Onderzoekers van de universiteit van Virginië hebben een organel in cellen ontdekt dat er voor zorgt dat het erfgoed bij een celdeling juist wordt gesorteerd. Dat dat orgaantje nooit eerder ontdekt is heeft te maken met de functie. Het organel ontstaat pas bij celdeling en verdwijnt daarna weer. De onderzoekers brengen dat orgaantje in verband met kanker. In kankercellen gaat er veel mis bij het ‘sorteren’ van het erfelijk materiaal. Ze hopen dat de ontdekking artsen meer inzicht geeft in de kansen van het slagen van een bepaalde therapie bij patiënten.
“Een deel van de vrouwen met borstkanker krijgt chemotherapie terwijl die niet effectief is. Ze worden vergiftigd, hebben pijn en verliezen hun haar, maar de behandeling geneest de kanker niet”, zegt P. Todd Stukenberg. “Dat is tragisch. Een van onze doelen is nieuwe tests te ontwikkelen om te bepalen hoe een patiënt op een bepaalde chemotherapie reageert zodat je de juiste kunt vaststellen.”
Het ontdekte orgaantje is wezenlijk maar tijdelijk. Het wordt alleen gevormd als het nodig is om de chromosomen te ‘fatsoeneren’ en dan verdwijnt het weer. Het orgaantje lijkt op een druppel die condenseert in een andere vloeistof. Die druppels fungeren als een soort reactor waarin bepaalde eiwitten geconcentreerd worden die allerlei biochemische reacties teweegbrengen. Stukenberg: “Wat zo opmerkelijk is dat sommige zaken worden aangetrokken en andere afgestoten. Cellen verzamelen iets binnen die druppel en plotseling vinden alleen daar biochemische reacties plaats. Verbazingwekkend.”

Het is verleidelijk om te denken dat het zoiets is als een druppel olie in water, maar het is veel imposanter. Stukenberg: “Het is meer een gel waar celcomponenten in en uit kunnen, maar die bevat bindingplekken om er een deel van de celinhoud te kunnen concentreren. Die concentratie van eiwitten is heel belangrijk. Daar vinden reacties plaats die ik in het lab al jaren vergeefs heb proberen uit te voeren. Dit is de geheime saus die ik miste.”
Het is al acht jaar bekend dat cellen dat soort ‘druppels’ maken voor andere processen, maar dit was nog nooit eerder waargenomen. Stukenberg is razendenthousiast en spreekt maar meteen van een algemeen paradigma. “Cellen gebruiken deze membraamloze organellen om veel van hun activiteiten te reguleren.”

Ontstaan van kanker

Stukenberg hoopt dat deze ontdekking helpt te begrijpen hoe de celdeling functioneert, maar ook dat die nieuw licht zal werpen op het ontstaan van kanker. Het organel moet fouten herstellen in kleine microbuisjes die de chromosomen uit elkaar trekken bij de celdeling. Dat moet er voor zorgen dat alle cellen het juiste erfgoed krijgen. Bij kanker is dat reparatiesysteem kaduuk.

Stukenberg c.s. hebben ook gekeken in welke mate het sorteren van de chromosomen in kankercellen mis gaat. Ze hopen dat dat artsen aanwijzingen geeft voor de juiste therapie van een kankerpatiënt. “We hebben een manier om te bepalen hoe groot de wanorde is bij chromosomen in kankercellen.”
Voorlopig hebben de onderzoekers dat alleen nog maar bekeken bij borstkanker. Ze zijn al bezig die zaak ook te onderzoeken bij darmkanker.

Bron: phys.org