CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)

De immuun-behandeling CAR-T-celtherapie wordt gezien als beloftevol in, vooral, de bestrijding van kanker, maar in een aantal gevallen (er zijn drie-endertig zaken bekend) kregen de behandelde patiënten (weer) kanker. Er wordt nu allerwegen hard gezocht of dat door de gebruikte therapie komt of dat de oorzaken elders liggen. Voorlopig is het definitieve antwoord nog niet gevonden.
Eind vorig jaar kwam de Amerikaanse voedsel- en medicijnenautoriteit FDA met de mededeling dat de CAR-T-celbehandeling mogelijk kanker zou kunnen veroorzaken. De kans was weliswaar klein (25 gevallen op 27 000 behandelingen), maar toch. De FDA zou een onderzoek instellen. Inmiddels zou het om 33 gevallen gaan op 30 000 CAR-T-behandelingen. Ook het Europees Medicijnagentschap is een onderzoek begonnen.
Veel kankerbehandelingen kunnen kanker veroorzaken en de met de CAR-T-techniek behandelde patiënten hadden/hebben vaak al andere therapieën doorstaan. DAn is het moeilijker om vast te stellen waardoor die ziekte weer terug is gekomen.

Tot nu toe zou de behandeling beperkt zijn tot mensen waarbij andere kankerbehandelingen geen of weinig effect hebben gehad. Verlaging van de drempel om die (dure) techniek toe te passen en uitbreiding naar de behandelingen van andere dan bloedkankers of zelfs hiv/AIDS zouden voor de hand liggen, maar dan zou de zweem (?) van onveiligheid definitief moeten worden weggenomen.

CAR-T-cel wordt kankercel

Het risico zou zijn dat die genetische veranderde afweercellen (T-cellen) zelf kankercellen worden. Om het genoom van die cellen  te veranderen worden ‘lam’ gemaakt retrovirussen gebruikt.  Waar dat genmateriaal wordt ingebouwd schijnt aan dat virus te worden overgelaten en dat zou wel eens fout kunnen gaan, zeker als dat genmaterialen genen uitschakelt die voor eiwitten coderen die kanker moeten voorkomen.  De FDA zou in drie gevallen het ingevoegde CAR-gen in de ‘verkankerde’ T-cellen hebben gevonden, hetgeen een aanwijzing zou zijn dat het toch de therapie zou zijn geweest. In de elf nieuwste gevallen bleek dat niet zo te zijn.

Toch zou de aanwezigheid van dat CAR-gen geen hard bewijs zijn dat de CAR-T-techniek de schuldige is. Er zal met smart gewacht worden op de definitieve uitspraak over de ‘schuld’ of ‘onschuld’ van een beloftevolle medische techniek.

Bron: Nature