Een vaccin dat bedoelt is om tuberculose te bestrijden zou ook kunnen helpen tegen multiple sclerose, een tot nu toe ongeneesbare zenuwaandoening. In een artikel in het wetenschapsblad Neurology beschrijven Italiaanse onderzoekers rond Giovanni Ristori van de Sapienza-universiteit in Rome de experimenten met 73 patiënten die de eerste verschijnselen van MS vertonen, het zogeheten klinisch geïsoleerde syndroom (Engelse afko CIS). De helft van de patiënten met CIS krijgt binnen twee jaar MS. Na de studie bleek 58% van de CSI-patiënten die werden behandeld met het tuberculose-vaccin BCG (Bacille Calmette-Guérin), 33 in getal, geen MS te hebben ontwikkeld tegenover 30% bij de patiënten die een placebo hadden gekregen.
Lees verder
Categorie archieven: Micro-organismen
Ontdekt hoe cellen elektra gebruiken
Het is misschien vervelend om steeds maar weer te herhalen en het leven heeft er natuurlijk vele honderden miljoenen jaren de tijd voor gekregen, maar dat hele systeem dat we leven noemen, zit toch knap ingewikkeld en vernuftig in elkaar. Elektriciteit is voor cellen een bruikbaar fenomeen. Zo zitten in de celwanden minieme calcium- en natriumkanaaltjes die elektrische stroompjes creëren, die een belangrijke rol spelen bij vele bioprocessen, zoals bij de werking, van het hart, de hersens en de hormoonproductie. Onderzoekers van de universiteit van Washington zijn er achter gekomen hoe de calciumkanaaltjes efficiënt en secuur calciuminonen laten passeren in een warboel van geladen deeltjes die ook nog eens veel op calciumionen lijken, zoals natriumionen. Lees verder
Enzym PrimPol speelt hoofdrol in DNA-reparatie

PrimPol is eigenlijk een verzamelnaam van bifunctionele enzymen: een polymerase en een primase. Hier een plaatje van een PrimPol van een archae (afb.: http://pfam.sanger.ac.uk/)
Er worden in levende organismes, dus ook de mens, constant nieuwe cellen gevormd. Daarbij wordt het DNA gekopieerd en verdubbeld, de zogeheten replicatie. Daarbij kan er nogal wat fout gaan en cellen hebben een reparatiesysteem om die defecten in het DNA te repareren. Onderzoekers van het Spaanse kankercentrum CNIO kwamen er achter dat in mensen het enzym PrimPol daarbij een wezenlijke rol speelt. En, bijna obligaat, PrimPol zou ook iets van doen kunnen hebben met het ontstaan van kanker. Tja. Lees verder
‘Zwervend’ RNA effectief wapen voor schimmel, maar in de mens?

De RNA-vesikels (groen) zijn opgenomen in een afweercel (dendritische cel), zo liet onderzoek aan de VUMC zien. De rode stip is de kern van de cel. (foto: D.M.Pegtel)
Het moet toch niet gekker worden. Het erfelijkheidsmolecuul DNA en zijn ‘afdruk’ RNA horen in een cel. Zo heb ik het geleerd en zo hoort het ook. Toch constateren onderzoekers al tientallen jaren dat ook buiten de cellen in het lichaam DNA- en RNA-moleculen rondzwerven. Waarom dat is, is, zoals veel in het leven, een mysterie. Recent onderzoek lijkt er op te wijzen dat ‘rondzwervend’ RNA een soort boodschapper is tussen verschillende weefsels van een organisme maar soms zelfs daarbuiten. Sterker nog een bepaald schimmel gebruikt zijn eigen RNA om het afweersysteem van planten het zwijgen op te leggen. Ook in mensen zwerft RNA in een soort ‘scheepjes’. Waarom? Ook bij wijze van communicatie? In de VS is door het NIH een apart onderzoeksproject opgezet om daar achter te komen.
Deling Dode Zee-archaeon lijkt op die van kankercellen
Leven, ik heb het al vaker opgemerkt, is een vreemd fenomeen. Het is nog steeds totaal duister waaraan een systeem moet voldoen om ‘leven(d)’ te worden. Onderzoekers van de Britse universiteit van Nottingham hebben een tamelijk minimale vorm van leven ontdekt, die onder moeilijke omstandigheden blijkt te kunnen standhouden en die zich op een vreemde manier voortplant. Het gaat om het archaeon Haloferax volcanii, die is aangetroffen in de onbarmhartige want uiterst zoute Dode Zee.
Paleontoloog zegt te weten hoe leven ontstond
Leven is één groot raadsel. Niemand kan een sluitende definitie geven van wat leven is en er zijn talloze speculaties over hoe het hier op aarde is ontstaan, maar niemand weet hoe het precies is gebeurd. Nu is er weer een eigenwijze paleontoloog van Indiase afkomst die doceert aan de technische universiteit van Texas die weet hoe leven ontstond. Sankar Chatterjee, zo heet die paleontoloog, heeft waarschijnlijk de zoveelste onbewezen versie, maar dat houdt het debat levendig. Hij doet zijn verhaal op een geologische bijeenkomst in Denver op 30 oktober. Lees verder
Nieuw genoom ‘geschreven’ voor E. coli
Het is al weer een paar jaar geleden (2010) dat Hamilton Smith en zijn mede-werkers van het Venter-instituut het erfgoed (DNA) van een bacterie (Mycoplas-ma mycoides) hebben ‘nagebouwd’, met wat eigen grapjes er in (stukjes tekst uit het boek Ulysses van James Joyce). Nu schijnen onderzoekers er bij de universiteiten van Harvard en Yale (VS) in geslaagd te zijn het genoom van een bacterie (een E. coli) helemaal te herschrijven, waardoor die ongevoelig is geworden voor virussen. “Dit is de eerste keer dat de genetische code fundamenteel is veranderd”, stelt onderzoeker Farren Isaacs, moleculair bioloog bij Yale. “Door een organisme met een nieuwe genetische code te maken hebben we de mogelijkheden biologische functies aan te passen aanzienlijk uitgebreid.” Het lijkt op het begin van een tijdperk.
Lees verder
E. coli ingezet in strijd tegen antibioticaresistentie
Vooral in de VS maken ze zich grote zorgen over de steeds wijder verbreide resistentie van allerlei bacteriën voor antibiotica, die, hoogstwaarschijnlijk, is veroorzaakt door een al te ruimhartig gebruik. Dus moet je naar andere wegen zoeken om te voorkomen dat mensen aan de eerste beste longontsteking overlijden. Onderzoekers van de universiteit van Singapore hebben, bij het oplossen van dat probleem, met succes de hulp ingeroepen van E. coli-bacteriën, zij het een tikje aangepast. Overigens zochten de onderzoekers vooral naar een oplossing voor de bestrijding van bacteriën die zich ‘afschermen’ door een biofilm, maar ook de zorgen om de toenemende resistentie speelden een rol bij de onderzoeksopzet.
Zeldzame ‘woorden’ in genen poken eiwitproductie op

