Leidt CRISPR tot nieuw dierenleed?

Hoornloze zwartbonte koe

Hoornloze zwartbonte koe (afb: biokennis.org)

Als mensen over de mogelijkheden horen die de genschaar CRISPR/Cas9 (en varianten) biedt dan zijn ze vaak erg enthousiast. Eindelijk kunnen we ons verlossen van een hele reeks genetische ziektes, maar met de genschaar kun je ook ‘fröbelen’ met het genoom van dieren. Koeien zonder hoorns, dat moet toch mogelijk zijn of kippen die eieren leggen zo groot als een struisvogeleieren. Dat is geen verre toekomst. In Amerika wil het bedrijf Rebombinetics zich toeleggen op het ‘verbeteren’ van landbouwdieren. Lees verder

Stukjes DNA verhuizen heeft invloed op de cel

Verplaatsen van stukjes DNA met CRSIPR/GO

Het verplaatsen van stukjes DNA mbv een nieuwe CRISPR-techniek (afb: H. Wang et.al.)

Hoewel DNA uitgerekt een paar meter lang is en (dus) opgefrommeld in de celkern lijkt te zijn, is niks in de celkern toeval. Nu hebben onderzoekers met gebruikmaking van een alternatieve CRISPR-techniek (CRISPR/GO) ontdekt dat de plaats op DNA een groot verschil kan maken hoe bepaalde delen in het genoom werken. Lees verder

Muisjes met (alleen) twee vaders of twee moeders gefabriceerd

moeder/moedermuis met nakomelingen

Een moeder/moedermuisje met natuurlijke nakomelingen (afb: Chinese Academie van Wetenschappen)

Onderzoekers hebben muisjes gefabriceerd met twee vaders of twee moeders. De vader/vader-muisjes overleefden de geboorte overigens maar net, terwijl die uit twee moeders voortkwamen volkomen gezond en ook volledig functioneel waren wat de voortplanting betreft. Voor deze kunstmatige vorm van ‘parthenogenese’ (maagdelijke voortplanting) werden haploïde stamcellen (van elk chromosoom maar een exemplaar zoals in geslachtscellen) van twee vaders of twee moeders gebruikt en werden wat ‘correcties’ aangebracht met behulp van de genschaar CRISPR/Cas9. De onderzoekers rond Qi Zhou zeggen vooral benieuwd te zijn naar een antwoord op de vraag waarom maagdelijke voortplanting bij sommige gewervelde dieren, zoals haaien of kalkoenen, wel voorkomt en bij zoogdieren niet. Lees verder

Gentherapie bij muizenfoetussen in baarmoeder lijkt succesvol

Basebewerking DNA

Het principe van de basevervanging in DNA (afb: bechling.com)

Voor het eerst zouden onderzoekers het genoom van zoogdiervruchten in de baarmoeder genetisch hebben veranderd, om de muisjes in wording af te helpen van een erfelijke stofwisselingsziekte. Het onderzoek moet het pad effenen voor de toepassing van deze techniek bij mensen. Lees verder

Met gentechniek in een paar jaar geheel ‘vernieuwde’ groenten

Grondkersplant

Grondkersplant

Het heeft eeuwen geduurd voor wij mensen van de wilde tomaten de huidige rode ‘waterbommen’ hadden gekweekt. Met de bekende genschaar CRISPR/Cas9 is dat kunstje een stuk sneller te doen. Bij tomaten hadden onderzoekers daar maar een paar jaar voor nodig en met CRISPR schijn je ook de veelbelovende grondkers te kunnen ombouwen tot een commercieel landbouwproduct. Het eindeloos kruizen en uitselecteren heeft, waarschijnlijk, zijn langste tijd gehad. Lees verder

Hondjes van spierdystrofie bevrijd door genoombewerking

Genoombewerking helpt hondjes van Duchenne-spierdystrofie af

De structuur van dystrofine (afb: WikiMedia Commons)

Met behulp van CRISPR/Cas9 zijn puppies ontdaan van een genmutatie die Duchenne-spierdystrofie (afbraak van spierweefsel) veroorzaakt. Eerder al zijn dergelijke ingrepen gedaan bij muisjes en menselijke spiercellen, maar nog niet eerder in een groot zoogdier, stelt onderzoeker Eric Olson van de universiteit van Zuidwest-Texas. Lees verder

Weer CRISPR-techniek met hoge precisie ontwikkeld (?)

