Als je er eens wat dieper induikt, dan ontdek je wat een prachtig systeem dat is, ons eigen afweersysteem. Dat beschermt ons tegen een groot aantal ziektes en het mooie is dat het systeem leert. Het gaat wel eens fout. Kanker en HIV zijn bedreigingen voor de gezondheid, waar ons afweersysteem geen (goed) antwoord op heeft. In dat mooie systeem is de T-cel een belangrijke soldaat of misschien zou veldwachter een beter woord zijn. Die cellen patrouilleren door het lichaam via bloed- en lymfevaten en ‘arresteren’ vreemdelingen (nee, het is geen politiek correct verhaal). Wanneer komen die veldwachters in actie? Daar is lastig een allesomvattend antwoord op te geven. Onderzoekers van, onder veel meer, de Albert-Ludwigs-universiteit in het Duitse Freiburg hebben een virtuele T-cel gebouwd die antwoord zou moeten geven op deze vragen.
De virtuele T-cel is een Europees onderzoeksproject getooid met de mooie naam Sybilla, afko voor systeembiologie van T-celactivering bij gezondheid en ziekte (maar dan in het Engels). De onderzoeksgroep bestond uit vertegenwoordigers van 17 wetenschappelijke en industriële organisaties en was sedert 2008 bezig te leren begrijpen hoe de T-cel werkt. Daar schijnen ze nu achter te zijn, althans de resultaten van het onderzoek zijn nu beschikbaar op een interactief platform: het Orakel van de T-cel.
De T-cel wordt door van alles en nog wat geactiveerd: door vaccins, allergenen, bacteriën en virussen. Via de ‘streepjescode’ van de indringer verifieert de T-cel of de indringer op de lijst aan te houden verdachten staat (om de veldwachterbeeldspraak nog even door te zetten). Als de indringer ‘verdacht’ is komt er vervolgens een hele trein aan vervolgreacties op gang. Dat hele ingewikkelde systeem is bedoeld om de bedreiger onschadelijk te maken. Zoals gezegd gaat dat soms niet (helemaal) goed.
Het webplatform is opgezet door Utz-Uwe Haus en Robert Weismantel van het ETH in Zürich in samenwerking met Jonathan Lindquist en Burkhart Schraven van achtereenvolgens de universiteit van Maagdenburg en het Helmholtzcentrum voor infectieonderzoek in Brunswijk (D). Het websysteem geeft onderzoekers de mogelijkheid door het signaalnetwerk van de T-cellen te klikken. Ze kunnen twaalf receptoren (die ik eerder streepjescode noemde) aanklikken, inclusief de receptor van de T-cel, om te zien wat de vervolgreacties zijn op de oppervlakken van andere cellen of van bindingsboodschappers. Het wiskundige model berekent dan hoe het netwerk zal reageren (het netwerk bevat 403 elementen). Het resultaat is een combinatie van de activiteit van 52 eiwitten die ‘voorspellen’ wat er met de cel gebeurt. Op die manier kunnen onderzoekers de zwakke punten in het afweersysteem vinden met het idee die gebreken te repareren. Elk eiwit en elke wisselwerking tussen eiwitten in het netwerk wordt uitgebreid beschreven. De onderzoekers kunnen ook zelf nieuwe kennis aandragen. Het is, zoals dat heet, een project in ontwikkeling.
Bron: Alpha Galileo