Ebola-virus blokkeert afweersysteem in vroeg stadium

Ebolaviruseiwit 24

Het viruseiwit ePV24 maakt het het afweereiwit KPNA onmogelijk ‘alarm’ te slaan (afb: Cell).

Ons afweersysteem is in een constante oorlog verwikkeld met aanvallend ongenoegen als virussen. In principe maakt dat systeem elke bedreiging van buiten onklaar, maar de vijand slaapt niet. Virussen hebben zo hun tegenacties ontwikkeld. Zo hebben verschillende virussen het voor elkaar gekregen de interferonen, de eiwitten die de hele ‘machinerie’ van het afweersysteem in gang moeten zetten, te dwarsbomen. Recent onderzoek laat zien dat het beruchte ebola-virus er in slaagt te voorkomen dat interferon de reproductie van het virus in de besmette cellen blokkeert.
Lees verder

Oercel LUCA zou een lek membraan hebben gehad

Laatste gemeenschappelijke voorouder LUCA

Zo zouden bacteriën en archaea kunnen zijn ontstaan uit de laatste gemeenschappelijke voorouder LUCA

Hoe leven ontstaan is blijft nog steeds een groot raadsel. Aan speculaties geen gebrek. Er zou ooit een gemeenschappelijke ‘voorouder’ zijn geweest, LUCA gedoopt (Engels afko voor laatste gemeenschappelijke voorouder). Onderzoekers van het University College in Londen hebben een supercomputer laten uitrekenen hoe LUCA zich ontwikkelde (zou kunnen hebben ontwikkeld) tot moderne cellen. LUCA zou een ‘lek’ membraan gehad hebben, wat zou verklaren waarom cellen zo’n ingewikkeld systeem hebben om energie te genereren en ook waarom de twee eencelligen (bacteriën en archaea) volslagen andere celmembranen hebben.
Lees verder

Snellere diagnose met nieuwe DNA-analysemethode

CLIC-Harvard

Het CLIC-systeem  (afb: Harvard-universiteit).

Met een al enige jaren bestaande methode voor het meten aan een enkel biomolecuul is het aflezen van DNA een stuk simplere geworden, bewezen onderzoekers van de Canadese McGill-universiteit en het Canadese genoomcentrum in Quebec. Die zou zwel eens kunnen leiden tot snellere diagnoses en betere van allerlei ziektes. Met deze DNA-analysemethode (CLINT ook CLIC genoemd) wordt met behulp van een bolle lens een enkel DNA-molecuul ‘apart genomen’ en gestrekt. Bij deze techniek hoeft geen gebruik te worden gemaakt van hoge druk of elektrische velden om het DNA-molecuul op zijn plaats te brengen en te houden, stellen de onderzoekers, zodat het molecuul onder omstandigheden kan worden afgelezen die nagenoeg overeenkomen met die in een cel.
Lees verder

Modulaire genschakeling maakt complexe processen mogelijk

Genschakelingen

Tot vier geprogrammeerde transcriptiefactoren (de gekleurde viertallen) werken samen om de expressie van een gen te regelen. De ’target’ is het te sturen gen. (afb: ACS Synthetic Biology)

Synthetische biologie is ook (deels) een verlengstuk voor scheikunde: gebruik die ingewikkelde scheikunde van het leven om op een soepele manier allerlei begeerde verbindingen te maken zoals biobrandstoffen of voor het opsporen en vernietigen van tumoren.  Onderzoekers van de Amerikaanse Rice-universiteit en de universiteit van Kansas hebben genetische circuits gemaakt, die door het uitwisselen van ‘bouwstenen’ complexe taken kunnen uitvoeren. Voor die ‘circuits’ is genetisch materiaal van verschillende bacteriën gebruikt. Deze nieuwe tak van wetenschap/technologie wordt wel biologica genoemd.
Lees verder

Verouderd afweersysteem is te ‘vernieuwen’

Bloedstamcellen

Bloedstamcellen met merkers die genetische mankementen op het DNA markeren (foto: UC San Fransisco)

