Verouderd afweersysteem is te ‘vernieuwen’

Bloedstamcellen

Bloedstamcellen met merkers die genetische mankementen op het DNA markeren (foto: UC San Fransisco)

Met de jaren wordt ons afweersysteem steeds minder doeltreffend. Daarom mogen mensen boven de 60 ook geen beenmergdonor zijn. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco rond Emanuelle Passegué ontdekten het mechanisme achter die achteruitgang waardoor bloedstamcellen in oudere organismen niet langer voor voldoende nieuwe bloecellen kunnen zorgen. “We ontdekten moleculaire defecten die zouden kunnen worden hersteld door een verjongingstherapie.” Lees verder

Eiwit APOBEC3 verijdelt mutaties door springende genen

John Moran is zijn lab in Ann Arbor in 2008 (foto: universiteit van Michigan)

John Moran is zijn lab in Ann Arbor in 2008 (foto: universiteit van Michigan)

Het genetisch systeem is al ingewikkeld genoeg en dan zijn er nog een springende genen die het hele fragiele bouwwerk nog eens op scherp zetten. Onderzoekers van de universiteit van Michigan in Ann Arbor schijnen nu ontdekt te hebben hoe die voortdurende burgeroorlog toch niet leidt tot onherstelbare schade in de cel.
Lees verder

Effecten van stress en leefgedrag blijken overerfbaar

Bang muisje

Stressmuisjes zijn minder bang bij het betreden van onbekende ruimtes dan gewone muisjes.

Het blijkt dat allerlei effecten van leefgedrag op de genen kan worden doorgegeven aan volgende generaties. Hoe dat gebeurt, was niet bekend en veel wetenschappers twijfelden er aan of die epigenetische overerving wel bestaat. Onderzoek van Isabelle Mansuy van de technische hogeschool in Zürich (ETHZ) doet vermoeden dat bepaalde RNA-moleculen (microRNA’s) daarin een rol spelen en dat de effecten van leefgedrag wel degelijk zouden worden doorgegeven aan de kinderen en zelfs kleinkinderen. Tenminste bij muizen leek dat zo te zijn. Lees verder

Fantom-groep werkt aan genenkaart

Yoshihide Hayashizaki (Fantom)

Yoshihide Hayashizaki op een Fantom-bijeenkomst

Je zou het de wie-is-wie van de genetica kunnen noemen, maar dat wie slaat dan niet op personen, maar op genen. Een groot aantal onderzoeks-groepen onder aanvoering van het Japanse Riken-instituut is begonnen met het tekenen van de genenkaart: wat doen al die 20 000 genen in ons DNA en hoe worden die activiteiten aangestuurd? Dit zogeheten Fantom-project heeft zijn eerste resultaten gepubliceerd in 18 wetenschappelijke tijdschriften, onder meer in twee Nature-artikelen: DOIs: 10.1038/nature13182 en 10.1038/nature12787Lees verder

DNA niet gerepareerd bij celdeling vanwege telomeren

Telomerensamensmelting

Als het celreparatiemechanisme tijdens de celdeling werkt, wat normaal niet het geval is, werden sommige telomeren (rood) met elkaar verbonden (pijlen)

Het reparatie-mechanisme voor DNA in cellen is wezenlijk voor onze gezondheid. Voortdurend worden in de cel reparaties uitgevoerd, maar juist op het moment dat het belangrijk is dat het DNA netjes wordt doorgegeven (tijdens de celdeling), wordt dat mechanisme buiten werking gesteld. Een van de vele mysteries van (in) het leven. Volgens onderzoekers van het Mount Sinaï-ziekenhuis in Toronto heeft dat te maken met de telomeren, de uitlopers van de chromosomen waaruit het DNA bestaat, die tijdens de celdeling worden gezien als defecten. Lees verder

Histonen het geheim van de alleskunnende stamcel (?)

Histonen en stamcellen

De proeven in beeld gebracht. Een zygoot is een bevruchte eicel. In het midden de vier Yamanaka-factoren OSKM die worden toegevoegd op pluripotente stamcellen (iPSC) te maken.

Onderzoekers van het Japanse RIKEN-instituut denken dat twee histonen, de ‘bekleding’ van DNA in de celkern, een belangrijke rol spelen bij de transformatie van gespecialiseerde cellen, zoals huidcellen, in totipotente (alleskunnende) stamcellen. Lees verder

DNA bevat nog een code (schijnt het)

John Stamatoyannopoulos

John Stamatoyannopoulos van de universiteit van Washington (foto: UW)

Je blijft je over sommige (misschien wel vele) dingen verbazen. Desoxribonucleïnezuur, beter bekend als DNA, is nu zo’n 60 jaar bekend, maar het lijkt er op dat we nog maar een fractie weten van dit mysterieuze molecuul. Onderzoekers van de universiteit van Washington hebben in het kader van het  Encode-onderzoekprogramma (Encyclopedia of DNA elements) ontdekt dat DNA naast de eiwitcoderende functie nog een tweede code bevat. Die code zou te maken hebben met de expressie (=activiteit) van de genen, zo schrijven ze in het wetenschapsblad Science. Lees verder

DNA als, trage, vrachtwagen

DNA-vrachtwagen

DNA-vrachtwagen met cadmiumsulfidelading (gele bolletje)

DNA is dat mysterieuze, waanzinnig lange molecuul, dat ons erfgoed bevat, maar met DNA zijn andere leuke dingen te doen. Er is een hele rits onderzoekers die zich bezig houdt met DNA als bouwmateriaal voor allerlei toepassingen zoals ‘medicijndoosjes’. Die tak van wetenschap wordt aangeduid met DNA-origami (origami is Japanse papiervouwkunst). Nu heeft Jong Hyun Choi van de Amerikaanse  Purdue-universiteit DNA gebruikt om een (kleine) vracht te vervoeren over de hele lengte van een nanobuisje van een paar mikrometer.   Lees verder

Herinnering lijkt, bij muizen, erfelijk te kunnen zijn

Het is bekend dat ervaringen en omgeving effect hebben op de activiteit van genen. Dat wordt epigenetica genoemd. Nu blijkt echter dat ook ervaringen aan het nageslacht kunnen worden doorgegeven. Bij muizen bleek althans dat angsten erfelijk kunnen zijn. Zelfs het nanageslacht, de kleinkinderen hadden angsten die ook de grootouders hadden. Angstige ervaringen bleken de genactiviteit in zaadcellen te veranderen, waardoor die werden doorgegeven aan het nageslacht. Lees verder

DNA-reparatie-eiwit MutS op ‘heterdaad betrapt’

Gregory Hura & stralenbundel

Greg Hura bij de ALS SIBYLS-stralenbundel waarmee de preparaten zijn ‘bekeken’ (foto: Lawrence-Berkeley-lab)

DNA, het erfgoed van een soort, wordt vele malen gekopieerd gedurende het leven van een inidividu. Bij dat kopiëren gaat er wel eens wat mis. Een klein eiwit, MutS genaamd, (van Mutator S) controleert of het genoom in orde is, zowel bij micro-organismen als bij de hogere diersoorten. Een onderzoeksgroep van het Lawrence Berkeley-lab van het Amerikaanse ministerie van defensie is er in geslaagd zicht te krijgen op het doen en laten van MutS met behulp van een nieuwe techniek, die gebruik maakt van een röntgenverstrooiingstechniek: SAXS. Lees verder