Dierproeven zeggen lang niet alles

Dierproeven vaak 'misbruikt'

Het ALS-instituut vond grote verschillen tussen de gepubliceerde onderzoeksgegevens (blauwgroen) en de eigen gereproduceerde gegevens (zwart) (afb: Nature)

Hebben we net (weer eens) het schandaal aan de orde gesteld dat farmaceutische bedrijven de boel vaak belazeren, komt het Franse dagblad Le Monde op zijn webstek met het verhaal dat er veel geld wordt weggesmeten aan klinische proeven van (gedachte) medicijnen of behandelmethoden die bij muizen werken, maar bij mensen niks uit halen. Le Monde spreekt over de honderden miljoenen die er gemoeid zijn met dit ‘schandaal’, die er verspild worden met de klinische proeven met deze voor de mens nuttelozen geneesmiddelen of -wijzen. Le Monde schrijft het  naar aanleiding van een artikel in het wetenschapsblad Nature van Steve Perrin, verbonden aan het ALS-instituut in het Amerikaanse Cambridge (ALS is een verwoestende spierziekte) . Perrin constateert dat veel van die dierproeven methodologisch niet deugen.
Lees verder

Reactie DNA op hormoon is celafhankelijk

Twee verschillende celtypen reageren anders op het hormoon (geel) doordat andere gebieden van het DNA reageren op de hormoonreceptor.

Twee verschillende celtypen reageren anders op het hormoon (geel) doordat andere gebieden van het DNA reageren op de hormoonreceptor.

Onderzoekers van het Instituut voor moleculaire pathologie (IMP) in Wenen hebben licht gebracht in de manier waarop hormonen DNA beïnvloeden. Alexander Stark van het IMP en zijn medewerkers ontdekten dat een en hetzelfde hormoon verschillende effecten bij verschillende celtypen teweeg brengt. Belangrijk is de (ver)binding waarmee het hormoon zich aan de cel hecht.  Lees verder

Uiterlijk zou vast liggen in 20 genen

Genenkop

Uiterlijk zou (mede) uit genetische code zijn af te leiden (afb: Der Spiegel)

’s Mensen uiterlijk (gezicht) zou zijn vastgelegd in 20 genen. De Amerikaan-se onderzoe-ker Mark Shriver van de staats-universiteit van Pennsyl-vania wil aan de hand van die genen een portret van de bezitter van die genen tekenen. Lees verder

Klein RNA-molecuul kan ‘eiwitfabriek’ lamleggen

ncRNA

Een slechts 18 nucleotiden lang RNA-molecuul is in staat de eiwitfabriek van een gistcel stil te leggen (afb: Cell).

Een biologisch gezien klein (RNA-)molecuul is in staat om het ribosoom, de eiwitfabriek van een cel, lam te leggen, zo ontdekte Norbert Polacek van de universiteit van Bern. Die ontdekking zou kunnen leiden tot een nieuwe familie antibiotica, denkt de onderzoeker. Lees verder

Fantom-groep werkt aan genenkaart

Yoshihide Hayashizaki (Fantom)

Yoshihide Hayashizaki op een Fantom-bijeenkomst

Je zou het de wie-is-wie van de genetica kunnen noemen, maar dat wie slaat dan niet op personen, maar op genen. Een groot aantal onderzoeks-groepen onder aanvoering van het Japanse Riken-instituut is begonnen met het tekenen van de genenkaart: wat doen al die 20 000 genen in ons DNA en hoe worden die activiteiten aangestuurd? Dit zogeheten Fantom-project heeft zijn eerste resultaten gepubliceerd in 18 wetenschappelijke tijdschriften, onder meer in twee Nature-artikelen: DOIs: 10.1038/nature13182 en 10.1038/nature12787Lees verder

Mri toont genen in actie

Alan Jasanoff (MIT)

Alan Jasanoff in zijn werkkamer (foto: MIT)

Kernspinmagnetische resonantie (mri) wordt gebruikt als wetenschappelijk instrument, maar ook bij, onder meer, om bij mensen ‘naar binnen’ te kijken. De techniek heeft het  voordeel boven röntgentechnieken dat er geen (erg) schadelijke straling aan te pas komt. Röntgentechnieken worden nog steeds vaak gebruikt omdat het oplossend vermogen daarvan groter is dan van mri. Onderzoekers van het befaamde MIT in het Amerikaanse Cambridge werken nu aan een systeem om mri te kunnen gebruiken om de genen ‘in actie’ te zien. De onderzoekers rond Alan Jasanoff zijn vooral geïnteresseerd in de hersens, maar de techniek is ook elders in het lijf toe te passen. Lees verder

Weer een therapie gevonden om kanker te smoren

Als je een receptor aan een kankercel weet uit te schakelen of de verbinding die aan die FAS-receptor bindt (CD95), dan zou je volgens onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit kankercellen kunnen doden, terwijl gezonde cellen daar geen last van hebben. Weer een ‘dodelijke’ therapie tegen kanker? “De ontdekking druist in tegen de intuïtie, omdat CD95 eerder is aangemerkt als tumoronderdrukker”, zegt Marcus Peter, “maar als we die verbinding verwijderden van kankercellen gingen ze dood.” Lees verder

Epigenetische eigenschappen overerfelijk bij zandraket

Zandraket

Zandraket (Arabidopsis thaliana)

We hebben het al vaker over epigenetica gehad, het patroon van aan- en uitgeschakelde genen. Het patroon is vastgelegd in wat ook de histoncode wordt genoemd, een code ‘boven’ de code die is vastgelegd in het DNA. Groninger onderzoekers toonden onlangs aan dat die epigenetische eigenschappen bij een plantkje, de zandraket, worden overgeërfd. Onderzoekers van de universiteit van Indiana (VS) rond Craig Pikaard denken nu te weten hoe die epigenetische code bij dat plantje wordt doorgegeven naar het volgende geslacht. Lees verder

Twee eiwitten spelen sleutelrol in vorming stamcellen

Twee eiwitten die helpen bij de afbraak van glucose, HIF1a en HIF2a gedoopt, zouden volgens onderzoek van de Amerikaanse universiteit van Washington een sleutelrol spelen bij de omzetting van gespecialiseerde cellen in pluripotente stamcellen. De onderzoekers speculeren er op dat hun ontdekking de weg vrij zou kunnen maken voor een herprogrammering van de cel, zonder dat er eerst genen aan het DNA moeten worden toegevoegd. Beide eiwitten spelen ook een rol in het ontstaan van kanker. Lees verder

De histoncode ietsepietsje ontrafeld

histoncode

Het verschil van 1 aminozuur (omcirkeld) bepaalt of een histon een gen actief houdt of dat dat gen is uit te schakelen.

Om het niet al te ingewikkeld te maken (moleculaire biologie is al lastig zat) hebben we het ook hier vaak over het ’tot expressie brengen’ van een gen, alsof het iets is als een knopje omdraaien. Het zit wat lastiger in elkaar. In cellen zijn allerlei genen aan- en uitgeschakeld, maar hoe gaat dat eigenlijk? Onderzoekers van het bekende Cold Spring Harbor-lab in Amerika hebben een tipje van de sluier opgelicht. Uiteindelijk is het allemaal scheikunde! Lees verder