In dit blog steek ik meermalen de loftrompet over dat prachtige systeem dat onze afweer is. Maar die fungeert niet altijd en daar zijn dan weer trucs op bedacht om dat systeem alsnog zijn werk te laten doen. Onderzoeksters zochten uit waarom afweercellen zo’n probleem hebben met kankercellen. Daarin speelt de eigen afweer van een cel om in leven te blijven een rol, zo blijkt. Het eiwit PERK heeft daarbij een hoofdrol. Als we dat eiwit nou eens ‘onder vuur’ namen?
Ook in dit blog gaat het nogal eens over immuuntherapieën tegen kanker, maar het monster kanker blijkt steeds weer andere manieren te hebben om het afweersysteem te ontlopen. Jessica Thaxton van het Linebergerkakercentrum van de universiteit van Noord-Carolina in de VS en collega’s hebben nu eens het vizier op die afweercellen (T-cellen) gericht. Waar komt die ‘kankervermoeidheid’ vandaan (vooral bij vaste tumoren)?
Spanning lijkt de oorzaak te zijn, al kun je je natuurlijk afvragen hoe het komt dat afweercellen gevoelig zijn voor spanning. Het systeem is bedoeld voor de overleving van cellen, maar afweercellen zouden ‘bereid’ moeten zijn voor de goede zaak te sterven. Hoe dan ook: ook afweercellen zijn gevoelig voor spanning en zetten de knop(pen) om om niet zelf het loodje te leggen.
Spin in het web van die celbescherming is het eiwit PKR-ER-achtige kinase (in afko PERK). Wat zijn rol in de (cel)afweer betreft is nooit zo nauwkeurig bekeken. Als een T-cel het moeilijk heeft zorgt PERK ervoor dat die ‘gespannen’ cel minder van bepaalde eiwitten aanmaakt om de cel te helpen overleven. Thaxton: “Dat is een natuurlijke zelfbescherming zo blijkt ook uit de wetenschappelijke literatuur.” Ze stelt dat die bij T-cellen nu juist contraproductief is dus zou moeten worden uitgeschakeld.

“T-cellen scheiden veel stoffen af”, zegt ze. “Ze produceren per minuut zo’n 800 000 eiwitten als ze actief zijn tegen vreemde indringers. Om een immuunbehandeling effectief te maken moeten ze stoffen als cytokines afscheiden om kankercellen te doden.”
Eerder hadden Thaxton en de haren al bij proefdieren ontdekt dat als T-cellen geen PERK kunnen aanmaken dat ze ook niet in staat zijn de aanmaak van al die verschillende eiwitten af te knijpen. Ook bleek de effectiviteit van immuunbehandeling groter te zijn als de aanmaak van PERK werd geremd.

Nu zochten de onderzoeksters uit aan de hand van proefdieren of PERK zelf verantwoordelijk was voor de ‘onwil’ van T-cellen om handelend op te treden tegen kankercellen, want zelden doen eiwitten iets op ‘eigen houtje’.

PERK ‘hoofdschuldige’

Het bleek dat PERK daadwerkelijk een cascade aan ontwikkelingen in gang zet. PERK zorgt ervoor dat het eiwit p-eIF2-alfa (een interferon) verandert, waardoor de aanmaak van bepaalde eiwitten tijdens de stress wordt stopgezet. Als de onderzoeksters p-eIF2-alfa ‘dwong’ zijn natuurlijke functie te staken, zetten de T-cellen de eiwitsynthese voort en bleven de T-cellen actief in de bestrijding van kankercellen bij muisjes.

Door PERK aan te vatten zouden de T-cellen dus hun oorspronkelijke opdracht weer ernstig nemen, denkt Thaxton. Ze denkt ook dat ook mogelijk is de T-cellen  genetisch ‘bij te sturen’ om minder spanningsgevoelig te worden.

Bron: Science Daily