Zikavaccin wellicht werkzaam tegen hersenkanker

Zikavirus

Het zikavirus in beeld

Het lijkt er op dat een vaccin dat ontwikkeld is voor de bestrijding van het zikavirus ook bruikbaar is voor het doden van glioblastoom-stamcellen (een dodelijke en onbehandelbare hersenkanker). Het ging daarbij om proeven met muisjes die met menselijke hersenkankercellen waren opgezadeld en een verzwakte vorm van het dodelijke zikavirus.
Glioblastomen of gliomen zijn vrijwel niet te bestrijden. Na behandelingen komt de ziekte meestal weer terug. Dat heeft te maken met de glioblastoomstamcellen die zich elders in de hersens schuilhouden als de tumor wordt verwijderd door straling, via chirurgisch ingrepen of via chemo (of een combinatie daarvan). “Tijdens de uitbraak van de zika-epidemie merkten we dat het virus met name neurale voorlopercellen van de foetus besmet”, zegt viroloog Pei-Yong Shi van de universiteit van Texas. “We zagen de mogelijkheid in die specifieke gerichtheid op stamcellen van het virus als kankerbestrijder”, zegt zijn collega Jianghong Man van het nationaal centrum voor biomedische analyse in Peking.
In eerder onderzoek toonden Shi en collega’s in het Washingtonziekenhuis in St. Louis in labproeven in petrischalen en bij dierproeven aan dat het zikavirus glioomstamcellen aanvalt en vernietigt. Het bleek dat het virus veel meer moeite had met gezonde rijpe hersencellen. Er ontwikkelde zich dus een idee. “Als we een manier kunnen vinden om het virus alleen de kankerstamcellen te laten aanvallen, de bron van de terugval, dan kunnen we die misschien de kop indrukken en kanker zelfs genezen”, zegt viroloog Chen-Feng Qin van de academie van militaire geneeskunde in Peking.

ZIKV-LAV

De onderzoekers gingen eerst aan de slag om een veilige manier te bedenken om met het zikavirus de kankercellen aan te pakken. Ze hadden al een verzwakte virusversie ontwikkeld, ZIKV-LAV, die al had aangetoond in proeven met muizen en apen veilig te zijn en die dieren tegen besmetting te beschermen. Deze versie is genetisch zo aangepast dat die zich niet (efficiënt) repliceert. Als ZIKV-LAV werd ingespoten in de hersentjes van muizen dan leek dat geen gevolgen te hebben voor de gezondheid van het diertje. Het viel niet af, vertoonde geen raar gedrag en bleef ook een gezonde eetlust houden.
Vervolgens mengden de onderzoekers kankerstamcellen van twee menselijke patiënten met het verzwakte virus en spoten dat mengsel in in de hersentjes van muisjes. Als alleen die kankerstamcellen werden ingespoten, dan ontwikkelden zich in hersens van de muisjes razendsnel tumoren. Bij inspuiting met virus vertraagde de tumorontwikkeling aanzienlijk en werd het leven van de behandelde muisjes ten opzichte van de onbehandelde met 20 dagen verlengd (50 tegen 30). Qin verwacht dat in de toekomst het virusvaccin wellicht tegelijk met de chirurgische ingreep zou kunnen worden toegediend om de kankerstamcellen te doden.

Variant

De onderzoekers hebben ook bekeken hoe dat verzwakte virus de kankerstamcellen doodt. Het bleek dat het virus de kankerstamcel ‘verleidde’ tot een heftige afweerreactie. Die leidde uiteindelijk tot de dood van de cel. De onderzoekers willen hun aandacht nu verleggen naar menselijke glioompatiënten. Wellicht dat ze nog het een en ander veranderen aan het verzwakte virus, waardoor het nog beter kankerstamcellen de dood in drijft.
Het is misschien een idee, opperen de onderzoekers, om een zogeheten immuunmodulator mee te geven aan het virale genoom. Als zo’n virus een cel besmet en doodt, dan zorgt de immuunmodulator er voor dat het eigen afweersysteem van de patiënt wordt gealarmeerd om de overblijvende cellen te doden. Shi: “We moeten ons voordeel doen met de ‘kwalijke’ kant van virussen. Ze kunnen iets betekenen bij kankerbehandeling.”

Bron: EurekAlert

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.