MutS en MutL laten fouten bij replicatie DNA direct repareren

DNA-replicatie

De replicatie: de leidende (onder) en de volgende streng (boven) worden op een andere wijze verdubbeld (afb: Wiki Commons)

Onderzoeksters van de universiteit van Noord-Carolina hebben het gedrag van twee eiwitten geïdentificeerd, MutL en MutS (een variatie kennelijk op Jut en Jul), die bij de celdeling in de gaten houden of de replicatie van DNA wel goed gaat. Als ze fouten constateren dan vormen ze ter plekke een ‘stijve’ structuur en roepen andere eiwitten te hulp om de schade te herstellen. Lees verder

Onnatuurlijk RNA vergroot eiwitsynthese

b-RNA met zwavel

In de fosfaatgroep is zuurstof (O) vervangen door zwavel (S) (afb: univ. van Nagoya)

Boodschapper-RNA bevat de code voor de productie van eiwitten. Die zouden zelf dus ook al ‘medicijnen’ ingezet kunnen worden, maar die blijken niet efficiënt genoeg. Nu hebben onderzoekers in Japan b-RNA gesynthetiseerd waarbij een zuurstofatomen zijn vervangen door zwavelatomen. Die schijnen wonderwel (?) goed te werken. Lees verder

D-peptide moet T-cellen activeren tegen kanker

D-peptide

Het rechtsdraaiende (D) peptide dekt volmaakt het controleposteiwit TIGIT af op T-cellen (afb: Angewandte Chemie)

Controleposteiwitten op T-cellen (afweercellen) reguleren de afweerreactie om te voorkomen dat die cellen wat al te wild tegen het eigen systeem te keer gaan. Kankercellen hebben er een handje van om daar misbruik van te maken om zo een afweerreactie te voorkomen. Onderzoekers hebben nu een nieuwe manier bedacht om die truc van kankercellen de omzeilen: een spiegelpeptide (rechtsdraaiend). Lees verder

Synthetische peptiden lijken virussen te blokkeren

Besmette cel

Een door het coronavrirus besmette cel (afb: Science)

Onderzoekers van het Rensselaer-polytechnisch instituut in de VS hebben kleine eiwitten (peptiden) ontworpen en gesynthetiseerd die selectief binden aan polysiaalzuur, een suiker die in veel menselijke cellen voorkomt en een rol speelt in de hersens, maar, zoals vaak, ook bij ziektes. Dat zou virussen het moeilijker maken hun om desastreuze werk te verrichten, maar de peptiden zouden mogelijk ook goede diensten kunnen bewijzen tegen andere ‘befaamde’ ziektes. Lees verder

Is apoE4 de aanstichter van Alzheimer?

Alipoproteïne E

ApoE is een vrij eenvoudig eiwit (afb: WikiMedia Commons)

Het eiwit apolipoproteïne E (apoE) fungeert als een soort bezorgdienst in de hersens. Het voorziet neuronen van belangrijke voedingstoffen, waaronder meervoudig onverzadigde vetzuren, de bouwstenen van celmembranen. Sommige van die vetzuren worden omgezet in endocannabinoïden (cannabisachtige stoffen). Dat zijn signaalstoffen die een groot aantal functies in het zenuwstelsel reguleren maar ook de afweerreacties sturen om de hersens te vrijwaren van ontstekingen. Onderzoekers van, onder meer, het Max Delbrückcentrum voor moleculaire geneeskunde in Duitsland hebben nu uitgezocht hoe een mutatie van dat eiwit, aangeduid met apoE4, de orde in de hersens danig overhoop kan halen. Lees verder

XPG-eiwit vernielt DNA eerst voordat het ’t repareert

XPGAls het DNA door wat voor een oorzaak dan ook beschadigd raakt, dan zijn er diverse mechanismes die die schade herstellen. In een van de mechanismes speelt het eiwit XPG een belangrijke rol. Onderzoeksters zagen dat mede door dat eiwit eerst de plaats van de schade werd aangegeven waarna er nog meer DNA vernield werd alvorens de schade te herstellen. Lees verder

Bloedziektes bij drie mensen gerepareerd met CRISPR

Nieuw bot met bloedvormend beenmerg

Bot met beenmerg waarin rode bloedlichaampjes worden gevormd

Twee mensen met beta-thalassemie en een met sikkelcelanemie, beide erfelijke bloedziektes, zouden zijn ‘genezen’ nadat met behulp van de CRISPR-methode beenmergstamcellen genetisch werden aangepast, zo deelden de onderzoekers mee op een bijeenkomst van de Europese vereniging voor hematologie. Die drie namen deel aan een, voortdurende, klinische proef waarbij voor het eerst erfelijke ziektes werden behandeld met die genoombewerkingstechniek. Lees verder

Eiwit zou kanker bestrijden en zenuwcellen opknappen

Jennifer Cochran

Jennifer Cochran (afb: Stanforduniversiteit)

Door twee varianten te maken van het signaaleiwit CLCF1 hebben onderzoeksters van de Amerikaanse Stanforduniversiteit middelen gekregen om kanker te bestrijden maar ook om beschadigde hersencellen weer op te kalefateren. Dat klinkt aardig, maar voorlopig zal nog wel het een en ander bewezen moeten worden. Lees verder

Kunnen herinneringen gericht gereactiveerd worden?

Actieve neuronen vormen herinnering

De neuronen die van belang zijn voor het vastleggen van de herinnering lichten groen op (afb: Ana Oliveira)

Hoe herinneringen worden opgeslagen is nog steeds volslagen duister, maar dat de mens gaandeweg herinneringen kwijtraakt is niet ongewoon. Onderzoeksters rond Ana Oliviera van de universiteit van Heidelberg (D) hebben ontdekt dat het verhogen van de concentratie van het eiwit Dnmt3a2 (ja, het wordt er niet leuker op) in hersencellen waar herinneringen worden opgeslagen die verloren gegane herinneringen weer kan oproepen, en nog wel gericht ook. Voorlopig is dat alleen nog maar bij muisjes aangetoond. Lees verder

Achilleshiel virussen ontdekt: STING

STING-eiwit

Het STING-eiwit (afb: WikiMedia Commons)

Het is natuurlijk mooi als je de achilleshiel van virussen zou ontdekken. Dan hoef je niet elke keer op zoek naar een effectief vaccin. Dat is tijdrovend en zenuwslopend karwei en er zijn nog honderden miljoenen virussen te gaan. De Deense viroloog Søren Riis Paludan van de universiteit van Aarhus denkt een (niet dé) achilleshiel gevonden te hebben die een aantal virussen gemeen zouden hebben, waaronder het vermaledijde coronavirus dat ons momenteel zo veel parten speelt. Lees verder