CAR-T-celbehandeling met (l) en zonder T-celvernietiging (afb: O’Neill et. al)
De CAR-T-technologie, waarbij afweercellen genetisch zo veranderd worden dat ze zich specifiek tegen kankercellen richten, is succesvol tegen verschillende vormen van (vooral) bloedkankers, maar schreeuwend duur, technisch lastig uitvoerbaar en ook nog eens behoorlijk belastend voor de patiënt. Nu lijkt het er op dat onderzoekers in de VS een oplossing voor die problemen hebben bedacht: ze laten virussen het benodigde genmateriaal aan alleen die afweercellen (B-cellen) in het lichaam afleveren. Het procédé werd door vertegenwoordigers van twee bedrijven gepresenteerd op een hematologencongres in San Diego.
Voor die techniek worden nu bepaalde afweercellen (T-cellen) van de patiënt geoogst. Die worden in het lab genetisch zo veranderd dat ze alleen kankercellen aanpakken. Vaak wordt voor die veranderde cellen weer bij de patiënt worden ingebracht met chemo de nog in het lichaam aanwezige afweercellen gedood om de werkzaamheid te vergroten. Kortom: een ook voor de patiënt ingrijpende ingreep.
Onderzoekers van Interius BioTherapeutics uit Philadelphia en Umoja Biopharma uit Seattle hebben met hun VivoVec™-techniek onder meer T-cellen in het lijf van apen zo veranderd dat ze B-cellen doodden (gemuteerde B-cellen kunnen kanker veroorzaken). Bij proeven met zestien apen leidde de behandeling tot vermindering van minstens 75% bij vijftien apen.
Het volgend jaar willen de bedrijven met klinische proeven bij mensen beginnen. De bruikbaarheid zou in kweek, bij ‘vermenselijkte’ muisjes en (dus) bij apen met succes zijn toegepast.
Vreemde cellen
De onderzoekers hebben ook geprobeerd CAR-T-cellen te maken van andere cellen dan van de patiënt (die normaal door het lichaam als vreemd zouden worden bestreden) door ze ‘onzichtbaar’ voor het afweersysteem te maken, maar dat schijnt niet zo’n succes zijn geweest tot op heden.
Toch blijft dat een uitdagend pad omdat zo CAR-T-cellen op voorraad kunnen worden gehouden door ziekenhuizen en niet eerst moeten worden aangemaakt in een lab elders. Overigens zal deze techniek eerst nog degelijk moeten worden beproefd alvorens die klinische praktijk zal kunnen worden toegepast (indien succesvol getest, uiteraard). Dat zou de weg zijn om van een exotische en honderdduizenden euro’s kostende ingreep een ‘democratischer’ behandeling te maken.
Bron: Nature