Meteorieten kunnen leven hebben hebben ‘gesticht’

MeteorietinslagMet enige regelmaat duiken er ideeën op over hoe het leven op aarde zou kunnen zijn ontstaan. Aan al die theorieën kleven wel ‘smetjes’ of ‘zwarte gaten’. Misschien, maar misschien ook niet. Japanse onderzoekers hebben een nieuwe manmoedige poging gedaan voor een verklaring van het ontstaan van leven op deze planeet (en wellicht ook andere). Laat een meteoriet met grote vaart in de oersoep ploffen en de bouwstenen van het leven ontstaan vanzelf, stellen ze. Lees verder

Computer denkt te weten hoe het leven begon

Ontstaan van leven

Sergei Maslov (l) en Alexei Tkasjenko hebben de computer in de arm genomen om het ontstaan van leven te achterhalen

Al vele eeuwen wordt er gespeculeerd over het ontstaan van leven op aarde. Veel verder dan theorieën is het nooit gekomen en het is de vraag of we er ooit achter zullen komen. Het is nogal lastig de tijd een paar miljard jaar terug te zetten. Misschien helpt een andere aarde in het heelal ons bij het verifiëren van een ‘definitieve’ oplossing, maar ik waag het te betwijfelen. Twee Russische wetenschappers van het Amerikaanse Brookhaven-lab, Sergei Maslov en Alexei Tkasjenko, een rekenmodel gemaakt, dat laat zien hoe kleine moleculen zich vrij snel kunnen verenigen tot ingewikkelde polymeren. Wellicht is het leven ooit zo begonnen. Lees verder

Een Van Dale van de communicatie tussen cellen gemaakt

Communicatie tussen cellen

Er vindt een levendig berichtenverkeer plaats tussen de dieverse cellen in ons lichaam (afb: RIKEN-instituut)

Onderzoekers va, onder meer, het Japanse RIKEN-instituut hebben een soort verklarend woordenboek gemaakt van de communicatie tussen cellen. Een menselijk lichaam zou er zo’n  40 biljoen hebben, cellen. Ze deden dat door systematisch de relaties tussen ‘boodschappers’ zoals insuline en interferon en de receptoren te analyseren. Ze hebben zo’n kleine 2000 boodschapper/receptor-paren bekeken tussen 642 boodschappers en 589 receptoren. Dat geeft een beeld van hoe de rond belangrijkste 140 menselijke cellen in ons lichaam zich met elkaar verstaan. Lees verder

Misschien is leven toch niet ontstaan in RNA-wereld

Niet-RNA-wereld

Zo zou het leven zijn ontstaan volgend Loren Williams, waarbij enzymen en RNA samenwerken. Links de ontwikkeling volgens de theorie van de RNA-wereld.

Ter verklaring hoe het leven ontstaan is op aarde wordt onder mensen die daar mee bezig zijn vrij breed de theorie van de RNA-wereld aangehangen, waarbij RNA fungeerde als zowel enzym als informatiedrager (een functie die tegenwoordig is toebedeeld aan DNA). De Amerikaanse biochemicus Loren Williams vertelde vorige week op het astrobiologiecongres in Chicago dat hij, op goede gronden, twijfelt aan de juistheid van die theorie. Het ontwarren van de raadsels rond het ontstaan van het leven kampt met een hoog kip/ei-gehalte. Zo zijn enzymen nodig om nucleotiden te maken, de bouwstenen van RNA en DNA, maar om die te maken heb je genetische informatie nodig. Dus bedachten onderzoekers dat voor het ontstaan van leven er al RNA-moleculen waren. Dat lijkt op het verleggen van het probleem, maar voorlopig is de RNA-wereld de minst gammele theorie die we hebben. Lees verder

Is er leven buiten DNA?

Alkaanzee op Titan

Ligeia Mare op Titan bestaat uit vloeibaar ethaan en methaan en heeft een oppervlak van bijna 150 000 vierkante km (afb: NASA)

Voor het leven op aarde is DNA wezenlijk, maar al jaren vragen onderzoekers zich af of er ook leven mogelijk is zonder DNA of zonder water. Er wordt gespeculeerd dat polyethers in combinatie met koolwaterstoffen als butaan of ethaan in vloeibare vorm ook ‘levensvatbaar’ zouden kunnen zijn. Dan zou er leven kunnen zijn in de koolwaterstofoceanen op manen zoals Titan of op aardachtige planeten, speculeerden Amerikaanse onderzoekers.  Uit hun berekeningen kwam dat dat op Titan niet mogelijk is maar wel elders in het healal op manen en planeten. Lees verder

