Hi-virussen (paars) op een T-cel
Het humane immunodeficiëntievirus (hiv) weet zich in het mensenlijf goed te verbergen en mede daardoor moeilijk finaal uit te roeien. Nu schijnen onderzoekers in Amerika er in geslaagd te zijn met behulp van CRISPR/Cas9-methode het virale DNA uit het celgenoom van levende dieren te snijden. Dat zouden ze hebben gedaan in drie, wat dan heet, ‘muismodellen’, waarvan een op die van een mens zou lijken (?). Dat lukt grotendeels, maar niet voor 100%. Lees verder
Confocale-microscoopopname van een muizennetvlies (afb: UCSD)
Met behulp van de genbewerkings-techniek CRISPR/Cas9 lijken onderzoekers er in geslaagd te zijn muisjes af te helpen van een netvliesaan-doening die retinitis pigmentosa heet. Daarmee herprogram-meerden de onderzoekers lichtgevoelige staafjes in kegeltjes. Lees verder
Cas9-knipschaar in vergelijking met de Cpf1-knipschaar
Als het om het bewerken van het genoom gaat heeft de CRISPR/Caas9-methode zich inmiddels wel bewezen als betrouwbare genschaar. Het lijkt er op dat er inmiddels een opvolger in de coulissen staat: CRISPR/Cpf1. Cpf1 is veel kleiner dan Cas9 en makkelijker de cel in te loodsen en kan op plaatsen komen waar Cas9 niet kan komen. Eric Olson en medewerkers van de universiteit van Texas heeft aannemelijk gemaakt dat die techniek effectief is bij het bestrijden van de ziekte van Duchenne, een erfelijke spieraandoening. Lees verder
In de ‘gewone’ CRISPR/Cas9-techniek (boven) zorgt het gids-RNA (groen) dat het knip-en-plakwerk op de juiste plaats gebeurt. De Zuid-Koreanen hebben de ingrediënten ietwat aangepast voor de basevervanger: Cas9 werd nCas9 (nickase) en daaraan werd het enzym cytosinedeaminase geplakt. Daarmee werd de C vervangen door U (uracil) dat normaal niet in DNA voorkomt (maar wel in RNA), maar bij replicatie wordt vervangen door T (thymine)
Een DNA-streng van een mens is zo’n driemiljard nucleotiden (DNA-letters) lang. Toch schijnt de modernste versie van de vrij nieuwe CRISPR/Cas9-methode in staat om heel precies een zo’n DNA-bouwsteen te vervangen door een ander, constateerden onderzoekers rond Jin-soo Kim van de nationale universiteit in Seoel (Zuid-Korea). Kim: “Dit is voor het eerst dat de effectiviteit van deze basevervanger (een base is nucleotide; as) over het hele genoom is beoordeeld. ”
Lees verder
Het Cas9-complex (blauw) ‘omarmt’ het gids-RNA (geel) en doel-DNA (rood) (afb: Bang Wong)
De genetische veranderingen die kanker veroorzaken verzwakken ook de kankercellen zlef. Ze geven onderzoekers de mogelijkheid geneesmiddelen te ontwikkelen of zoeken, die heel selectief die gemuteerde cellen te doden. Dat wordt synthetische letaliteit genoemd. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Diego hebben nu de plak-en-knip-techniek CRISPR/Cas9 gebruikt om die synthetischletale gencombinaties op te sporen. Ze vonden 120 nieuwe combinaties. Lees verder
Met de verfijnde ‘genschaar'(onder) kun je een nucleotide in een gen vervangen. De cytidinedeaminase is in lichtrood aangegeven. Het gids-RNA (groen leidt de genschaar naar de juiste plek. (afb: IBS)
Mensen-DNA bestaat uit ruim driemiljard nucleotiden in vier variaties: A, C, G en T. De genschaar CRISPR/Cas9 is de laatste jaren de hemel in geprezen om zijn grote precisie, maar daarbij gaat het meestal om hele genen. Genen bestaan uit, pak weg, enkele duizenden nucleotiden. Nu schijnt het Koreaanse onderzoekers gelukt te zijn met een aangepaste vorm van de genschaar één nucleotide uit die driemiljard bouwstenen te knippen. Ze denken dat dat handig is voor ziektes die worden veroorzaakt door de mutatie van slechts één bouwsteen in een gen, zoals de taaislijmziekte en sikkelcelanemie. Het idee is dan dat ene ‘foute’ steentje te vervangen door het ‘goede’ steentje’. Bij muisjes schijnt dat gelukt te zijn. Lees verder
Het CRISPR/Cas9-complex aan het werk aan DNA (rood) (afb: univ. van Californië)
Het Amerikaanse Broad-instituut, een samenwerkings-verband tussen het MIT en de Harvard-universiteit , heeft van het Amerikaanse octrooibureau een aantal patenten verworven die verband houden met de genoombewerkingstechniek CRISPR/Cas9. Die erkenning is een klap voor de universiteit van Berkeley, die ook aast op CRISPR-octrooien. De universiteit beraadt zich nog of zij in beroep zal gaan. De instelling heeft zelf ook nog octrooiaanvragen bij het bureau liggen. Lees verder
Antoine Danchin
De Franse raad voor bioveiligheid (CNCB) denkt dat genoombewerking een wapen zou kunnen zijn voor mensen met minder fraaie doeleinden/middelen, zoals terroristen. Het rapport van de CNCB is niet openbaar gemaakt: slechts de conclusies en aanbevelingen. Een raar verhaal. Lees verder
Twee kalveren met het NRAMP1-gen in hun genoom (afb: Yangling-universiteit)
Het knutselen aan het menselijk genoom lijkt nog even niet aan de orde, maar bij andere zoogdieren hebben wij mensen daar minder moeite mee. Onderzoekers van de universiteit van Yangling (China) hebben met behulp van de CRISPR/Cas9-technologie het erfgoed van koeien zo veranderd dat die ongevoelig zijn voor rundertuberculose. Ze pasten daartoe de CRISPR/Cas9-techniek enigszins aan zodat er minder ongewenste bij-effecten zouden optreden. Lees verder
Niet-homologe (links) en homologe DNA-reparatie
Het is opvallend maar in Saoedi-Arabië schijnen ze ook aan genoombewerking te doen, om precieze te zijn: aan de Koning Abdoela-universiteit. Daar zeggen ze nu dat onderzoekers een nieuwe methode hebben ontwikkeld om met behulp van de befaamde CRISPR/Cas9-‘knipper’ genen in levende organismen te repareren voor zowel delende als niet-delende cellen. Vooral dat laatste schijnt bijzonder te zijn. De nieuwe methode zou met succes bij ratten zijn uitgeprobeerd. Lees verder