Molmotor van DNA gefröbeld

Molmotor onder de elektronenmicroscoop

De molmotor gezien door de elektronenmicroscoop. Linksonder (c) de motor met een lange rotorarm (afb: tÜM)

Er wordt heel wat afgefröbeld met DNA. Dat wordt DNA-origami genoemd naar de/het Japanse papierknipkunst(je). DNA blijkt heel dankbaar knutselmateriaal te zijn. Nu hebben onderzoekers van DNA een moleculaire motor gemaakt die aangedreven wordt door de Brownse beweging en die energie opslaat door een DNA-veer op te winden. Dat soort machientjes zou op een dag kunnen gebruikt om dingen in ons lichaam ‘recht te zetten’ (om maar wat te noemen). Lees verder

Groeifactor Fgf17 lijkt hersens oude muisjes te revitaliseren

oligodendrocyt

Een oligodendrocyt, een gliacel die voor de isolatie (myeline) van de uitlopers van hersencellen zorgt.

Hersen- en ruggenmergvocht van jonge muisjes (tien weken) in spuiten in de hersentjes van oude muisjes (zo’n 20 maanden oud) bleek het geheugen van de oudjes weer te revitaliseren. Dingen die ze aangeleerd hadden herinnerden ze zich ineens weer. In dit verhaal lijkt de groeifactor Fgf17 een sleutelrol te spelen naast de functies van bepaalde gliacellen (oligodendrocyten), verantwoordelijk voor myelineisolatie van uitlopers van zenuwcellen, zo ontdekten onderzoekers van, onder meer, de Standforduniversiteit onder aanvoering van Tony Wyss-Coray. Dat is nog niet meteen het begin van een geheugenpil voor mensen (waarschuw ik maar vast; as). Lees verder

Rangeerterrein voor eiwitten gemaakt (?)

Eiwitrangeersysteem

Het eiwitrangeersysteem (afb: Science)

Als een rangeerterrein voor treinen hebben onderzoekers in Japan iets dergelijks gemaakt waarbij DNA fungeert als spoor om met eiwitten (de treinen) ladingen naar verschillende locaties te vervoeren. Het lijkt speelgoed voor wetenschappers maar dient vooral om beter te begrijpen hoe alles in die volslagen chaotische cel (althans zo ziet die er voor ons uit) in zijn werk gaat, maar kan ook dienen om bepaalde stoffen op bepaalde plaatsen in het organisme (lichaam) af te leveren, denken de onderzoekers. Lees verder

Zenuwcellen herstellen wel met ‘oude’ eiwitten

Neuronherstel

Dit is het idee, maar vooralsnog geen praktijk (afb: Neuron)

Het schijnt bedrijvig te zijn aan het ruggenmergfront. Zoals bekend, mag worden verondersteld, herstellen zenuwcellen in het centraalzenuwstelsel (hersens&ruggenmerg) niet van een beschadiging. Dat is dan ook het porbleem bij een dwarslaesie, waardoor mensen verlamd raken. Al tientallen jaren wordt er naar manieren gezocht die ‘onwil’ van de neuronen in het centraal zenuwstelsel te herstellen maar tot nu toe is dat niet gelukt. Niet zeggen onderzoekers van het Duitse centrum voor neurodegeneratieve ziektes (DZNE) en van de universiteit van de voormalige bondshoofdstad Bonn rond Frank Bradke te weten welke eiwitten daarvoor nodig zijn. De oplossing voor het probleem? Dat duurt nog wel even… Lees verder

Onderzoekers ‘bouwen’ iets wat op een cel lijkt

Kunstmatige cel

Kunstmatige cel met actinedraden en organel (hetgroen) waar de benodigde energie (ATP) vandaan komt (afb: Harvard)

In synthetische biologie kun je de materie van bovenaf of van onderaf benaderen. De eerste methode is een levende cel te nemen en daar wat aan te veranderen, de tweede om van de bodem af aan iets te construeren dat lijkt op een cel. Dat hebben onderzoekers van de Harvard- (VS) en de Sogang-universiteit (Zd-Kor) gedaan. Ze bouwden een celachtige structuur die met behulp van fotosynthese allerlei celachtige activiteiten ontplooide zoals stofwisseling en de vorming van een celskelet. Er zijn eerder kunstmatige cellen gemaakt, maar die waren erg eenvoudig. Deze kunstmatige cel is wat complexer en wellicht een opmaat naar een volledig functionele cel (en daarmee kunstmatig leven?). Lees verder

Kunstmatige cellen met celskelet gemaakt

DNA-celskelet in een kunstmatige cel/vetbolletje/liposoom

Het celskelet (groen) in dit vetbolletje bestaat uit vernet DNA (afb: PNAS)

Kunstmatige cellen kun je zelf maken. Vetbolletjes in water en klaar ben je. Daarmee ben je nog niet in de buurt van echte cellen. Die hebben, om maar wat te noemen, een celskelet, die de cel stevigheid geeft en ook nog eens een rol spelen bij de celdeling. Die zijn al wat lastiger te maken. Het schijnt dat onderzoekers van de landbouw- en technische universiteit in Tokio nu kunstmatige cellen hebben gemaakt, voorzien van een celskelet. Op naar de volledig gesynthetiseerde cel? Nog (lang) niet, maar wel naar gerichte medicijn afgifte, bijvoorbeeld.
Lees verder

Celwoekering gestuurd door eiwitten celskelet

Celwoekering en celskelet

Paars geeft het celskelet aan en groen die delen waar zyxine celwoekering heeft geïnduceerd (afb: Pedro Gaspar IGC)

Portugese en Engelse onderzoekers hebben ontdekt dat eiwitten die een rol spelen in de stevigheid van de cel (het celskelet), ook betrokken zijn bij de vermeerdering van de cellen. Tijdens dit proces zouden genen die betrokken zijn bij kanker, de zogeheten oncogenen, geactiveerd worden, waardoor in levende organismen kanker zou ontstaan. Dat zou zijn aangetoond bij cellen van fruitvliegen. Lees verder

We weten weer iets meer van vouwen eiwitten

Celskelet

Het ingewikkelde celskelet zorgt voor het vervoer van, onder veel meer, chaperonnes die misvouwen eiwitten weer in vorm brengen (foto: Rabouduniversiteit)

Eiwitten moeten op een bepaalde manier gevouwen zijn anders werken ze niet of, erger, helpen ze mee aan het afsterven van cellen. Bepaalde moleculen, zogeheten chaperonnes, verhelpen vouwfouten bij eiwitten. Het blijkt dat een warmte-impuls, bijvoorbeeld door koorts, het aantal van deze ‘chaperonnes’ vergroot, maar net zo belangrijk, is net ontdekt bij onderzoek aan de worm Caenorhabditis elegans, is dat die schok voor een grotere productie van een eiwit (PAT10) zorgt dat actine stabiliseert, het ‘geraamte’ van een cel. De ontdekking zou nieuwe wegen voor de behandeling van ‘vouwziektes’ als die van Alzheimer, Parkinson of Huntington kunnen opleveren, zo speculeren de Amerikaanse onderzoekers.
Lees verder