Met de jaren wordt ons afweersysteem steeds minder doeltreffend. Daarom mogen mensen boven de 60 ook geen beenmergdonor zijn. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco rond Emanuelle Passegué ontdekten het mechanisme achter die achteruitgang waardoor bloedstamcellen in oudere organismen niet langer voor voldoende nieuwe bloecellen kunnen zorgen. “We ontdekten moleculaire defecten die zouden kunnen worden hersteld door een verjongingstherapie.” Lees verder

“Nog geen 10% DNA functioneel”

DNA-sequenties

DNA-sequenties

Slechts 8,2% van het menselijke DNA zou ‘functioneel’ zijn, zeggen Oxfordse onderzoekers. Dat cijfer scheelt nogal van dat van 2012, toen onderzoekers van het zogeheten ENCODE-project dachten dat 80% van ons genoom een biologische functie zou hebben. Dat resultaat zou altijd al omstreden zijn geweest, omdat het begrip ‘functie’ te breed zou zijn opgevat. We wachten op de volgende schatting. Lees verder

Hi-virus ligt stevig onder vuur

Kamel Khalili

Kamel Khalili van de Temple-universiteit

Het humaan immuno-deficiëntievirus, beter bekend als hiv, is met antivirale middelen in bedwang te houden, maar nooit helemaal uit te roeien. Het virus laat namelijk zijn erfgoed achter in dat van de ‘aangevallen’ cellen. Medisch onderzoeker  Kamel Khalili en medewerkers van de Amerikaanse Temple-universiteit hebben het in celkweken voor elkaar gekregen dat virus-DNA er weer ‘uit te knippen’ met behulp van knipenzym Cas9 (CRISPR/Cas9). Lees verder

Veranderde stamcellen muteren niet verder, zo lijkt

Genetisch gerepareerde stamcellen

Links misvormde stamcellen gemaakt uit cellen van een Parkinson-patiënt, rechts genetisch gerepareerde pluripotente stamcellen (foto: Salk-instituut)

De jacht op stamcellen is al jaren open. De ‘alleskunners’ houden een grote belofte in bij het bestrijden van allerlei ziektes, maar eigenlijk weten we nog maar weinig van die cellen af. Stamcel-therapieën staan volop in de belangstelling, maar het succes is tot nog toe zeer beperkt en er treden nogal eens ernstige bijeffecten op. Dat heeft er mee te maken dat we al die processen in de cel nog niet zo erg goed begrijpen. Een dingetje lijkt nu helder: met opzet gemuteerde stamcellen geven geen extra ongewenste mutaties,  zo lijken onderzoekers van, onder meer, het Amerikaanse Salk-instituut te hebben gevonden.
Lees verder

Vaak ‘misdrukken’ mitochondriaal DNA

Mitochondriën

Mitochondriën (afb: Science)

De mitochondriën zijn de krachtcentrales van de cel, die een eigen DNA hebben. Het aantal mitochondriën (een zo’n ‘ding’ heet mitochondrion of -um) varieert van 1 tot vele honderden. Het zijn cellen in de  cel.  Met dat mitochondriale erfgoed is nogal eens wat mis. Het lijkt er op dat op dat 20% van de mensen ziekmakende fouten heeft in hun mitochondriaal DNA hebben, die kunnen leiden tot suikerziekte of kanker, maar lang niet al die mensen krijgen die ziekte ook, ontdekten onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit. Of die ‘dragers’ de ziekte ook krijgen is vaak een kwestie van tijd.

Lees verder

Rode bloedcellen als vrachtwagens in ons lijf

Rode bloedlichaampjes

Rode bloedlichaampjes kunnen meer dan zuurstof vervoeren (afb: Science)

Rode bloedlichaampjes leveren zuurstof af in ons lichaam. Ze komen in nagenoeg elke uithoek daarvan. Zuurstof is onontbeerlijk voor ons voortbestaan, maar de bloedcellen zouden ook andere dingen kunnen vervoeren, bedachten onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS), door er ‘plakkerige’ eiwitten aan vast te maken waar dan geneeskrachtige moleculen aan kunnen worden geplakt. Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar de gedoseerde afgifte van medicijnen met hulp van microvrachtwagens van, bijvoorbeeld, DNA-materiaal, maar waarom iets maken als het er al is? Lees verder