Knutselen aan menselijke embryo’s geen succes

Mneselijke embryo

Een menselijke embryo bestaand uit acht cellen

Niet zo heel lang geleden deden onderzoekers een oproep om in ieder geval voorlopig van het menselijk genoom af te blijven. Chinese onderzoekers van de Soen Jat sen-universiteit in Guangzhou hadden daar geen boodschap aan, zo blijkt uit een recente publicatie in het vakblad Protein & Cell. Je kunt er dan vergif op innemen dat er meer aan de gang is. Het is overigens al eerder gebeurd. In 2008 leidde genetische veranderingen aan menselijk erfmateriaal tot protesten. Het bijzondere aan dit onderzoek zou zijn dat er gebruik is gemaakt van de van bacteriën ‘geleende’ bewerkingstechniek voor DNA, CRISPR-Cas9. De synthetische biologie is, zoals te verwachten was, op gevaarlijk terrein terechtgekomen. Lees verder

RNA-wereld wint aan geloofwaardigheid

De vroege aarde

De vroege aarde

We doen vaak wel alsof, maar eigenlijk weten wij mensen nog niet zo veel. Al vele eeuwen proberen we een definitie van leven te verzinnen, maar die hebben we nog steeds niet. Hoe dat ‘ondefinieerbare’ leven is ontstaan weten we ook niet. Theorieën zijn er genoeg. Een daarvan is de theorie van de RNA-wereld. Onderzoekers van de Engelse universiteit van Cambridge rond John Sutherland ontdekten in 2009 dat met simpele uitgangsstoffen als acetyleen (ethyn) en formaldehyde (methanal) twee van de vier bouwstenen van RNA (de nucleotiden) zijn te vormen in de ‘oersoep’ zonder dat daar enzymen voor nodig zijn. Nu laten ze ook zien hoe die stoffen op hun beurt zijn ontstaan. De theorie van de RNA-wereld wint daamee aan geloofwaardigheid. Lees verder

Onbekend leven lijkt mogelijk op Titan

Het azotosoom van een Titan-cel

Het membraan van een cel zoals die op Titan zou kunnen voorkomen, bestaat vooral uit stikstofverbindingen (afb: James Stevenson)

Wolken, rivieren en zeeën, het is er allemaal op de Saturnusmaan Titan. Je zou zeggen dat die op de aarde lijkt, met dat verschil dat de vloeistof waar de zeeën en de rivieren uit bestaan geen water is maar vloeibare koolwaterstoffen zoals methaan en ethaan, maar hoogstwaarschijnlijk vooral ammoniak. De Titanatmosfeer bestaat voor 95% uit stikstof. Het is daar ook een stukje kouder dan op aarde, zo’n 180 graden onder nul. Toch denken wetenschappers dat er onder zulke ‘gruwelijke’ omstandigheden leven mogelijk is, tenminste in theorie. Leven hoeft natuurlijk niet de vorm te hebben die wij kennen. Lees verder

Al 3,2 miljard jaar leven op aarde (?)

3,2 miljard jaar oud gesteente

3,2 miljard jaar oud gesteente in Noordwest-Australië (afb: bdw)

Hoe het leven op aarde ontstaan is, is nog steeds onduidelijk, maar we weten zelfs nog niet bij benadering wanneer dat leven op aarde is ontstaan. Onderzoekers van de universiteit van Washington in Seattle denken, op basis van onderzoek aan oud gesteente in Australië en Zuid-Afrika te mogen zeggen dat 3,2 miljard jaar geleden al volop leven op aarde is geweest. In dat gesteente vonden ze indicaties van stikstofbinding door micro-organismen. Dat zou betekenen dat het leven op aarde zo’n miljard jaar eerder ontstond dan nu veelal wordt aangenomen. Lees verder

Het leven voor RNA en DNA ontdekt (?)


XNAPhilipp Holliger en collega’s van de universiteit van Cambridge (VK) hebben een niet-natuurlijke ‘DNA’-streng gemaakt, waarbij de basen dezelfde zijn, maar de suikers anders dan bij DNA. Het bleek de onderzoekers ook dat die XNA-moleculen (waarbij de X staat voor xeno, Grieks voor vreemd) kunnen fungeren als enzymen, stoffen die reacties versnellen en/of mogelijk maken. Een theorie over het ontstaan van leven stelt dat de voorlopers van DNA en RNA zowel informatie konden opslaan als ook konden fungeren als enzymen. Zal het raadsel over het ontstaan van het leven ooit ontraadseld worden? Holliger: “Ons werk toont aan dat RNA en DNA niet beslist noodzakelijk zijn voor leven.” Lees verder