Nauwkeuriger CRISPR-methode ontwikkeld

Een embryo van de Japanse rijstvis waarbij een nieuw gen is ingebouwd, dat codeert voor een lichtgevend eiwit (gele vlek) (afb: univ. van Heidelberg)

Het begint zo langzamerhand een beetje te lijken op het verhaal van de talloze ‘doorbraken’ die er zouden zijn bereikt bij onderzoek naar kanker. De CRISPR-techniek is hoog geprezen, maar er mankeert nog wel wat aan, met name aan de nauwkeurigheid en de ongewenste mutaties, bijkomende schade, zogezegd. Nu schijnen ze in Heidelberg
een CRISPR-methode ontwikkeld te hebben die zijn werk heel precies en ook relatief goedkoop doet. Alweer?, denk ik dan. Hoe dan ook, volgens onderzoeker Joachim Wittbrodt is met deze techniek nauwkeurige genoombewerking mogelijk voor onderzoek, maar ook zou de toepassing in de kliniek met deze techniek een stuk dichterbij zijn gekomen… Lees verder

Chinezen repareren puntmutaties in embryocellen

CRISPR/Cas9 aan het werk met DNA

Het CRISPR/Cas9-complex aan het werk aan DNA (rood) (afb: univ. van Californië)

Terwijl elders op de wereld nog met veel huiver wordt gekeken naar het bewerken van het genoom van (mens)embryo’s,  lijken de Chinezen daar wat minder moeite mee te hebben. Chinese onderzoeker waren de eersten om met behulp van  de, inmiddels onvermijdelijke, CRISPR-techniek om het genoom van apen te veranderen en van, niet-levensvatbare, menselijke embryo’s en ook om genetisch bewerkte cellen in mensen te gebruiken ter bestrijding van kanker. Nu zijn ze ook de eersten om een geavanceerde CRISPR-techniek te gebruiken om puntmutaties te repareren ter grootte van een base (de bouwsteen van DNA en dus de genen) in levensvatbare menselijke embryo’sLees verder

Hoe krachtig en precies is de CRISPR-techniek?

Hoe voorspelbaar is CRISPR?

Gerepareerd met behulp van CRISPR en het modergen (afb: Nature)

De genschaartechniek CRISPR heeft bij veel mensen de hoop gewekt dat we op een dag korte metten kunnen maken met (aangeboren) genetische afwijkingen. De grote vraag is nog steeds of CRISPR echt zo effectief en veilig is als wel wordt gesuggereerd. Die discussie is nog niet afgerond, maar onderzoekers staan al te popelen om de techniek bij mensen (embryo’s) te gebruiken. Vorig jaar beweerden onderzoekers dat ze met behulp van de CRISPR-schaar embryo’s hadden verlost van een ziekmakende mutatie, maar daar werd breed aan getwijfeld en er rezen ook ethische vragen. Nu hebben de onderzoekers nieuw materiaal aangeleverd dat hun bewering moet staven. Lees verder

“CRISPR-techniek is genetische manipulatie”

CRISPR en de lussen van DNA

De CRISPR/Cas9-schaar

Het Europese gerechtshof heeft bepaald dat het veranderen van levende organismes met behulp van genoombewerking geldt als genetische manipulatie/modificatie. Tot nu toe werd die techniek, met als absoluute ‘ster’ de CRISPR-methode, in het veld niet als zodanig beschouwd. Dat betekent dat genetische verandering van planten maar ook dieren (waaronder mensen) met behulp van de CRISPR-techniek moet worden aangeduid als GM met alle regels die in de EU op dat terrein gelden. Lees verder