen om irritante parasieten kwijt te raken. Lees verder

Kanker blijkt al vroeg te beginnen

JAK2

De structuur van JAK2 (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van de Harvarduniversiteit hebben bij twee kankerpatiënten de oorsprong van hun ziekte getraceerd. In sommige gevallen zou die oorzaak, een mutatie die leidt tot kanker, wel veertig jaar eerder hebben kunnen plaatsvinden, denken de onderzoekers. Lees verder

Stukjes nieuw bot uit de bioprinter met bioinkt

Botprinter

Het botprintproces in beeld. De poreuze zanddeeltjes (siliciumoxide) zijn bedoeld voor aller lei noodzakelijke ‘ingrediënten’ (afb: Biofabrication)

Het is inmiddels, zeker in onderzoekslabs, al vrij normaal dat er printers gebruikt worden voor het fabriceren van levend weefsel. Onderzoekers in Portugal hebben, gebruik makend van ‘bioinkt’ met levende stamcellen,  aangetoond (of althans aannemelijk gemaakt) dat het op die manier mogelijk is om bot te fabrieken ter vervanging (bedoeld, althans) van beschadigd of aangetast botweefsel. Vooralsnog blijkt het vinden van de juiste samenstelling van de ‘bioinkt’ een lastig verhaal, dus denk niet dat je morgen een nieuw vingerkootje (ik noem maar wat) kunt bestellen. Lees verder

Pluripotente stamcellen omgevormd tot eicellen (?)

Eicel met zaadcellen

Een bevruchte eicel is totipotent.

Geslachtscellen zijn bijzondere cellen. Anders dan andere (zoogdier)cellen bevatten ze maar de helft van al het genetische materiaal, aangezien ze zijn voorbestemd samen een te worden en zich te ontwikkelen tot een volwaardig exemplaar van de soort. Nu lijkt het er op dat onderzoekers in Japan rond https://hyoka.ofc.kyushu-u.ac.jp/search/details/K005449/english.html“>Katsuhiko Hayashi van de universiteit van Kyushu het voor elkaar gekregen hebben van pluripotente stamcellen van muisjes met behulp van slechts acht transcriptiefactoren cellen te maken die op eicellen (dus geslachtscellen) leken. Ze bleken te bevruchten (met zaadcellen) en ook in staat tot deling. Lees verder

Vetstofwisseling bij platwormen stuurt stamceldifferentiëring

Orgaanherstel platwormen

Exoc3 helpt bij platwormen bij de differentiëring van stamcellen en uiteindelijk bij het onderhouden van een ‘onsterfelijk’ organisme (ES zijn embryonale stamcellen) (afb: Embo Reports)

Onderzoekers van het Fritz-Lipmanninsttuut in Jena (D) lijken aangetoond te hebben dat de differentiëring van stamcellen wordt geregeld via de vetstofwisseling. Daarbij schijnt het Tnfaip2-gen een bijzondere rol te spelen in het ontstaan van verschillende typen stamcellen. Platwormpjes zijn met een Tnfaip2-achtig gen zelfs welhaast ‘onsterfelijk’.

Lees verder

‘Muisembryo’ in een petrischaaltje gekweekt

gekweekte rompstructuur

De gekweekte rompstructuur (midden) die zou lijken op een muisembryo van vijf dagen (afb: Herrmann et. al)

Met behulp van stamcellen van muisjes zouden onderzoekers van het Max Planck-instituut voor moleculaire genetica in Berlijn in een speciale gel een cellenstructuur hebben gekweekt die wel wat weg had van een muisembryo. Er zouden structuren aanwezig zijn die wezen in de richting van neurale, bot- en spierweefsel. Dergelijke ‘kweekembryo’s’ zouden goede diensten kunnen bij farmacologisch onderzoek maar ook bij de bestudering van de vroege ontwikkeling van embryo’s, denken de onderzoekers. Lees verder

Functionele menselijke zwezerik gekweekt

zwezerik in een volgroeide foeutus

Zwezerik van een volgroeide foetus (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoeksters van het Francis Crick-instituut en het Universiteitscollege in Londen hebben, uitgaande van menselijke stamcellen, een orgaantje ‘gebouwd’ dat veel overeenkomst bertoont met de zwezerik. Dat orgaan is van groot belang voor het afweersysteem. Het idee is die kweekzwezeriken te gebruiken voor implantaties. Lees verder

Onderzoekers vinden ‘recepten’ voor differentiëring stamcellen

Stamceldifferentiëring

Gelijktijdige differentiëring tot drie typen cellen: zenuwcellen (paars), bloedvatcellen (geel) en bindweefselcellen (blauw) (afb: Busskamp et. al.)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Bonn hebben ‘recepten’ beschreven om met behulp van transcriptiefactoren pluripotente stamcellen te laten differentiëren in 290 verschillende typen cellen. Een kind kan de was doen, zou je bijna zeggen… Lees verder

RNA-moleculen blijken de eiwitproductie te regelen

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Het zit allemaal verbazingwekkend (tenminste bij mij; as) listig in elkaar, het fenomeen dat we leven noemen. Iedereen kent waarschijnlijk nog wel van de middelbare school het ‘paadje’ dat de aanmaak van eiwitten mogelijk maakt (via boodschapper-RNA), maar hoe weet het ribosoom hoeveel van dat eiwit, waarvoor het b-RNA codeert, moet worden aangemaakt? Daar schijnen andere (niet-coderende) RNA-moleculen aan te pas komen, de zogeheten SINEUP’s, ontdekten onderzoeksters van, onder meer, het Japanse RIKEN-instituut. Die zijn onlangs ontdekt en zouden, roepen onderzoekers dan meestal, een belangrijk doelwit kunnen worden van nieuwe therapieën.
Lees verder

Histonen voorkomen springen van transposons in stamcellen

Histondans

De histondans rond de springende ERV-genen (afb: Simon Elsässer)

Springende genen (transposonen) zijn hier in dit blog nog wel eens langs gehuppeld. Dat zijn stukken DNA die de neiging hebben zich steeds elders in het genoom te vestigen en/of zichzelf te vermenigvuldigen. Dat is natuurlijk niet zo best voor de stabiliteit en integriteit van het genoom en er zijn wat manieren waarop het genoom al dat gespring aan banden legt. Een aantal daarvan schijnen in kankercellen maar ook in oudere cellen te ontbreken. Histonen, het ‘verpakkingsmateriaal’ rond het  DNA, schijnen in dat remproces een belangrijke rol te spelen, ook in de zogeheten pluripotente stamcellen. Lees verder