Stamcellen ingezet tegen hersenkanker

Gifproducerende stamcellen

Ingekapselde gif producerende stamcellen (blauw) doden resterende kankercellen rond de weggesneden tumor (groen) (foto: Khalid Shah)

Onderzoekers rond Khalid Shah van het stamcelinstituut van de Harvard-universiteit (VS) hebben genetisch veranderde stamcellen ingezet om hersentumoren te lijf te gaan. De stamcellen waren genetisch zo veranderd dat ze kankercellen dodende gifstoffen produceerden, waar ze zelf geen last van hadden. De gifstoffen belagen alleen cellen die door bepaalde moleculen op het membraan kenbaar zijn als kankercellen. In muizenhersens werkte het. Lees verder

Huidcellen direct omgezet in hersencellen

Andrew Yoo (Washington-universiteit)

Andrew Yoo (l), Michelle Richner en Matheus Victor

Onderzoekers van de Washington-universiteit in St. Louis (VS) zijn er in geslaagd  huidcellen direct om te zetten in hersencellen. Dat is al eerder gebeurd, maar daarbij werden de huidcellen eerst omgevormd tot (pluripotente) stamcellen. Met deze nieuwe techniek zou de omvorming een veel hogere opbrengst opleveren. De onderzoekers denken op deze manier ook heel gericht andere type hersencellen te kunnen maken.
Lees verder

We weten weer iets meer van vouwen eiwitten

Celskelet

Het ingewikkelde celskelet zorgt voor het vervoer van, onder veel meer, chaperonnes die misvouwen eiwitten weer in vorm brengen (foto: Rabouduniversiteit)

Eiwitten moeten op een bepaalde manier gevouwen zijn anders werken ze niet of, erger, helpen ze mee aan het afsterven van cellen. Bepaalde moleculen, zogeheten chaperonnes, verhelpen vouwfouten bij eiwitten. Het blijkt dat een warmte-impuls, bijvoorbeeld door koorts, het aantal van deze ‘chaperonnes’ vergroot, maar net zo belangrijk, is net ontdekt bij onderzoek aan de worm Caenorhabditis elegans, is dat die schok voor een grotere productie van een eiwit (PAT10) zorgt dat actine stabiliseert, het ‘geraamte’ van een cel. De ontdekking zou nieuwe wegen voor de behandeling van ‘vouwziektes’ als die van Alzheimer, Parkinson of Huntington kunnen opleveren, zo speculeren de Amerikaanse onderzoekers.
Lees verder

Alzheimercellen in petrischaal gekweekt

Plaques in een petrischaal

In de kweekschaalhersens die genetisch veranderd waren, vormden zich plaques (oranje) (foto: Massachusetts-ziekenhuis)

Voor het eerst hebben onderzoekers Alzheimercellen in petrischalen in het lab gekweekt. De neurowetenschappers van het Massachusetts-ziekenhuis in Boston (VS) slaagden daarin door hersencellen in een gel te kweken, waar ze net als in de hersens netwerken vormen, en ze vervolgens genetisch te ’transformeren’ in Alzheimercellen. Dit biedt onderzoekers mogelijkheden therapieën eerst in vitro te onderzoeken alvorens verder te gaan met dier- en, uiteindelijk klinische proeven bij mensen. De cellen in het glazen kweekschaaltje vormden inderdaad ook de plaques, die kenmerkend zijn voor de ziekte. Lees verder

Vesikels beïnvloeden functies hersencellen

Vesikels in hersencellen

Een neuron (blauw) heeft de blaasjes (groen) binnengelaten met als gevolg dat er meer katalase (rood) wordt geproduceerd om de cel te beschermen tegen peroxides (afb: JG-univ.)

Vesikels, kleine blaasjes in de cel die voor het transport door het celmembraan zorgen, schijnen effect te (kunnen) hebben op het functioneren van hersencellen, zo hebben onderzoekers van de Johannes Gutenberg-universiteit in Mianz (D) uitgevogeld. Die blaasjes, afkomstig van naburige gliacellen, leveren de neuronen de munitie in de strijd tegen allerlei ongerief. De zogeheten exosomen schijnen de hersencellen op diverse niveaus te stimuleren: ze bevorderen de elektrische geleiding en dus (denk ik dan) de signaaloverdracht en hebben invloed op de gensturing en hebben daarmee een belangrijke invloed op het functioneren van de hersenen.
Lees verder

Menselijk ’taalgen’ maakt muizen slimmer

Baby met telefoonVoordat duidelijk was wat het menselijke gen FOXP2 precies uitvoerde werd het ’t taalgen genoemd. Het  blijkt nu dat muizen die dat gen bezitten slimmer zijn. Ze leren beter een taak automatisch of onbewust uit te voeren. Volgens de onderzoekers zou dat betekenen dat FOXP2 het kinderen mogelijk maakt hun lippen en tong onbewust te bewegen, vaardigheden die bij het spreken goed van pas komen.

