HIV-eiwit maakt gentherapie wat minder riskant

Retrovirus

Een (retro)virus dat, ontdaan van DNA, dienst doet als ‘voertuig’ bij gentherapie.

Gentherapie kan goed uitpakken, maar het kan ook vreselijk fout gaan. Bij gentherapie wordt vaak gebruik gemaakt van het Murine Leukemie-virus (LMV), maar dan ontdaan van zijn DNA; een zogeheten vector. Als het mis gaat dan krijgt de behandelde patiënt leukemie en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Onderzoekers van de Katholieke universiteit Leuven hebben de oplossing gevonden in een eiwit van een ander berucht virus: HIV.
Lees verder

‘Zwervend’ RNA effectief wapen voor schimmel, maar in de mens?

RNA-vesikels

De RNA-vesikels (groen) zijn opgenomen in een afweercel (dendritische cel), zo liet onderzoek aan de VUMC zien. De rode stip is de kern van de cel. (foto: D.M.Pegtel)

Het moet toch niet gekker worden. Het erfelijkheidsmolecuul DNA en zijn ‘afdruk’ RNA horen in een cel. Zo heb ik het geleerd en zo hoort het ook. Toch constateren onderzoekers al tientallen jaren dat ook buiten de cellen in het lichaam DNA- en RNA-moleculen rondzwerven. Waarom dat is, is, zoals veel in het leven, een mysterie. Recent onderzoek lijkt er op te wijzen dat ‘rondzwervend’ RNA een soort boodschapper is tussen verschillende weefsels van een organisme maar soms zelfs daarbuiten. Sterker nog een bepaald schimmel gebruikt zijn eigen RNA om het afweersysteem van planten het zwijgen op te leggen. Ook in mensen zwerft RNA in een soort ‘scheepjes’. Waarom? Ook bij wijze van communicatie? In de VS is door het NIH een apart onderzoeksproject opgezet om daar achter te komen.

Lees verder

Medicijncombinatie laat kankercellen zichzelf opeten

Als je al die onderzoeksresultaten op het gebied van kanker(bestrijding) van zelfs de laatste paar maanden er eens op naslaat, dan is het een godswonder dat kanker nog steeds niet de wereld uit is. Afijn, vooruit maar weer: resultaten van een preklinische studie bij de Amerikaanse Commonwealth-universiteit in Virginia hebben aannemelijk gemaakt dat een combinatie van medicijnen kankercellen doodt, terwijl gezonde cellen buiten schot blijven. Kankercellen eten zichzelf daarbij op. “Het is nog een beetje te vroeg om te zeggen wanneer de klinische proeven beginnen, maar deze resultaten rechtvaardigen nader onderzoek”, zegt oncoloog Andrew Poklepovic. “Het is meegenomen dat de geneesmiddelen die wij gebruiken al goedgekeurd zijn door de FDA.” Lees verder

Deling Dode Zee-archaeon lijkt op die van kankercellen

Leven, ik heb het al vaker opgemerkt, is een vreemd fenomeen. Het is nog steeds totaal duister waaraan een systeem moet voldoen om ‘leven(d)’ te worden. Onderzoekers van de Britse universiteit van Nottingham hebben een tamelijk minimale vorm van leven ontdekt, die onder moeilijke omstandigheden blijkt te kunnen standhouden en die zich op een vreemde manier voortplant. Het gaat om het archaeon Haloferax volcanii, die is aangetroffen in de onbarmhartige want uiterst zoute Dode Zee.

Haloferax volcanii

Haloferax volcanii

Lees verder

Hoop op remedie tegen agressieve hersenkanker

Nucleïnezuurbolletjes

De bolletjes met een kern van goud, waarop de nucleïnezuren geplakt zijn (afb: aurasensetherapeutics.com)

Glioblastoma multiforme is een uiterst agressieve en ongeneesbare vorm van hersenkanker, waaraan de bekende Amerikaanse senator Edward Kennedy (broer van president John F.) is overleden. Aan de Amerikaanse Northwestern-universiteit is een techniek ontwikkeld om het gen het zwijgen op te leggen, dat verantwoordelijk zou zijn voor het in leven houden van de kankercellen. Bij dierproeven leidde toediening van het geneesmiddel, nucleïnezuurbolletjes, tot een 20% hogere gemiddelde levensverwachting. Lees verder

