Stamcellen ‘onzichtbaar’ gemaakt voor afweersysteem

Universele cellen omzeilen afweer

Menselijke (gemanipuleerde) hartspiercel (afb: UCSF)

Het rommelen aan genen om afweercellen te activeren tegen kankercellen of voor het repareren van defecte genen, biologie en vooral het genetische deel ervan lijkt een ingenieursvak geworden te zijn, zij het een ingewikkeld. Het lichaam heeft zo zijn listen en lagen waarvan het afweersysteem niet de makkelijkste is. Stamceltherapieën kunnen daar last van hebben. Dan kun je stamcellen uit eigen lichaamscellen van de patiënt maken, maar dat is nogal bewerkelijk. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Francisco hebben nu stamcellen genetisch zo gemanipuleerd dat die ‘onzichtbaar’ zijn voor het afweersysteem. Dat schijnt een stuk handiger en vooral ook goedkoper te zijn dan eigen stamcellen te gebruiken. Lees verder

Vitamine D en macrofagen bevorderen beenmergziekte

Myelofibrose veroorzaakt door fout gen in combinatie met vitamine D

Bloedstamcellen (blauw) met een defect op het JAK2-gen worden door vitamine D gestimuleerd ‘foute’ macrofagen aan te maken (afb: univ van K~obe)

De beenmergziekte myelofibrose wordt bevorderd door een oversignalering door vitamine D en door de afweercellen, macrofagen, zo ontdekten onderzoekers rond Kanako Wakahashi en Yoshio Katayama van de universiteit van Kobe (Jap). Dat afweercellen het probleem niet oplossen, maar juist verergeren moet toch een punt van zorg zijn voor aanhangers van de immuuntherapie die het eigen afweersysteem oppoken om de strijd aan te gaan met ziekteverwekkers of zieke (kanker)cellen. Lees verder

Met blastocystemethode muizennieren in ratten gekweekt

Kweken van muizennieren in gemankeerde ratten in

Stamcellen van gezonde muizen werden ingespoten in blastocysten van gemankeerde ratten (afb: NIPS)

Onderzoekers in Japan hebben uitgaande van een paar stamcellen van een donormuis functionerende muizennieren ‘aangelegd’ in ratten. Die muizenstamcellen werden ingespoten in de embryo’s van ratten die genetisch zo veranderd waren dat ze geen nieren zouden ontwikkelen. Lees verder

Elastiekeiwit tropo-elastine versnelt kweek stamcellen

Tropo-elastine versnelt kweek stamcellen

Mesenchymatische stamcellen (groen) gekweekt op tropo-elastine (afb: univ. van Sydney)

Stamceltherapieën zijn populair, maar het schijnt dat de vraag naar stamcellen vele malen groter is dan het aanbod. Er wordt veel onderzoek gedaan naar methoden om de kweek van stamcellen te versnellen. Nu lijkt het er op dat twee onderzoekers van de universiteit van Sydney, Giselle Yeo en Anthony Weiss, zo’n kweekversneller hebben gevonden in het eiwit tropo-elastine, een voorlopermolecuul van elastine, een eiwit dat bindweefsel elastisch maakt. Het werkte tenminste bij mesenchymatische stamcellen Lees verder

Bloedvaten in petrischaaltjes gekweekt

Gekweekt bloedvatnetwerk

Zoiets moet je je voorstellen bij een gekweekt bloedvat ‘organoïde’ (afb: UBC)

Het ideaal is nog steeds om in het lab volwassen organen te kweken en we geen orgaandonoren meer nodig hebben, maar zo ver is het nog lang niet (als het ooit zo ver komt). Organen bestaan uit allerlei ‘onderdelen’ en is het allemaal niet zo eenvoudig om die op de juiste wijze te laten integreren. Onderzoekers in de VS schijnen nu in het lab ‘perfecte menselijke bloedvaten’ te hebben gekweekt, voor studiedoeleinden vooralsnog. Dat is in ieder geval een aardig en nuttig begin. Lees verder

Stofwisseling schijnt wezenlijk bij celherprogrammering te zijn

Celherprogrammering en -c-MYC

Celherprogrammering in nieuw daglicht (?) (afb: Stem cell reports)

Bij het veranderen van gewone cellen in pluripotente stamcellen speelt niet alleen het eiwit c-MYC een belangrijke rol maar ook de veranderingen in de celstofwisseling ontdekten onderzoekers . Ook zou dat eiwit een rol kunnen spelen bij de omvorming van gewone, gezonde cellen in kankercellen. Lees verder

Het lijkt er op dat stamcellen een ‘geheugen’ hebben

Shruti Naik over het geheugen van stamcellen

Immunologe Shruti Naik (afb: univ. van New York)

Ons afweersysteem heeft een ‘geheugen’ voor welke ziekteverwekkers ons hebben bezocht, zodat ze een volgende keer sneller op die bedreiging kunnen reageren. Het lijkt er op dat de stamcellen in die zin ook een soort geheugen voor eerdere ontstekingen en verwondingen hebben, waardoor, bijvoorbeeld, wonden een tweede keer sneller hersteld worden de de eerste. Die stamcellen communiceren met het afweersysteem, zo lijkt het. Dat geheugen van de stamcellen kan ook verkeerd uitpakken en leiden tot chronische ontstekingen. Lees verder

Kloppend hartweefsel gekweekt uit pluripotente stamcellen

HartprikkelsHet kweken van menselijk hartweefsel uitgaande van pluripotente stamcellen is geen primeur. Dat is al eerder gedaan, maar deze poging zou een ruimtelijk (kloppend) hartmodel voor de bovenste kamers (de boezems) van het orgaan hebben opgeleverd. Het is vooral bedoeld om medicijnen op uit te proberen. Het stukje hart zou net zo reageren als het ‘echte werk’. Lees verder

Autonome zenuwstelsel stuurt vermeerdering stamcellen

Het autonome zenuwstelsel stuurt stamceldeling

Megan Daily (l) en Elizabeth Davis (afb: univ. van Illinois)

Stamcellen zijn constant bezig in bepaalde weefsels om in het ongerede geraakte cellen te vervangen, maar, helaas, niet in alle weefsels of organen (dan hebben we het over zoogdieren). Onderzoeksters van de universiteit van Illinois denken een manier gevonden te hebben om meer gebruik van die ‘alleskunners’ te kunnen maken. Stamcellen schijnen gestuurd te worden door het zenuwstelsel, zo ontdekten ze, dus zou het mogelijk moeten zijn met signaalstoffen van zenuwcellen de aanmaak van stamcellen te stimuleren (is het idee).
Lees verder

Stamcellen muizen organiseren zichzelf tot koploze ‘banaantjes’

Spontane zelforganisatie van stamcellen

Het stamcelwormpje van muizenstamcellen (afb: EPFL)

Het proces van een bevruchte eicel tot een levend wezen met een grote variëteit aan verschillende cellen in de baarmoeder is een ingewikkeld proces. Toch kunnen klompjes ongeorganiseerde cellen in een petrischaaltje met een minimum aan instructies uit zichzelf een proces op gang brengen. Uit embryonale stamcellen van muisjes groeiden een soort ‘banaantjes’ met iets dat op een embryonale ontwikkeling van een muis lijkt. Kennelijk hebben die cellen ‘voorkennis’, het is alleen de vraag waar dat ‘geheugen’ van die cellen dan zit. Lees verder