Adenosine maakt van stamcel een botcel

Adenosine maakt van stamcellen botcellen

De structuurformule van adenosine (afb: Wiki Commons)

Het lijkt er op of het steeds makkelijker wordt om stamcellen een bepaalde ontwikkelingsrichting op te ‘duwen’. Nu melden onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego dat ze maar één molecuul (adenosine) nodig hebben gehad om een (pluripotente) menselijke stamcel aan te zetten zich te ontwikkelen tot een botcel. Met die geïnduceerde botcellen zou schade aan de schedels van muisjes zijn gerepareerd, zonder dat zich kanker ontwikkelde of dat er ontstekingen optraden. Lees verder

Huidcellen met CRISPR direct omgezet in zenuwcellen

Omzetting van huidcel in zenuwcel

De omzetting van huidcellen in zenuwcellen verloopt via de activering van de genen die coderen voor drie hoofdtranscriptiefactoren Brn2, Ascl1 en Myt1l (BAM). (afb: Cell Stem Cell)

Het was onderzoekers eerder al gelukt en met een cocktail van biomoleculen huidcellen om te zetten in orgaancellen via, wat heet, ‘reprogrammering’. Nu maken onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit bekend dat ze met de potente CRISPR/Cas9-techniek  rijpe huidcellen van muizen direct hebben gereprogrammeerd tot zenuwcellen. Tot voor kort werden altijd eerst uit rijpe cellen pluripotente stamcellen. Lees verder

Nier zou zijn te repareren met voorlopercellen

Een nefron, het basiselement van de nier

Een nefron, het basiselement van de nier (afb: Wiki Commons)

Het regeneratievermogen van verschillende onderdelen in het menselijk lichaam is ondermaats of zelfs niet-bestaand: kapot wordt nauwelijks of niet hersteld. Het hart en de hersens hebben daar last van maar ook de nieren. Waarom dat herstelvermogen van sommige organen en weefsels zo slecht is, is onbekend, maar op diverse fronten wordt geprobeerd de herstelbarrières te slechten. Van muizen maar ook van mensen, zo zou zijn gebleken, kunnen zogeheten niervoorlopercellen, gekweekt worden, uitgaande van embryonale en pluripotente stamcellen, die schade aan het nierweefsel zouden kunnen herstellen. Die voorlopercellen verdwijnen normaal vlak voor of na de geboorte. Het herstel van de nier is een stapje dichterbij gekomen, zo lijkt het. Lees verder

Kweekcellen produceren volop insuline

Gekweekte betacellen produceren insuline

Betacellen. Geel is insuline, rood de celkernen (afb: Corbis)

Ik dacht dat het al eerder vertoond was, maar het wordt als nieuws gebracht: onderzoekers van de ETH in Zürich hebben, uitgaande van pluripotente stamcellen, betacellen gekweekt die volop insuline produceren. Betacellen zijn de insulineproducerende cellen in de alvleesklier, waaraan het ontbreekt bij mensen met suikerziekte type 1 (‘erfelijkheidssuiker’).
Lees verder

Kloppende hartspier gemaakt uit ontcelde harten

Een hart uit een bioreactor

Het ‘hart’ in wording (foto: Berhard Jank)

In het algemeen ziekenhuis van Massachusetts (VS) hebben onderzoekers kloppend hartweefsel gemaakt uitgaande van ontcelde mesenlijke donorharten en dat ‘karkas’ weer gevuld met hartspiercellen die waren ontwikkeld uitgaande van pluripotente stamcellen. Het is het idee dat op een dag op een soortgelijke wijze een hart voor transplantatie gemaakt kan worden met cellen van de ontvanger zelf, waardoor het eigen afweersysteem zich niet keert tegen het nieuwe hart (zoals bij donororganen met, uiteraard, vreemde cellen). Zover is het nog niet. Lees verder

Oogaandoeningen hebben baat bij stamcellen

Doorsnee van een oogTwee artikelen die deze week verschenen gaan over manieren om oogaandoeningen te repareren met behulp van stamcellen. Japanse en Britse onderzoekers hebben, uitgaande van pluripotente stamcellen hoornvliescellen gemaakt die proefdieren genazen van hoornvliesblindheid. Ook het , voornamelijk, Chinese onderzoeksteam gebruikte stamcellen. In dat geval waren het lensepitheelvoorlopercellen, om voor konijnen en makaken heldere ooglenzen te verwezenlijken.  We kunnen nog wel wat verwachten op dit terrein, zo lijkt. Lees verder

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Pluripotente stamcellen zouden veilig zijn

Onderzoek van het Scripps-instituut en het J.Craig Venter-instituut, beide gevestigd in de VS, zou hebben uitgewezen dat uit herprogrammering van gespeciliseerde cellen verkregen pluripotente stamcellen veilig zijn te gebruiken. Ze zouden zich niet, zoals hier en daar werd gevreesd, ontwikkelen tot kankercellen, of althans: dat is hoogst onwaarschijnlijk, volgens die onderzoekers. Wel bevelen de onderzoekers aan die geproduceerde stamcellen voor toepassing in de mens degelijk te controleren op gevaarlijke mutaties. Lees verder

Stamceltherapie lijkt deels oplossing voor Duchenne

Dystrofine, spiereiwit

Duchenne-patiënten maken nauwelijks het speierversterkende eiwit dystrofine aan (hier de structuur van dat eiwit) (afb: Wiki Commons)

Stamceltherapie zou wel eens een geneeswijze kunnen zijn voor de spierziekte Duchenne. Volgens de onderzoekers van de universiteit van Californië in Los Angeles zou die methode werkzaam kunnen zijn voor 60% van de patiënten die lijden aan die ernstige spierziekte. Voorlopig zijn de proeven alleen nog bij muizen uitgevoerd (met cellen van menselijke Duchenne-patiënten). “Deze methode zou met een jaar of tien kunnen worden beproefd op mensen”, zegt onderzoekster Melissa Spencer. Lees verder

Programma voorspelt hoe cellen te reprogrammeren

Omzetting van fibroblasten in keratinocyten zoals berekend door Mogrify

De herprogrammering van fibroblasten (langwerpig) in keratinocyten (keivormig) zoals Mogrify had berekend. (Nature/Rackham et.al)

Onderzoekers uit diverse landen hebben een programma/algoritme ontwikkeld, waarmee te voorspellen is hoe je cellen kunt reprogrammeren, zeggen ze. Het schijnt ook echt te werken. Ze noemen dat Mogrify, maar als je dat aanklikt kom je bij beeldbewerking uit. De keuze van de naam lijkt niet handig. De onderzoekers hebben het programma beschikbaar gemaakt voor andere onderzoekers, ter verbetering en uitbreiding.
Lees verder

Cellen laten zich tot stamcellen knijpen

Cellen tot stamcellen geknepen

‘Geknepen’ cellen in de gel (afb: Matthias Lutolf/EPFL)

Onderzoekers van de polytechnische school in Lausanne (EPFL, Zwi) zouden een methode hebben gevonden om gewone cellen om te vormen tot stamcellen. Dat schijnen ze te doen door de cellen te ‘knijpen’. Laten we hopen dat dit niet net zo’n onzin is als de ‘zure’  stamcel  van het Japanse RIKEN-instituut die in 2014 voor grote opschudding heeft gezorgd. Uit het persbericht en de samenvatting van het artikel valt niet op te maken of knijpen de enige behandeling is die van gewone cellen stamcellen maakt. Lees verder