Vrachtcellen die zich spoeden naar een doelwitmolecuul (afb: beeld uit filmpje van Kemkelab/UCSD)
Vaak worden (kreupel gemaakte) virussen of ook wel andere nanodeeltjes gebruikt om ‘spullen’ in cellen af te leveren, maar waarom geen cellen gebruikt (moeten de onderzoekers gedacht hebben)? Die onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in San Diego (UCSD) hebben cellen zonder kern voorzien van reeceptoren en gebruikt om bepaalde geneeskrachtige stoffen af te leveren aan beschadigd weefsel in muisjes. Dat zou effectiever zijn en minder bijwerkingen geven dan de normale toediening van medicijnen.
Het staat buiten kijf dat het afleveren van geneeskrachtige verbindingen alleen aan zieke en/of beschadigde weefsels het meeste effectief is. Nu nemen we meestal medicijnen in die door het hele lichaam worden verspreid, ook op plaatsen waar die niet nodig zijn. Al vele jaren wordt er gewerkt aan gerichte medicijnafgifte, maar kennelijk is de wetenschap nog niet tevreden over de resultaten daarvan. Nu dus ontkernde genetisch aangepaste cellen (vrachtcellen gedoopt).
Die vrachtcellen bevatten als lading een signaaleiwit dat een rol speelt in de afweer (cytokine). Ter plaatse van het ‘ongeval’ aangekomen gingen die cytokines dagen achter elaar aan het werk, waardoor het ‘mankement’ (een alvleesklierontsteking) werd verholpen of althans in ernst afnam.
“Die vrachtcellen behouden het grootste deel van hun celfunctionaliteit, maar ze hebben ook een uitgebreider vermogen om medicijnen gericht ter plekke op een veilige manier af te leveren”, zegt Richard Klemke. “Dat biedt de mogelijkheid om medicijnen precies daar af te leveren waar ze het meest nodig zijn, met minder kans op ongewenste bijwerkingen als die medicijnen elders terecht zouden komen.”
Voordelen
De cellen waarmee de onderzoekers mee werkten waren mesenchymatische stamcellen (stamcellen die onder meer voorkomen in het beenmerg maar ook elders). Die werden voorzien van receptoren die specifiek gericht waren op bepaalde verbindingen en endotheelcelbindende moleculen waardoor ze geschikt werden voor gerichte afgifte.
Die aanpak zou diverse voordelen hebben, stellen de onderzoekers. Op de eerste plaats zou het veel moeite kosten om toestemming te krijgen voor onderzoek met erg sterk aangepaste stamcellen. Dat is om veiligheidsredenen, aangezien stamcellen zich kunnen ontwikkelen tot diverse typen cellen. Cellen die van patiënten worden geoogst voor therapeutische doeleinden hebben weinig aanpassings- en therapeutische mogelijkheden en ten derde zouden de vrachtcellen beter gericht kunnen worden op het doelgebied, aangezien ze geen DNA meer hebben en dus ook geen ongewilde factoren kunnen produceren, zich kunnen delen of zich in weefsels kunnen nestelen (op een ongewenste manier, dan).
Ik (=as=leek) vraag me dan af in vergelijking waarmee deze ‘voordelen’ gelden. Met ‘kreupele’ virussen? Cellen zijn natuurlijk wel groter dan virussen en kunnen meer lading meenemen.
Hoe het ook zij, Klemke en de zijnen gaan verder met deze ontwikkeling, onder meer door de ontkernde cellen verschillende medicijnen tegelijkertijd te laten afleveren en door ook andere celtypen uit te proberen zoals afweercellen. Ook de bestrijding van kanker met deze aanpak staat op het programma.
Bron: Science Daily