Muisjes met een beroerteachtig beschadiging van de hersentjes herstelden beter dan onbehandelde diertjes na een omzetting van gliacellen, een soort afweercellen in de hersens, in neuronen.
Een beroerte veroorzaakt schade in de hersens. Die kan grote gevolgen hebben voor de patiënt, aangezien. die schade nauwelijks herstelt. Problemen met het bewegingsapparaat maar ook met het geheugen of met spraak e.d. zijn vaak het gevolg, doordat er met een beroerte veel hersencellen afsterven. “We zullen een methode moeten vinden om die te vervangen”, stelt Kinichi Nakashima van de Kyushu-univeristeit in Japan.
Een van die manieren is door cellen met een andere functie in de hersens om te zetten in neuronen, de ‘echte’ hersencellen. De onderzoekers mikten daarbij op gliacellen, de belangrijkste afweercellen in de hersens. Die zijn bij een beroerte toch al bezig om de ontstane rommel op te ruimen. “Gliacellen zijn er in overmaat en toch al ter plekke en dus ideaal voor omzetting”, zegt medeonderzoeker Takashi Irie.

In een eerder onderzoek hadden ze het voor elkaar gekregen om bij gezonde muisjes gliacellen om te zetten in neuronen en die methode pasten ze ook nu toe bij de met een beroerte opgezadelde muisjes (ze blokkeerde tijdelijk een belangrijk bloedvat in de hersentjes). Na die beroerte hadden die moeite met lopen en waren er veel neuronen in het aangedane deel van de hersentjes gestorven, het deel dat verantwoordelijk is voor coördinatie van de bewegingen, voor het nemen van beslissingen en voor planning.

Via verzwakt virus

Via een, verzwakt, virus die geladen was met DNA werd de gen voor de aanmaak van NeuroD1 ingebouwd in de gliacellen ter plekke. NeuroD1 is een eiwit dat zorgt voor omzetting van de gliacel in een neuron. Na een paar weken zag je dat ook gebeuren en verminderde de gebieden met te weinig neuronen. Na acht weken hadden die nieuwe neuronen zich helemaal in het cellennetwerk ingebed.
Dat leverde een verbetering van motorische en gedragsvaardigheden op. Die gingen weer verloren als de onderzoekers wat cru die nieuwe neuronen weer verwijderden. Nakashima: “Dat zijn veelbelovende resultaten. De volgende stap is kijken of dat ook bij menselijke gliacellen werkt en om te bewijzen of die manier om die genen in gliacellen in te voegen wel veilig is.”
De ingreep werd bij de muisjes vlak na de (aangebrachte) beroerte uitgevoerd, maar de onderzoekers willen ook uitzoeken of het werkt als die ingreep langer na de beroerte wordt uitgevoerd.

Bron: https://www.sciencedaily.com/releases/2023/10/231018161905.htm