
De bacteriën (paars) tussen kankercellen (blauw) (afb: Duke-universiteit)
De bacteriën (paars) tussen kankercellen (blauw) (afb: Duke-universiteit)
De nanodeeltjes van zinkpyrofosfaat bedekt met een lipide (ZnP@pyro) met een antilichaam voor het PD-L1-eiwit doen samen de ’truc’ (afb: ACS)
Het aanzetten van het eigen afweersysteem is een belangrijk scenario in de strijd tegen kanker. Immuuntherapieën vormen echter niet dé oplossing. Vaak werken ze gewoon niet of zorgen ze er voor dat het afweersysteem uit de bocht vliegt en dat is van de regen in de drup terecht komen. Onderzoekers van de universiteit van Chicago (VS) denken met specifieke nanodeeltjes het afweersysteem weer effectief te kunnen maken tegen kankercellen., waarbij ook uitzaaiingen zouden worden aangepakt. Voorlopig is de methode alleen nog maar uitgeprobeerd bij muisjes met borstkanker. Klinische proeven met mensen staan al op de rol. Al eerder schijnt iets dergelijks gebeurd te zijn met roestdeeltjes. Lees verder
Afweercellen (paars) die medicijn (blauw) afleveren bij kankercel (bruin) (afb: Jian Yang, Yixue Su)
Een niet onbelangrijk deel van het kankeronderzoek is gericht op het weer ‘weerbaar’ maken van afweercellen. Kankercellen kennen vaak trucs waarmee ze afweercellen in ‘slaap’ kunnen sussen. Door immuuntherapie worden de afweercellen ‘gereactiveerd’ om die woekercellen toch aan te pakken. Onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania (VS) hebben een iets andere aanpak: ze gebruiken ‘gereactiveerde’ afweercellen als postbodes die kankermedicijnen moeten afleveren bij het kankerweefsel. Daardoor zouden gezonde cellen gespaard worden. In een petrischaaltje werkte het.
Lees verder
Onderzoekers van het Weizmann-instituut denken de cellen ‘aan een touwtje te hebben (afb: Weizmann-instituut
Genoombewerking is inmiddels een populair ’tijdverdrijf’ in de labs over de wereld en sinds een paar jaar is CRISPR/Cas9 de grote ster. Volgens onderzoekers van het Israëlische Weizmann-instituut redt die techniek het niet alleen, ondanks al haar hooggeprezen kwaliteit. De combinatie met een techniek om genfuncties in afzonderlijke cellen te manipuleren zou de knip- en plaktechniek aanzienlijk verbeteren, vinden ze (pdf-bestand), en daarmee de kennisontwikkeling van het genetische proces versnellen.
Lees verder
De MESA-techniek (Modulaire Extracellulaire SensorArchitectuur) wordt gebruikt om de ‘vijand’ te herkennen (linksboven) en daar op te reageren via de activering van een bepaald gen met de productie van een signaalstof als resultaat (rechtsboven) (afb: Northwestern-universiteit)
Het idee afweercellen kunnen worden ‘afgericht’ om kankercellen aan te vallen is niet nieuw. Op dat terrein wordt er heel wat afgeknutseld. Kennelijk is dé oplossing nog niet gevonden, want telkens weer komt een onderzoeksgroep met een andere aanpak. Nu hebben onderzoekers van de Northwestern-universiteit in de VS menselijke afweercellen zo veranderd dat ze in actie komen als ze het ‘verdachte’ eiwit VEGF tegenkomen. Vooralsnog hebben we alleen maar de methode. Nu de praktijk nog. Lees verder
‘Synthetische’ betacel (afb: ETHZ)
Mensen met suikerziekte moeten hun leven lang insuline spuiten om hun suikerhuishouding op orde te houden. Er zijn allerlei trucs bedacht om de eigen alvleesklier van de suikerpatiënten weer insuline te laten aanmaken, maar die lijken tot nu toe toch niet de oplossing te zijn geweest. Of dat wel zo is met de ontwikkeling van ‘kunstmatige’ insuline-aanmakende betacellen door onderzoekers rond Martin Fussenegger van de ETH in Zürich moet nog worden afgewacht. De onderzoekers stellen dat de ‘synthetische’ betacellen (op zich zijn de cellen volstrekt natuurlijk) alles doen wat de normale betacellen ook doen: het meten van het bloedsuikerniveau en het regelen daarvan via de aanmaak van insuline. Lees verder
Basisstructuur van antilichamen. N is het amino-uiteinde en C is het koolstofuiteinde van de keten. Rood zijn de disulfidebruggen (afb: Wiki Commons)
Chuck Peal (61) uit Waterbury (VS) werd behandeld met een immuuntherapie voor een melanoom (huidkanker). In september was het crisis. Hij lag op sterven maar onduidelijk was waaraan. Peals organen werden aangevallen door het eigen afweerssysteem dat was ‘opgekrikt’ om kankercellen hard aan te pakken. Dat gebeurde ook, maar de bijwerking was dat het afweersysteem overactief werd. Immuuntherapie wordt gezien als een geducht wapen in de strijd tegen kanker, maar heeft ook het grote risico dat ook gezonde cellen worden aangevallen. Peal is niet het enige slachtoffer van een ‘succesvolle’ behandelwijze. Lees verder
Het stollen van het bloed is een ingewikkeld proces
In het kinderziekenhuis in Philadelphia lijken negen patiënten met hemofilie B na een gentherapie weer een redelijke hoeveelheid van de bloedstollings-factor IX aan te maken. Dat resultaat zou zijn behaald na slechts een behandeling. Onderzoekster Lindsey George heeft haar onderzoeksresultaten bekendgemaakt op de jaarlijkse bijeenkomst van de Amerikaanse hematologenvereniging in San Diego. Onduidelijk is wat die genbehandeling inhoudt. Lees verder
Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)
Voor het eerst zouden onderzoekers op 28 oktober de CRISPR/Cas9-techniek bij mensen hebben toegepast om het genoom te bewerken van (afweer)cellen. Onderzoekers van de universiteit van Chengdu in China rond onderzoeker Lu You zouden de methode hebben toegepast op een patiënt met longkanker in het kader van een klinische proef. Er zijn meer groepen in de VS en China die klinische proeven met deze methode op stapel hebben staan voor het behandelen van kanker.
DNA-vaccins vergeleken met conventionele (afb: GeneOne)
Een vaccin van synthetisch DNA zou muizen en apen tegen het zika-virus beschermen. Inenting daarmee resulteerde in een krachtige reactie van het afweersysteem van de proefdieren. Alle proefdieren doorstonden met goed gevolg een virusinfectie. Er is vooralsnog geen medicijn tegen het zika-virus. Lees verder