DNA-reparatie-eiwit MutS op ‘heterdaad betrapt’

Gregory Hura & stralenbundel

Greg Hura bij de ALS SIBYLS-stralenbundel waarmee de preparaten zijn ‘bekeken’ (foto: Lawrence-Berkeley-lab)

DNA, het erfgoed van een soort, wordt vele malen gekopieerd gedurende het leven van een inidividu. Bij dat kopiëren gaat er wel eens wat mis. Een klein eiwit, MutS genaamd, (van Mutator S) controleert of het genoom in orde is, zowel bij micro-organismen als bij de hogere diersoorten. Een onderzoeksgroep van het Lawrence Berkeley-lab van het Amerikaanse ministerie van defensie is er in geslaagd zicht te krijgen op het doen en laten van MutS met behulp van een nieuwe techniek, die gebruik maakt van een röntgenverstrooiingstechniek: SAXS. Lees verder

‘Goed’ cholesterol zou borstkanker veroorzaken

Borstkankercellen

Borstkankercellen (foto: Futura-Sciences)

Wat is goed en wat is slecht? Wie zal het zeggen. Vroeger was cholesterol slecht, want verantwoordelijk voor het dichtslibben van de aderen. Later ontdekte men dat het genuanceerder lag: er was ‘goed’ cholesterol (HDL) en ‘slecht’ cholesterol (LDL). Nu blijkt uit onderzoek aan de Amerikaanse Thomas Jefferson-universiteit dat dat ‘goede’ cholesterol bortskanker (mede)veroorzaakt. Er is echter ook een tegengif: een stof die HDL-receptors van cellen blokkeert.
Lees verder

Kunnen bloedvatcellen orgaandonatie overbodig maken?

Endotheelcellen

Kunstmatig gekleurde endotheelcellen onder een microscoop. De kern is blauw, het celskelet groen, de actinedraden rood (foto: Wikicommon)

Onderzoekers van het Weill-instituut van de Cornell-universiteit in Ithaca (New York) speculeren over de mogelijkheid dat endotheelcellen (het endotheel is de wand van bloedvaten), ingespoten in de bloedvaten, zieke of beschadigde organen zouden kunnen herstellen. Daarmee zou orgaandonatie op den duur overbodig kunnen worden en zou een einde komen aan de moeizame zoektocht naar orgaandonors.  Lees verder

Automaat registreert activiteit genen in vele cellen tegelijk

Plaats trnascriptiemoleculen

Een plaatje van een aantal cellen met de relatieve positie van transcriptiemoleculen of -factoren in een cel ten opzichte van het celmemebraan (afb: Pelkmans-lab)

Aan de universiteit van Zürich (Zwitserland) is een methode ontwikkeld om de activiteit van afzonderlijke genen in een cel zichtbaar te maken. De methode schijnt zo succesvol te zijn, dat, voor het eerst, de activiteit van 1000 genen in tienduizend menselijke cellen tegelijkertijd is te volgen. Het blijkt dat de activiteit van de genen en de ruimtelijke organisatie van de ontstane transcriptiemoleculen of -factoren sterk wisselen per cel. Lees verder

Parkinsonpatiënt heeft misschien baat bij eigen stamcellen

Stamceltransplantatie

Uit eigen stamcellen ontwikkelden zich gezonde neuronen (links). Niet eigen stamcellen gaven een afweerreactie (rechts) (foto: Cell)

Geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPSC) gemaakt van eigen volwassen cellen houden de belofte in dat ze wel eens van grote therapeutische waarde kunnen zijn. Er bestaan echter ook grote twijfels of dat inderdaad zo is. Die eigen stamcellen willen zich nog wel eens ontwikkelen tot kankercellen en dan komt de patiënt natuurlijk van de regen in de drup. Onderzoek met iPS-cellen bij knaagdieren, liet zien dat het eigen afweersysteem die eigen stamcellen aanvallen. Opmerkelijk is dat dat bij primaten niet zo is. Lees verder