Gerepareerd eiwit kan weer aan de slag

farmacoperons

Farmacoperons, de ‘allesgenezers’.

Het heeft 13 jaar geduurd, maar eindelijk lijken de dagen van glorie voor P. Michael Conn van de universiteit van Oregon, tegenwoordig verbonden aan de universiteit van Texas, en zijn medewerkers nabij. Conn heeft een methode ontwikkeld om misvouwde eiwitten, oorzaak van een hele reeks ziektes, weer in het gareel te krijgen. Bij muizen is het de onderzoeksgroep gelukt ze te genezen van een misvouwziekte, waardoor muizenvaders geen kinderen meer kunnen krijgen. Het misvouwen van eiwitten is, onder veel meer, verantwoordelijk voor de ziekte van Alzheimer, taaislijmziekte (cystische fibrose) en de ziekte van Huntington.
Lees verder

Het orakel van de T-cel

tcelorakelAls je er eens wat dieper induikt, dan ontdek je wat een prachtig systeem dat is, ons eigen afweersysteem. Dat beschermt ons tegen een groot aantal ziektes en het mooie is dat het systeem leert. Het gaat wel eens fout. Kanker en HIV zijn bedreigingen voor de gezondheid, waar ons afweersysteem geen (goed) antwoord op heeft.  In dat mooie systeem is de T-cel een belangrijke soldaat of misschien zou veldwachter een beter woord zijn. Die cellen patrouilleren door het lichaam via bloed- en lymfevaten  en ‘arresteren’ vreemdelingen (nee, het is geen politiek correct verhaal). Wanneer komen die veldwachters in actie? Daar is lastig een allesomvattend antwoord op te geven. Onderzoekers van, onder veel meer, de Albert-Ludwigs-universiteit in het Duitse Freiburg hebben een virtuele T-cel gebouwd die antwoord zou moeten geven op deze vragen.
Lees verder

HIV-remmer blokkeert replicatie virus

HIV-remmer terfenyl

Links in rood het eiwit Rev aan RNA verbonden. Terfenyl (rechts) bindt op dezelfde plaats en voorkomt verdere besmetting (afb: univ.van Valencia)

Onderzoekers van ver-schillende Spaanse universiteiten en onderzoeksin-stituten hebben een molecuul ‘ontworpen’  en gemaakt dat voorkomt dat het AIDS-virus (HIV) zich ‘voortplant’ (repliceert). Als dat allemaal klopt dan zou dat het eind van HIV, althans van de HIV-1-variant, betekenen als voorbode voor een zekere dood door onttakeling van het immuunsysteem. Dat zal in de praktijk nog moeten worden bewezen.  Het zou om para-terfenylen gaan, maar hoogstwaarschijnlijk enigszins aangepast om hun remmende taak te kunnen uitvoeren. Het procédé zal waarschijnlijk geoctrooieerd worden en dan is het de vraag of de onderzoekers het achterste van hun tong laten zien.
Lees verder

Leer afweercellen kankercellen te herkennen

Michel Sadelain (MSKCC)

Michel Sadelain (m) met mede-onderzoekers Isabelle Rivière en Renier Brentjens (foto: mskcc.org)

Leer immuuncellen kankercellen te herkennen en dat komt alles terecht. In de vele jaren van het wereldwijde kankeronder-zoek zijn al vele voorstellen en ideeën geopperd om die gevreesde ziekte (eigenlijk een conglomeraat van woekerende ziektes) een definitief halt toe te roepen. De Amerikaanse kankeronderzoeker Michel Sadelain van het Memorial Sloan-Ketheringkankercentrum in New York heeft in maart vijf patiënten met bloedkanker (in jargon: acute lymfatische leukemie) behandeld met eigen immuuncellen, die genetisch zo aangepast waren dat ze kankercellen herkenden en, hopelijk, zouden vernietigen. Bij vier was er verbetering opgetreden en bij een patiënt was de leukemie  binnen acht dagen helemaal verdwenen. Bemoedigend, noemt Sadelain dat. Hij heeft, zo meldt het populairwetenschappelijk blad New Scientist,  nu elf andere patiënten behandeld met een overeenkomstig resultaat. Ook klinische proeven bij andere kankersoorten laten bemoedigende resultaten zien, stelt het blad.
Lees verder

Eiwitstructuren doorgelicht

Het is een heidense klus om de structuur van eiwitten te bepalen. De structuur is dan weer belangrijk voor de functie van dat eiwit en ook voor, bijvoorbeeld, de ontwikkeling van medicijnen. Gewoonlijk wordt die structuur bepaald door een eiwit te kristalliseren en van dat eiwitkristal een röntgenfoto te maken. Het grote probleem daarbij is dat lang niet alle eiwitten netjes een kristal vormen.

