Huidcellen veranderen in bloedcellen? Het kan allemaal

Huidcellen veranderen in rode bloedcellen

Met slechts vier genen zijn huidcellen (fibroblasten)  in acht dagen om te programmeren tot rode bloedlichaampjes (afb: Cell Reports)

Je kunt van huidcellen pluripotente stamcellen maken en die vervolgens ‘omscholen’ tot bloedcellen, maar onderzoekers in Zweden waren benieuwd hoe je huidcellen direct kan ‘omprogrammeren’ in bloedcellen. Het lukte ze de ‘knoppen’ te vinden. In acht dagen veranderden de huidcellen van muizen in rode bloedlichaampjes. De tijd dat je je eigen bloeddonor wordt naakt. Lees verder

Herstel van beroerte met stamcellen

Onderzoeker Gary Steinberg van de Stanforduniversiteit

Onderzoeker Gary Steinberg van de Stanforduniversiteit

Sommige mensen die een beroerte krijgen komen in een rolstoel terecht. Na het injecteren van mesenchyma-tische stamcellen in hun hersens waren proefpersonen, die een beroerte hadden gehad en in de rolstoel zaten, weer in staat te lopen. Ook hun spraak en armbewegingen verbeterden. Een 71-jarige vrouw, een van de achttien proefpersonen, kon bij het begin van de klinische proeven alleen haar linkerduim bewegen. “Ze kan nu lopen en haar arm boven haar hoofd tillen”, zegt onderzoeker Gary Steinberg van de Stanforduniversiteit. Er wordt een groter opgezette klinische proef voorbereid met 156 proefpersonen. Lees verder

“Stop met overdrijven bij stamcelonderzoek”

Stamcellen

Stamcellen

Hou nu eens op met die overdrijving bij stamcelonderzoek, vragen vijf onderzoekers in Science aan medestamcelonderzoekers. Resultaten worden overdreven en er worden niet waar te maken beloftes gedaan over nieuwe therapieën. De internationale vereniging voor stamcelonderzoek ISSCR heeft richtlijnen opgesteld (pdf-bestand) om die overdrijvingspraktijken in het vakgebied de kop in te drukken. Lees verder

DNA pluripotente stamcellen vouwt verkeerd (?)

De ruimtelijke structuur van DNA (warmtekaarten)

De ‘warmtekaart’ verraadt’ de nabijheid van stukken DNA in de ruimte. Die kaarten zijn de afgelopen jaren steeds nauwkeuriger geworden (eronder ter vergelijking de ontwikkeling in de yv-techniek) (afb: univ.v.Pennsylvania)

Sinds een jaar of tien geleden onderzoekers een manier hebben gevonden om van rijpe cellen weer stamcellen te maken, is de hoop gegroeid dat het medisch arsenaal aanzienlijk kan worden uitgebreid met, onder meer, de synthese van organen. Die wat genoemd wordt pluripotente stamcellen blijken nog wel eens ‘uit de bocht’ te vliegen en zich te ontwikkelen tot kankercellen. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Pennsylvanië denken dat die ‘misstappen’ te maken kunnen hebben met het vouwpatroon in het DNA. Lees verder

Huidcellen met cocktail om te vormen tot orgaancellen

Uit huidcel gevormde hartcel

Uit huidcel door chemische herprogrammering gevormde hartcel (afb: Gladstone-instituut)

We doen of het al helemaal normaal is, maar de methode om van gespecialiseerde cellen weer pluripotente stamcellen te maken en van daar uit weer gespecialiseerde cellen is nog jong. Bij die herprogrammering worden vier zogeheten transcriptiefactoren gebruikt. Voor de ontdekking van die methode kregen Shinya Yamanaka en John Gurdon in 2012 de Nobelprijs voor de geneeskunde. Nu zijn twee onderzoeksgroepen, hoofdzakelijk bestaand uit onderzoekers met Chinese namen, er in geslaagd uitgaande van huidcellen met behulp van een chemische cocktail orgaanspecifieke cellen te maken zoals hartcellen en hersenstamcellenLees verder

