Lorenzo Iovino in het lab (afb: Fred Hutchinton-instituut)

Dat zink goed is voor onze afweer is bekend, maar wetenschappers weten niet precies hoe dat komt. Uit proeven met muisjes blijkt dat zink de aanmaak van T-cellen bevordert en zorgt voor het herstel van de zwezerik, een van de belangrijkste organen in het afweersysteem (volgens de Wikipedia), waar die T-cellen worden aangemaakt.
“Uit dit onderzoek komt naar voren wat zink eigenlijk doet in het afweersysteem en dat geeft ons ook manieren om dat systeem te herstellen”, zegt Jarrod Dudakov van het Fred Hutchinton-kankerinstituut. Uit dit onderzoek blijkt ook dat een verbinding die net zoiets doet als zink in de zwezerik (thymus) nog beter werkt bij het herstel dan een zinkmineraal.
Dukadov: “We kijken nu hoe zink past in onze ontdekkingen over het herstel van het afweersysteem zelf hetgeen mogelijk tot behandelingen kan leiden om de werking van de afweer te verbeteren voor mensen die een bloedstamceltransplantatie krijgen voor bloedkanker of mensen waar dat systeem achteruit gaat zoals bij het ouder worden.”

Eerder onderzoek van Dudadov en de zijnen had zich gericht op de diverse molecuulroutes en celtypes die betrokken zijn bij het herstel van de zwezerik na beschadiging. Die kennis kan gebruikt worden bij het verbeteren van de werking van vaccins of het herstel van de zwezerik na chemo, stamceltransplantatie of bestraling.
Hoofdauteur Lorenzo Iovino had eerder al aangetoond dat zink bevorderlijk was voor het herstel van de zwezerik na een bloedstamceltransplantatie bij bloedkankerpatiënten (multipel myeloom ook wel ziekte van Kahler genoemd). Nu wilden de onderzoekers erachter komen hoe dat werkt.

Minder T-cellen

Bij muisjes met een tekort aan zink worden de zwezeriken kleiner en stokt de productie van rijpe T-cellen en dat al na een zinkarm dieet van drie weken. Zonder zink rijpen T-cellen niet volledig. Ook het herstel na afweeronderdrukkende behandelingen voor de bloedstamceltransplantatie verloopt met een tekort aan zink slechter. Extra zink bespoedigt het herstel en ook de T-cellen knappen sneller op, ook na een stamceltransplantatie. Iovino: “Maar we wisten nog steeds niet hoe zink werkte.”

Het bleek dat door een verandering in het zinkpeil rond cellen er een herstelfactor, een eiwit, werd aangemaakt die het herstelproces in gang zet. T-cellen verzamelen zink als ze rijpen, maar raken die voorraad kwijt door een ernstige bedreiging door, bijvoorbeeld, straling (dan leggen ze eenvoudig het loodje). De zinksensor is een eiwit dat wordt aangeduid met GPR39.
Dudakov: “We denken dat als je zink toedient dat dat zich in de rijpende T-cellen verzamelt. Dat gebeurt net zo lang tot de cel beschadigd wordt en het zink vrij komt. Dan heb je meer zink dan normaal en dat zou het herstelproces kunnen activeren. Met die experimentele verbinding (die beter werkt dan zink;as) richten we ons direct tot GPR39 en krijgen we hetzelfde effect zonder welke voorbehandeling dan ook.” Er valt overigens nog wel het een en ander te leren alvorens er behandelingen kunnen worden ontwikkeld.

Transplantatie

Mensen die een transplantatie krijgen, krijgen al minerale supplementen. Als die een tekort aan zink hebben, en volgens Iovino geldt dat voor de meeste, zou extra zink kunnen helpen, maar een goede test om het zinkgehalte te bepalen, is er nog niet. Daar wordt aan gewerkt.
Dudakov wil verder met de ontwikkeling van verbindingen die GPR39 activeren. Beide onderzoekers willen zich ook verdiepen in het feit dat de zwezerik naarmate we ouder worden steeds meer krimpt en dus in feite minder functioneel wordt. Ze hopen een methode te vinden om die krimp te vertragen.

Bron: Science Daily