Röntgenlaserfaciliteit

De röntgenlaserfaciliteit van het versnellerlab in Stanford (Cal/VS)

Een groep onderzoekers van het versnellerslab van het Amerikaanse ministerie van energie en daarbuiten schijnt er in geslaagd te zijn met behulp van een röntgenlaser, gadolinium en de computer, die onontbeerlijke computer, een ruimtelijk model van een eiwit te maken zonder voorafgaande kennis van de structuur van het eiwit te hebben gehad. Lees verder

Gentherapie in de maak voor bloederziekte

Bloedplaatjes maken stollingsfactor aan

De gele kleur geeft aan dat de stollingsfactor in de bloedplaatjes wordt aangemaakt (foto: Lily Du)

Het lijkt er op dat een gentherapie lijders aan de bloeder-ziekte kan helpen aan de zo node gemiste stollingsfactor-en. Het bloed van die patiënten stolt moeilijk omdat bepaalde stollingsfactor-en ontbreken en elke bloeding zou fataal kunnen zijn. Amerikaanse onderzoekers hebben daar nu een gentherapie voor ontwikkeld. De reparatie van het defect begint met het in bloedstamcellen inbouwen van het gen dat zorgt voor de aanmaak van de ontbrekende stollingsfactor of -factoren. Vervolgens worden die ‘gerepareerde’ bloedstamcellen bij de patiënt weer ingespoten. Proeven met honden bleken succesvol: tweeeneenhalf jaar na de behandeling hadden de honden nog steeds geen last van de voor bloederlijders typerende heftige bloedingen. Lees verder

Enzym PrimPol speelt hoofdrol in DNA-reparatie

PrimPol-enzym van een archaeon

PrimPol is eigenlijk een verzamelnaam van bifunctionele enzymen: een polymerase en een primase. Hier een plaatje van een PrimPol van een archae (afb.: http://pfam.sanger.ac.uk/)

Er worden in levende organismes, dus ook de mens, constant nieuwe cellen gevormd. Daarbij wordt het DNA gekopieerd en verdubbeld, de zogeheten replicatie. Daarbij kan er nogal wat fout gaan en cellen hebben een reparatiesysteem om die defecten in het DNA te repareren. Onderzoekers van het Spaanse kankercentrum CNIO kwamen er achter dat in mensen het enzym PrimPol daarbij een wezenlijke rol speelt. En, bijna obligaat, PrimPol zou ook iets van doen kunnen hebben met het ontstaan van kanker. Tja. Lees verder

Geeft een slapend gen ons het eeuwige leven?

Lin28a-muizen

Haar bij muizen met geactiveerd Lin28a-gen groeit sneller aan (foto: Science)

Geeft een slapend gen ons het eeuwige leven? Voor sommigen zou dat mooi zijn, maar ik heb zo mijn twijfels. Onderzoekers van de Harvard-universiteit in Cambridge (VS) denken tenminste dat ze een stap op de weg naar het eeuwige leven hebben gemaakt. Dat slapende gen, aangeduid met Lin28a zou daarbij de sleutel (kunnen) zijn. Dat gen is actief in embryo’s van vele zoogdieren (ook de mens),  maar ‘slaapt’ bij volwassenen. Muizen met een geactiveerd Lin28a-gen herstelden veel sneller de schade aan spieren en (bepaalde) weefsels dan muizen met een inactief Lin28a-gen. Ook hun haar groeit sneller. Ook nooit weg. De onderzoekers meldden niet dat de muizen langer leefden.
Lees verder

Kanker en reuma hebben ‘aanstichtend’ molecuul gemeen

Cadherine-11 (afb.: Wikicommons)Cadherine-11

Cadherine-11 (afb.: Wikicommons)

Een molecuul dat helpt om cellen aan elkaar te binden wordt bij twee ziektes in overmaat geproduceerd: bij kanker en reumatische artritis. Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit van Georgetown vonden ook een verbindingen die dat molecuul (cadherin-11) remmen. Met een van die kandidaten wordt nu een klinische proef uitgevoerd. Lees verder

HIV-eiwit maakt gentherapie wat minder riskant

Retrovirus

Een (retro)virus dat, ontdaan van DNA, dienst doet als ‘voertuig’ bij gentherapie.

Gentherapie kan goed uitpakken, maar het kan ook vreselijk fout gaan. Bij gentherapie wordt vaak gebruik gemaakt van het Murine Leukemie-virus (LMV), maar dan ontdaan van zijn DNA; een zogeheten vector. Als het mis gaat dan krijgt de behandelde patiënt leukemie en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Onderzoekers van de Katholieke universiteit Leuven hebben de oplossing gevonden in een eiwit van een ander berucht virus: HIV.
Lees verder