Bloedstamcellen met merkers die genetische mankementen op het DNA markeren (foto: UC San Fransisco)

Met de jaren wordt ons afweersysteem steeds minder doeltreffend. Daarom mogen mensen boven de 60 ook geen beenmergdonor zijn. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco rond Emanuelle Passegué ontdekten het mechanisme achter die achteruitgang waardoor bloedstamcellen in oudere organismen niet langer voor voldoende nieuwe bloecellen kunnen zorgen. “We ontdekten moleculaire defecten die zouden kunnen worden hersteld door een verjongingstherapie.”
Bloed- en afweercellen is maar een kort leven beschoren. Die worden voortdurend ‘bijgemaakt’ uitgaande van bloedstamcellen die zich in het beenmerg bevinden. Die bloedstamcellen gaan gaandeweg genetisch achteruit, doordat ze het vermogen verliezen bij de celdeling DNA-schade te herstellen, zo bleek de onderzoekers. Bijzonder kwetsbaar, zo vonden de onderzoekers bij oudere muizen, zijn getransplanteerde, oudere bloedstamcellen. Die blijken zich niet te kunnen ontwikkelen tot afweercellen (B-cellen; witte bloedlichaampjes). Deze B-cellen maken antilichamen aan voor de bestrijding van allerlei microbiële ontstekingen, zoals die van de bacterie die longontsteking veroorzaakt, voor ouderen een belangrijke doodsoorzaak. Bij oude bloedstamcellen vonden de onderzoekers een tekort aan bepaalde eiwitten die nodig zijn voor wat genoemd wordt (houd je vast): de minichromosoomonderhoudshelicase (je mag ook helicase zeggen). Dat systeem zorgt voor het afwinden van het dubbelstrengige DNA om dat te kunnen verdubbelen voor de celdeling. Dat leidt tot schade aan het DNA en soms tot de dood als de cel zich toch gaat delen. De onderzoekers ontdekten ook dat overlevende, niet-delende stamcellen op bepaalde plaatsen histonen bevatten die duiden op DNA-schade, maar dat die ‘overlevers’ het DNA net zo goed konden herstellen als jonge stamcellen. Passegué: “Oude stamcellen wachten niet af tot ze kanker ontwikkelen, zoals lang is verondersteld.” Toch was er iets mis met die oude stamcellen. Het ging om de merkers op de genen die van belang zijn voor de eiwitfabrieken, de ribosomen. Ze wil verder bekijken wat de gevolgen zijn van de, daardoor, verminderde eiwitproductie. “Iedereen heeft het over gezond oud worden. De achteruitgang van de stamcelfunctie speelt een belangrijke rol bij de verslechtering. We moeten daarom begrijpen waarom stamcellen niet optimaal blijven functioneren.” Wellicht is het mogelijk een geneesmiddel te ontwerpen dat het verlies aan helicasecomponenten compenseert, waardoor de afweer op peil wordt gehouden, zo suggereert de onderzoekster.

Bron: Science Daily