Lees verder

APOE wellicht sleutel therapie Alzheimer

Structuurmodel APOE

Een structuurmodel van APOE (apolipoproteïne E)

De Amerikaan is 40 jaar. Hij heeft overal puisten en gezwellen, die soms pijn doen en het lopen bemoeilijken. Hij lijdt aan een zeldzame ziekte met de onuitsprekelijke naam dysbetalipo-proteïnemie, waardoor zijn cholesterolspiegel zo hoog wordt dat vetpoelen onder zijn huid lijken op te borrelen. Een ding moet hem een troost zijn: hij krijgt zeer waarschijnlijk geen Alzheimer. Zijn ziekte is toe te schrijven aan het ontbreken van het gen voor de aanmaak van het eiwit apolipoproteïne E-gen, afgekort tot APOE. Dat lijkt bij het opruimen van de beta-amyloïde plaques in de hersens een rol te spelen en dan doemen er bij Mary Malloy van de  vetkliniek van de universiteit van Californië in San Francisco ideeën op over een geneeswijze voor de ziekte van Alzheimer. Er is eerder een verband tussen APOE en die ziekte aannemelijk gemaakt. Malloy en medewerkers vonden dat de afwezigheid van dat gen de hersens niet deerde. Lees verder

Geïmplanteerde cellen opgenomen in hersenstructuur

Hersencelimpantatie

De geïmplanteerde hersenstamcellen (iNCs) werden functioneel onderdeel van de rest van de hersens (afb: Stem Cell Reports)

Onderzoekers van de universiteit van Luxemburg hebben hersencellen (ontwikkeld uit huidcellen) bij muizen in de hersens geïmplanteerd. Die nieuwe cellen bleken te worden opgenomen in de hersenstructuur van de muisjes en daar op zijn minst zes maanden te hebben gefunctioneerd.
Lees verder

Gliacellen worden in tanden (soms) stamcellen

Stamcellen uit gliacellen

Gliacellen transformeren soms in tanden en kiezen spontaan in stamcellen

We leren: uit stamcellen ontstaan allerlei gespecialiseerde cellen met als absolute alleskunners de embryonale stamcellen. Het kan ook de andere kant op, blijkt uit een studie van ontwikkelingsbioloog Igor Adameyko van het Karolinska-instituut in Zweden. Hij en zijn medewerkers ontdekten dat zenuwcellen zich weer kunnen transformeren tot stamcellen en wel op een heel vreemde plaats: in tanden. Dat doet de oogjes van onderzoekers glinsteren.
Lees verder

Zenuwgroeifactor via neus (rat) toegediend

Het bleek Italiaanse onderzoekers mogelijk om de zogeheten zenuwgroeifactor bij ratten via de neus toe te dienen, waarna die groeifactor de bloed/hersenbarrière passeert en enig heilzaam werk verricht in het ruggenmerg. Die groeifactor is van belang voor de gezondheid van zenuwcellen en ook van de aanmaak ervan. Het ging er Luigi Aloe van het instituut voor cel- en neurobiologie van de Italiaanse onderzoeksraad in de eerste plaats echter om, om aan te tonen dat de groeifactor de bloed/hersenbarrière kan passeren, zonder dat dat negatieve gevolgen heeft voor de behandeling van hersenziektes. Overigens ligt het wel in de bedoeling om schade aan zenuwcellen op deze manier te herstellen. Na drie weken toediening via de neus was de groeifactor inderdaad aantoonbaar in het ruggenmerg aanbeland. Het aantal receptoren voor de groeifactor op de zenuwcellen was toegenomen. Ratten met een beschadigde ruggenmerg scoorden beter op het punt van beweging (hoe snel legt de rat 1 m af) dan een rat met beschadigd ruggenmerg dat zich op wieltjes moest voortbewegen. En nee, ook hier hebben we het niet over dierenrechten, want die beschadigingen van het ruggenmerg werden met opzet aangebracht.

Bron: Eurekalert