Genoombewerking in nieuw vaarwater (?)

Cellen aan een touwtje

Onderzoekers van het Weizmann-instituut denken de cellen ‘aan een touwtje te hebben (afb: Weizmann-instituut

Genoombewerking is inmiddels een populair ’tijdverdrijf’ in de labs over de wereld en sinds een paar jaar is CRISPR/Cas9 de grote ster. Volgens onderzoekers van het Israëlische Weizmann-instituut redt die techniek het niet alleen, ondanks al haar hooggeprezen kwaliteit. De combinatie met een techniek om genfuncties in afzonderlijke cellen te manipuleren zou de knip- en plaktechniek aanzienlijk verbeteren, vinden ze (pdf-bestand), en daarmee de kennisontwikkeling van het genetische proces versnellen.
Lees verder

‘Herbedrade’ T-cellen vallen kankercellen aan (is ’t idee)

Aangepaste T-cellen keren zich tegen kankercellen

De MESA-techniek (Modulaire Extracellulaire SensorArchitectuur) wordt gebruikt om de ‘vijand’ te herkennen (linksboven) en daar op te reageren via de activering van een bepaald gen met de productie van een signaalstof als resultaat (rechtsboven) (afb: Northwestern-universiteit)

Het idee  afweercellen kunnen worden ‘afgericht’ om kankercellen aan te vallen is niet nieuw. Op dat terrein wordt er heel wat afgeknutseld. Kennelijk is dé oplossing nog niet gevonden, want telkens weer komt een onderzoeksgroep met een andere aanpak. Nu hebben onderzoekers van de Northwestern-universiteit in de VS  menselijke afweercellen zo veranderd dat ze in actie komen als ze het ‘verdachte’ eiwit VEGF tegenkomen. Vooralsnog hebben we alleen maar de methode. Nu de praktijk nog. Lees verder

Lokale toediening immuunmedicijn beperkt nadelen

Kankercellen aangevallen door T-cellen

Kankercellen aangevallen door T-cellen (afb: univ. van Uppsala)

Op antilichamen gebaseerde immuuntherapieën zijn beloftevol in het bestrijden van kanker, maar kunnen ook leiden tot ernstige, zelfs levensbedreigende bijwerkingen. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Uppsala (Zwe) schijnen nu een methode gevonden te hebben om de antilichamen alleen op de plek van de kanker te laten opereren, in dit geval blaaskanker, waardoor de cellen daarbuiten geen of weinig last hebben van de immuuntherapie. Lees verder

Immuuntherapie kan ernstige bijwerkingen hebben

Antilichamen

Basisstructuur van antilichamen. N is het amino-uiteinde en C is het koolstofuiteinde van de keten. Rood zijn de disulfidebruggen (afb: Wiki Commons)

Chuck Peal (61) uit Waterbury (VS) werd behandeld met een immuuntherapie voor een melanoom (huidkanker). In september was het crisis. Hij lag op sterven maar onduidelijk was waaraan. Peals organen werden aangevallen door het eigen afweerssysteem dat was ‘opgekrikt’ om kankercellen hard aan te pakken. Dat gebeurde ook, maar de bijwerking was dat het afweersysteem overactief werd. Immuuntherapie wordt gezien als een geducht wapen in de strijd tegen kanker, maar heeft ook het grote risico dat ook gezonde cellen worden aangevallen. Peal is niet het enige slachtoffer van een ‘succesvolle’ behandelwijze. Lees verder

CRISPR/Cas9 voor het eerst bij mensen gebruikt (?)

CRISPR-Cas9 met gids-RNA en doel-DNA

Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)

Voor het eerst zouden onderzoekers op 28 oktober de CRISPR/Cas9-techniek bij mensen hebben toegepast om het genoom te bewerken van (afweer)cellen. Onderzoekers van de universiteit van Chengdu in China rond onderzoeker Lu You zouden de methode hebben toegepast op een patiënt met longkanker in het kader van een klinische proef. Er zijn meer groepen in de VS en China die klinische proeven met deze methode op stapel hebben staan voor het behandelen van kanker.

