CRISPR-enzym Cas13 gedrild tot virusdoder

Cas13

Het Cas13-eiwit aan het werk geleid door gids-RNA (rood). Er zijn vier Cas13-varianten (l) (afb: zlab)

RNA-virussen zoals zika, ebola en griep zijn akelige en veelvoorkomende ziekteverwekkers, maar voor de meeste is geen (afdoende) medicijn. Onderzoekers van het Broad-intstuut van het MIT in Cambridge (VS) hebben nu Cas13, een van de knippers van het CRISPR-systeem, ‘omgebouwd’ tot (RNA)virusdoder.
Lees verder

‘Gendruk’ in lastig vaarwater

Lymemuis op Nantucket

Op het eiland Nantucket voor de kust van Boston (VS) komen opvallend veel muizen voor die besmet zijn met de Lyme-bacterie (afb: NYT)

Gendruk (in het Amerikaans ‘gene drive’) is een techniek om via een genetische truc heel snel dierpopulaties te veranderen. Zo worden ziektevoortbrengende muggen genetisch zo veranderd dat ze, bijvoorbeeld, geen nageslacht meer kunnen krijgen in de hoop en verwachting dat de dreigmug daarmee uitsterft. Dat lijkt een listige manier om allerlei ziektes te voorkomen zoals ebola en malaria, maar er zijn nogal wat vragen over de veiligheid van de gendruktechniek. Onderzoekers zijn bang voor een verbod. Lees verder

Antilichamen beschermen apen tegen ebola

Lab-foto ivm ebola-vaccin

Onderzoek naar ebola-virus bij de universiteit van Tübingen (D)

Wie ebola overleeft is beschermd dankzij de in de afweerreactie gevormde antilichamen. Die van overlevenden stammende antilichamen (mab114 gedoopt) bleken rhesusapen tegen het ebola-virus te beschermen. Ze overleefden de ziekte zelfs als ze die antilichamen pas vijf dagen na de besmetting kregen toegediend, zo vonden Zwitserse onderzoekers. Transfusies met bloedplasma van overleefden hebben nauwelijks baat gehad. Lees verder

‘Gigantische’ fullereenster maakt ebola het leven zuur

fullereenster als ebolaremmer

De ‘fullereenster’ met op de achtergrond het ebola-virus (afb: N. Martín & B. Illescas UCM)

Een ‘groot’ molecuul, bestaand uit 13 fullerenen (voetbalmoleculen of buckyballen) zou wellicht  in staat zijn het ebola-virus te blokkeren door de receptor van cellen te blokkeren waarop het virus aangrijpt. Voorlopig is het idee van de onderzoekers van de universiteit van Complutense alleen nog maar in glas uitgeprobeerd (in vitro). Lees verder

Ebola-vaccins op komst

Lab-foto ivm ebola-vaccinHet lijkt een beetje mosterd na de maaltijd, maar een vaccin tegen een dodelijke ziekte is nooit weg. Tijdens de jongste uitbarsting van ebola in West-Afrika streden diverse medicijnen-in-wording om een plekje op het wereldpodium. Nu de ziekte lijkt te zijn overwonnen komen er verschillende berichten dat er, mogelijke, medicijn tegen ebola zijn. Klinische proeven met een tien jaar oud middel, rVSV-ZEBOV-GP, zien er hoopvol uit. Wellicht dat het middel nog dit jaar voor gebruik wordt toegelaten, alhoewel nog niet is aangetoond dat de stof ook echt werkt. Het onderzoek was vooral bedoeld om de veiligheid van het vaccin te testen. Er zijn nog zo’n tien kandidaten in de race. Lees verder

Nanolichamen: antilichamen in zakformaat

nanolichamen

Door bacteriën geproduceerde nanolichamen binden heel specifiek aan een bepaald ‘antigeen’.In dit geval is dat tubuline (rood), een skeleteiwit. Op deze foto is een celdeling bijna voltooid.

Antilichamen, eiwitten die als eerste verdedigingslinie fungeren tegen vreemde indringers, vervullen ook een prominente rol in de bestrijding van allerlei vervaarlijke ziektes, zoals ebola. Nanolichamen, de handzamere en veel kleinere broertje van de antilichamen zou dat ook kunnen, maar hun werkzaamheid was niet altijd goed beheersbaar. Nieuw onderzoek van de Amerikaanse Rockefeller-universiteit zou nu een oplossing voor dat probleem hebben gevonden, waardoor nanolichamen betrouwbaar en snel in bacteriën zijn te produceren met alle beloften van dien.
Lees verder

Ebola-virus blokkeert afweersysteem in vroeg stadium

Ebolaviruseiwit 24

Het viruseiwit ePV24 maakt het het afweereiwit KPNA onmogelijk ‘alarm’ te slaan (afb: Cell).

Ons afweersysteem is in een constante oorlog verwikkeld met aanvallend ongenoegen als virussen. In principe maakt dat systeem elke bedreiging van buiten onklaar, maar de vijand slaapt niet. Virussen hebben zo hun tegenacties ontwikkeld. Zo hebben verschillende virussen het voor elkaar gekregen de interferonen, de eiwitten die de hele ‘machinerie’ van het afweersysteem in gang moeten zetten, te dwarsbomen. Recent onderzoek laat zien dat het beruchte ebola-virus er in slaagt te voorkomen dat interferon de reproductie van het virus in de besmette cellen blokkeert.
Lees verder