Genen met meer zeldzame ‘woorden’ (=codons) in het begin, produceren meer eiwit (groen) dan zonder (rood) (foto: Harvard-universiteit)
Het klinkt simpel: je knutselt wat aan de genen van een bacterie en húp het beestje maakt, om maar wat te noemen, dieselolie. Elk jaar zijn er heel wat dit soort ‘doorbraken’ te melden (ik blijf zelf niet achter). Zo simpel als het klinkt is het meestal niet (dat geldt eigenlijk voor bijna alles in de wetenschap). Dat dieselproducerende beestje is er wel, maar produceert dat slechts in mondjesmaat. De diesel die we verstoken komt nog steeds van aardolie of, soms, van energiegewassen. Onderzoekers van het Wyss-instituut van de Harvard-universiteit denken te weten waaraan het ligt: aan het vouwen van het boodschapper-RNA. Zogeheten zeldzame codons, stukjes DNA, blijken het vouwen te vertragen en poken daardoor de eiwitproductie op. “Dit onderzoek helpt ons bacteriën genetisch beter te modificeren en zo het rendement van bacteriële omzetting te vergroten.”, stelt Don Ingber, oprichter en directeur van het Wyss-instituut.
Maagbacterie maakt afweer onklaar
De bacterie Helicobacter pylori is thuis in de vrij barre omstandigheden van de menselijke maag en kan maag- en darmkanker veroorzaken. Dat de bacterie in de maag toch overleeft komt doordat het organisme het menselijk afweersysteem weet uit te schakelen. Het menselijk lichaam produceert een eiwit in de maagwand, aangeduid met hβD1, dat een bacteriedodende werking heeft. Onderzoekers van de universiteit van Nottingham in Engeland onderzochten de maaginhoud van 54 maaglijders. Het bleek dat zij een lage productie van dit anti-microbiële eiwit hadden. De schadelijkste stammen H. pylori-bacteriën bleken een ’tegengif’ te maken, cagT4SS, dat wordt ingespoten in de cellen van de maagwand. Dat ’tegengif’ onderdrukt de productie van hβD1. Hierdoor wordt ook het ontstekingsmechanisme bevorderd, waardoor de bacteriën overleven en tientallen jaren voor schade aan het maagweefsel veroorzaken.
Eerder werd aangenomen dat de chronische ontsteking van de maagwand de oorzaak was van maag. Geschat wordt dat de helft van de wereldbevolking is besmet met deze bacterie. De meeste mensen hebben daar geen last van, maar zo’n 1 tot 2% krijgt uiteindelijk maagkanker. Omdat de diagnose vaak laat wordt gesteld, is de overlevingskans bij maagkanker nog steeds laag. Onderzoekster Kathie Cook hoopt met de resultaten van het huidige onderzoek een methode te ontwikkelen voor vroegtijdige diagnose en, daarmee, een betere kans op genezing.
Bron: Eurekalert





