Omgeprogrammeerde gliacellen. Groen aangegeven is het eiwit NeuN dat karakteristiek is voor neuronen (afb: Lentini et. al.)
Gliacellen in vivo omprogrammeren tot hersencellen
Beantwoorden
Categorie archieven: Herprogrammering
Aanzet tot vissenogen gekweekt in petrischaaltjes
De ontwikkeling van het (menselijk) oog (afb: lezing Mohammed Mahmoud Mosaed)
Het lijkt er op dat onderzoekers tot nu toe uitgaande van stamcellen alleen orgaantjes van zoogdieren (inclusief de mens) hebben gekweekt of dat hebben geprobeerd te doen. Dat heeft er natuurlijk mee te maken dat de mens ervan droomt om eens volwassen en functionerende organen te kunnen kweken in het lab als vervangers van zieke ‘soortgenoten’. Nu hebben onderzoekers van de universiteit van Heidelberg rond Joachim Wittbrodt voor het eerst uitgaande van stamcellen in petrischaaltjes netvliestructuren van, onder meer, zebravisjes gekweekt. Die zijn niet bedoeld om blinde vissen van nieuwe netvliezen te voorzien maar vooral als studieobject, waarbij de aandacht in hoofdzaak naar het netvlies gaat.
Lees verder
Bindweefsel omgezet in functionele hartcellen na hartaanval
De groen fluorescerende cellen zijn bindweefselcellen die zijn omgeprogrammeerd tot hartspiercellen (afb: Ieda et. al.)
Bij een hartaanval gaan grote aantallen hartcellen teloor. Daar komen bindweefselcellen (littekenweefsel) voor in de plaats. Onderzoekers van de universiteit van Tsukuba in Japan willen die bindweefselcellen omprogrammeren tot functionele hartcellen. Bij muisjes schijnt dat gelukt te zijn. Voordat dit bij mensen wordt uitgeprobeerd, is er nog een lange weg te gaan… Lees verder
Voor het eerst vroege vormen menselijke embryo’s uit lab
Een cellenklomp (blastoïde) gevormd uit menselijke stamcellen (afb: univ van Texas)
Lees verder
Onderzoekers vinden ‘recepten’ voor differentiëring stamcellen
Gelijktijdige differentiëring tot drie typen cellen: zenuwcellen (paars), bloedvatcellen (geel) en bindweefselcellen (blauw) (afb: Busskamp et. al.)
Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Bonn hebben ‘recepten’ beschreven om met behulp van transcriptiefactoren pluripotente stamcellen te laten differentiëren in 290 verschillende typen cellen. Een kind kan de was doen, zou je bijna zeggen… Lees verder
Herprogrammeren cellen gaat beter via de mitochondriën
Door met CRISPR/Cas9 de expressie van een paar mitochondriale eiwitten te veranderen verviervoudigde de opbrengst aan neuronen (afb: Cell Stem Cell)
Het herprogrammeren van cellen is tegenwoordig een populair onderzoeksthema. Vooral het ‘fokken’ van zenuwcellen krijgt aandacht, aangezien dat een mogelijkheid zou kunnen zijn om allerlei defecten aan het centrale zenuwstelsel (met inbegrip van de hersens, dus) te repareren. Zo worden gliacellen, een soort afweercellen van het centrale zenuwstelsel, al met succes omgezet in neuronen. Onderzoeksters van het Helmholtzcentrum in München en de Ludwig Maximiliansuniversiteit (ook in de hoofdstad van Beieren) hebben nu een manier gevonden om dat herprogrammeringsproces te verbeteren. Door de cellen bij het begin van het proces met behulp van genregelaar CRISPR/Cas9 te ‘bestoken’ met bepaalde mitochondriale eiwitten, eigen aan neuronmitochondriën, bleek te opbrengst maar liefst vier keer hoger te zijn geworden. Lees verder
Littekenweefsel in zenuwstelsel weer omgezet on zenuwcellen
Stercellen (groen) blijken om te vormen tot neuronen (rood, naar ik aannneem) (afb: Jinanuniversiteit)
Als je bepaalde onderwerpen volgt dan valt op hoe weinig vooruitgang er wordt geboekt ondanks allerlei ‘doorbraken’ op dat gebied die je in die jaren tegenkomt. Een zo’n onderwerp is het littekenweefsel in zenuwstelsel. Dat ontstaat bij beschadiging en voorkomt fatsoenlijke functionering van het centrale zenuwstelsel. Talloze malen heb ik ‘doorbraken’ mogen noteren (ook in dit blog), maar, voor zover ik weet, is dé oplossing nog steeds niet gevonden. Nu zeggen Chinese onderzoekers weer dat ze er in geslaagd zijn littekenweefsels in het centrale zenuwstelsel van proefdieren te hebben omgezet in functionele neuronen met behulp van een gentherapie. We zullen zien. Lees verder
Terahertzgolven veranderen genactiviteit stamcellen
Terahertzgolven liggen in het elektromagnetische spectrum tussen het verre infrarood en de de microgolven in. Die golven blijken volgens Japanse onderzoekers invloed te hebben op de genactiviteit van pluripotente stamcellen. Dat zou dan weer gevolgen kunnen hebben voor het stamcelonderzoek en methodes om afwijkend (ziekelijk) weefsel te herstellen, maar even zo goed voor terahertztoepassingen waaraan gesleuteld wordt. Lees verder
Stamcellen helpen schade aan ruggenmerg muisjes te herstellen
Stamcellen (ependymcellen) ontwikkelen zich niet tot bindweefsel (‘sterretjes’) maar tot oligodendrocyten (afb: Science)
Bij schade aan het ruggenmerg ontstaat bindweefsel waardoor de ’transportfunctie’ van het ruggenmerg teloor gaat. Al vaker is geprobeerd dat probleem op te lossen met behulp van, al of niet gespecialiseerde, stamcellen, maar kennelijk hebben die proeven niet geleid tot een therapie. Nu hebben onderzoekers van het Karolinska-instituut in Zweden het weer eens geprobeerd bij muisjes en volgens de onderzoekers produceerden die stamcellen talrijke benodigde zenuwcellen (oligodendrocyten). Zou het nu wel iets worden? Lees verder
Hersenorgaantje gemaakt dat kan ‘leren’
Een gekweekt hersenorgaantje met rechts een uitvergroting die afzonderlijke cellen zichtbaar maakt (afb: Zafeiriou et al)
Er zijn al aardig wat pogingen gedaan om hersentjes te kweken uit hersenstamcellen. Nu schijnen onderzoeksters iets te hebben gekweekt uit neuronen en gliacellen dat enige overeenkomsten heeft met hersentjes van een embryo met iets als leervermogen. Vooralsnog zijn dit soort orgaantjes louter bedoeld als studiemateriaal. Lees verder