Lees verder

Immuuntherapie voor kanker veiliger gemaakt

Receptor op T-cel herkent specifiek eiwit

Receptor van een T-cel herkent specifiek eiwit op het membraan van een kankercel (afb: getekend bij CalTech)

Immuuntherapie waarbij afweercellen worden aangepast om kankercellen gerichter te kunnen aanpakken kent enig succes, maar er bestaat steeds het grote risico dat de genetisch aangepaste afweercellen zich ook keren tegen gezonde cellen. Nu zeggen onderzoekers van, onder meer, CalTech (VS) een methode te hebben bedacht die dat risico sterk vermindert.  Lees verder

‘Opgevoerde’ T-cellen oplossing voor kanker (?)

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

Er zijn al heel wat oplossingen aangedragen voor kanker, maar dé oplossing is er niet en bestaat waarschijnlijk ook niet. De laatste jaren wordt veel onderzoek besteed aan het activeren van het eigen afweersysteem door afweercellen genetisch aan te passen. Die aangepaste cellen moeten dan vervolgens het werk doen: kankercellen doden. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Cambridge hebben nu een molecuul gevonden, S2-hydroxyglutaraat (2-HG), dat bepaalde afweercellen, celdodende T-cellen, een langer leven geeft en zichzelf vernieuwen (zegt het persbericht, ik neem aan delen). Of het ook echt werkt tegen kanker moet nog worden bewezen.
Lees verder

Gentherapie voor een ‘prikkie’

Gentherapie'doos

De gentherapie voor ‘armoedzaaiers’

Gentherapie is een heet onderwerp. Van die techniek wordt veel verwacht als het gaat om het repareren van genafwijkingen en, vooral, de ziektes die daarmee samenhangen, maar gentherapie is een dure behandelingsmethode die kostbare ‘productieomstandigheden’ vergt zoals een steriele omgeving. Het zou allemaal een stuk hanteerbaarder en betaalbaarder worden als de gentherapietechnologie in een ‘doosje’ zou zitten en juist dat schijnen onderzoekers van het Fred Hutchinson-kankercentrum in de VS te hebben ontwikkeld. Met een tafelapparaat kunnen bloedcellen van patiënten genetisch worden gemanipuleerd. Dat zou gentherapie ook bereikbaar maken voor armere landen, is het bericht van de Amerikanen. Lees verder

Nieuwe manier om afweer op te peppen

microRNA-moleculen regel genexpressie

MicroRNA-moleculen spelen ook een belangrijke rol in het sturen van het afweersysteem (afb: discoverymedicine.com)

Onderzoekers van, onder meer, de Xiamen-universiteit in China hebben ontdekt dat een bepaald microRNA-molecuul, miR-155, in staat is het afweersysteem aan te zetten tot het verdelgen van ziekteverwekkers. Op alle mogelijke manieren wordt bekeken hoe het ons afweersysteem is te ‘verbeteren’ in de strijd tegen allerlei ziektes zoals kanker en autoimmuunziektes als reuma. Daarbij wordt de laatste jaren vaak gekeken naar de mogelijkheden van immuuntherapie, waar afweercellen genetisch veranderd worden. Als miR-155 ook bij mensen goede resultaten oplevert, dan zou dit een mogelijkheid zijn om zonder genetische manipulatie onze afweer ‘op te peppen’. Lees verder

Drie patiënten overleden na immuuntherapie

Hans Bishop, baas van Juno Therapeutics

Juno-baas Hans Bishop

Het Amerikaanse bedrijf Juno Therapeutics heeft klinische proeven met een gentherapie bij leukemiepatiënten gestaakt nadat er drie proefpersonen zijn overleden. Dat stelt de medische en voedingsautoriteit FDA. De koers van Juno zakte met meer dan een kwart. Lees verder