Als je een receptor aan een kankercel weet uit te schakelen of de verbinding die aan die FAS-receptor bindt (CD95), dan zou je volgens onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit kankercellen kunnen doden, terwijl gezonde cellen daar geen last van hebben. Weer een ‘dodelijke’ therapie tegen kanker? “De ontdekking druist in tegen de intuïtie, omdat CD95 eerder is aangemerkt als tumoronderdrukker”, zegt Marcus Peter, “maar als we die verbinding verwijderden van kankercellen gingen ze dood.”
“De geprogrammeerde celdood, apoptose, zorgt ervoor dat we van ongewenste en mogelijk schadelijk cellen af komen. Onder normale omstandigheden begint dat proces met de activering van CD95. CD95 werd lang gezien als beschermer tegen onbeheerste celgroei” De onderzoekers creëerden kankercellen zonder CD95. “Als CD95 echt een tumoronderdrukker is, dan zou daardoor de groei en/of agressiviteit van de kankercelen moeten toenemen”, zegt Peter. Dat werd bij negen verschillende weefseltypen uitgeprobeerd. In plaats van zich te vermenigvuldigen, ontstond er schade aan het DNA van de kankercel. Als die cellen zich probeerden te delen, stierven ze.
Verwijderen van CD95 of de CD95-receptor leidt bij kankercellen tot hun dood, niet bij gezonde cellen (afb: Cell)
De onderzoekers stelden vast dat de door het verwijderen van CD95 of de CD95-receptor, aangeduid met DICE, verband hield met enkele celdoodscenario’s. Om die te voorkomen zou de kankercel op diverse onderdelen moeten muteren en dat achten de onderzoekers hoogst onwaarschijnlijk. “DICE doodde elke kankercel. Dat maakt de methode veelbelovend als bestrijding van kanker”, zegt de onderzoeker.
Als de truc werd toegepast op dierweefselcellen, dan bleken er zich geen kankercellen te ontwikkelen. “CD95 is niet essentieel voor de overleving van weefsel buiten het afweersysteem, want muizen zonder CD95 of CD95-ligand hebben geen andere ziekte dan autoimmuniteit”, zegt Peter. Voor kankercellen, zo lijkt het, is CD95 of het CD95-ligand belangrijk voor overleving. Dat onderscheidt kankercellen van gezonde cellen. “Eerst geloofden we niet wat we vonden, maar na meer dan ver jaar onderzoek zijn we en anderen er van overtuigd dat het ook werkelijk zo is.”
Peter werkt nu samen met Chad Mirkin van zijn eigen universiteit om met behulp van stukjes RNA (siRNA) en nanogoudkorreltjes aan een gericht afgiftesysteem te ontwikkelen. “We gaan het wiel niet opnieuw uitvinden. Er is al een nanoplatform gericht op een gen in een muismodel voor hersenkanker. Met nano-DICE willen we nieuwe wegen voor de behandeling van kanker bewandelen.”
Bron: Eurekalert