Sikkelcellen zijn misvoormde rode bloedlichaampjes (afb: WikiMedia Commons)

Het bedrijf Bluebirdbio heeft klinische proeven fase 3 met een gentherapie voor het repareren van genetische defecten die leiden tot sikkelcelanemie gestaakt nadat twee proefpersonen (bloed)kanker hadden gekregen. Het bedrijf onderzoekt of de bij de therapie gebruikte aflevervirus daar iets mee te maken heeft. Het is ook mogelijk dat de kanker is veroorzaakt door de chemotherapie die de proefpersonen kregen voorafgaande aan de gentherapie.
“Wat de oorzaak ook moge zijn: het is droevig”, zegt Donald Kohn van de universiteit van Californië in Los Angeles die proeven met gentherapie gedaan heeft met, onder meer, sikkelcelanemie. Het virus dat de onderzoekers gebruikte was een veranderd hi-virus. Dat moet het genmateriaal voor de productie van hemoglobine afleveren in de bloedcellen (dat gebeurt buiten het lichaam van de patiënt). Daarna worden die bloedlichaampjes weer aan de patiënt toegediend. Veertien mensen die die behandeling ondergingen zijn nu vrij van de problemen die geassocieerd zijn met de ziekte.
De twee patiënten hadden de genbehandeling eerder gekregen. De een kreeg vorm van leukemie (AML), de ander myelodysplasie (MDS). Dat gebeurde al in 2018. Dat zou te maken hebben met een chemotherapie waarmee de bloedcellen in het beenmerg van de patiënt worden verwijderd om plaats te maken voor de behandelde cellen.

Leukemie

Toch zou ook de gentherapie een rol kunnen hebben gespeeld. Ook enkele kinderen met een afwijking aan het afweersysteem die een soortgelijke genbehandeling ondergingen kregen leukemie. Dat zou iets te maken hebben gehad met het (kreupele) virus dat het genmateriaal in de cellen moest bezorgen, maar het is niet zeker dat een andere (bezorg)virus wel veilig is.

Bluebirdbio denkt dat het onderzoek naar de oorza(a)k(en) weken gaat duren. Het bedrijf is ook gestopt met de verkoop van een in Europa goedgekeurde behandeling van beta-thalassemie (ook een bloedziekte) die hetzelfde virus gebruikt.
Dit verhaal komt bovenop het verhaal van een patiënt die gentherapie onderging voor de bloederziekte en vervolgens leverkanker kreeg. Ook daar onderzocht het betrokken bedrijf, uniQure, het gebruikte bezorgvirus (een adenoachtig virus). Dat type virussen wordt veiliger geacht dan de door Bluebirdbio gebruikte virussen. Toch blijkt uit dierproeven dat die soms ook in de fout gaan .

Bron: Science