Via plasmodesmata (gaatjes in wanden van plantencellen; blauw) versturen cellen in planten elkaar onderling berichten (oranje) (afb: schermafdruk van een filmpje van het CSH-lab)

Het lijkt er op dat plantencellen met elkaar communiceren via RNA-berichten. Onderzoekers ontdekten welk eiwit daarbij als postbode speelt. Die wetenschap zou mogelijkheden bieden planten sneller te laten groeien of om zich beter aan te passen aan een veranderende omgeving.
Hoe weet een scheut van een plant hoe, waar en wanneer die moet groeien? Delende cellen sturen elkaar boodschappen om die groei te orkestreren. In planten worden die boodschappen verpakt in RNA. Onderzoekers van het befaamde Cold Spring Harbourlab in de VS rond David Jackson ontdekten dat voor de verzending van die berichten een bepaald eiwit noodzakelijk is om het bericht bij het juiste adres te bezorgen. Als dat eiwit ontbreekt blijken planten zich niet ordentelijk te kunnen ontwikkelen.
Anders dan diercellen hebben plantencellen een harde celwand. De berichten gaan via kleine gaatjes in de celwand, de zogeheten plasmodesmata. “Via die plasmodesmata worden verschillende signalen overgebracht naar andere cellen, evenals eiwitten, RNA, hormonen en voedingsstoffen”, legt medeonderzoeker en hoofdauteur Munenori Kitagawa uit.
Kitagawa en collega’s vroegen zich af hoe die gaatjes dat berichtenverkeer regelen. Ze bekeken hoe dat zat in zandraket, een populair onderzoeksplantje. Het bleek dat het eiwit AtRRP44a daarin een belangrijke rol speelt. Als de concentratie daarvan wordt verminderd dan de werden de boodschappen vertraagd en ontwikkelde de plant zich niet normaal meer.

Een soortgelijk transporteiwit is ook aanwezig in andere planten, maar ook in schimmels en dieren. Het bleek mogelijk delen van het berichtensysteem van andere planten uit te wisselen met die van de zandraket, zodat de onderzoekers ervan uitgaan dat dat berichtensysteem in vele planten hetzelfde is.
‘Vernuftig’

Volgens Jackson zijn planten zeer ‘vernuftig’. “Wij denken aan planten die vastzitten in hun omgeving en niet bewegen, maar ze verwerken in feite een hoop informatie. De verschillende delen van een plant praten met elkaar over ziekteverwekkers of over voedingsstoffen en zo.”
In een ander, eerder onderzoek hadden Jackson c.s. al bericht dat signalen via de celwanden het aantal cellagen in graanwortels kunnen verdubbelen, waardoor planten minder gevoelig worden voor veranderingen van de omgeving.

Bron: Science Daily