Kweekcellen produceren volop insuline

Gekweekte betacellen produceren insuline

Betacellen. Geel is insuline, rood de celkernen (afb: Corbis)

Ik dacht dat het al eerder vertoond was, maar het wordt als nieuws gebracht: onderzoekers van de ETH in Zürich hebben, uitgaande van pluripotente stamcellen, betacellen gekweekt die volop insuline produceren. Betacellen zijn de insulineproducerende cellen in de alvleesklier, waaraan het ontbreekt bij mensen met suikerziekte type 1 (‘erfelijkheidssuiker’).
Lees verder

Vervangt orgaan-op-chip dierproeven?

Lever-op-chip

De lever-op-chip. Rechts uitvergroting minilever. (afb: Yaakov Nahmias)

Dierproeven zijn noodzakelijk, zo is het verhaal, om risico’s bij toepassing op/in mensen zo klein mogelijk te houden. Dan hebben we het vooral over kandidaat-medicijnen en -behandelingen. Probleem 1 is de ethische kant van dierproeven. Een ander groot probleem bij dierproeven is dat zeggingskracht daarvan voor de effecten op de mens niet altijd even groot zijn en daardoor is de hoop gevestigd op net echt, op systeempjes met menselijke (kweek)organen en -cellen, waarmee ‘natuurgetrouwer’ de effecten van stoffen en therapieën is vast te stellen: orgaan-op-chip. Israëlische onderzoekers denken zoiets gevonden te hebben met hun (kunst)lever-op-chip.
Lees verder

Italiaanse stamcelonderzoeker Macchiarini ontslagen

'Superster' en stamcelonderzoeker Paolo Macchiarini

‘Superster’ Paolo Macchiarini

De Italiaanse stamcelonderzoeker en ‘superster’ Paolo Macchiarini is ontslagen door zijn Zweedse werkgever, het Karolinska-instituut. Hij zou de uitvinder zijn van een revolutionaire luchtpijpchirurgie, waarbij dat orgaan deels was opgebouwd uit stamcellen van de patiënt, maar zes van de acht patiënten die hij met die methode behandelde gingen dood. De Italiaan is om meer dan een reden
ontslagen, onder meer voor wetenschappelijke onachtzaamheid en het vervalsen van zijn cv. Lees verder

Neurale stamcellen in kippenei met mri gevolgd

Stamcel in een kippenei

Stamcel in kippenei

We doen wel geleerd, maar van veel dingen weten we nog maar heel weinig. Het lijkt er zelfs op hoe verder we komen, hoe meer gaten in onze kennis we ontdekken. Dat geldt zeker voor het immer verbazende proces dat we leven hebben genoemd (zonder dat we daar een definitie van kunnen geven). Zo is het wordingsproces van een levend wezen bijna één groot raadsel, maar laten we het simpel houden: hoe ontwikkelt zich en wat doet een hersenstamcel? Geen idee. Onderzoekers van de universiteit van Georgia (VS) hebben nu met behulp van mri een met ijzer gekleurde hersenstamcel dagenlang gevolgd in een kippenei. Spannend. Lees verder

Stamcellen door tijdelijke blokkering gen in epiblastcellen

Muizenstamcellen verkregen mbv MM-401

Boven de epiblastcellen, onder de gevormde stamcellen na behandeling met MM-401 (afb: univ. van Michigan)

Met een stof, voorlopig MM-401 gedoopt, die het ‘genetische geheugen’ van een cel wist zouden enigszins gerijpte cellen eenvoudigweg kunnen worden omgetoverd in de zo fel begeerde embryonale stamcellen, zo lijken onderzoekers van de universiteit van Michigan gevonden te hebben. Bij muizen, dan. Nu maar afwachten of we niet weer te maken hebben met in sprookje, zoals in het begin van 2104, toen Haruko Obokata alleen een zuur badje nodig had om stamcellen te maken. Ik vraag me overigens af of deze methode echt een alternatief is/kan/worden voor de genetische methode van Takahashi en Yamanaka die uitgaat van volledige gerijpte cellen. Lees verder