DNA-spuwende afweercellen (afb: Science)
Als witte bloedlichaampjes virussen of andere indringers ontdekken dan waarschuwen ze andere cellen door DNA uit te spuwen. Deze nieuw ontdekte truc van ons afweersysteem maakt het mogelijk razendsnel (in minuten) op bedreigingen te reageren.
Het was al bekend dat bepaalde afweercellen, neutrofielen, DNA uitstoten. Dat vormt dan een plakkerig net dat de indringers vangt en doodt, zogeheten neutrofiele extracellulaire vallen (in Engelse afko wordt dat NET). Vaak komt dat DNA uit de celkern, maar soms ook uit de mitochondriën, de krachtcentrales van de cel met een eigen genoompje.
In dit onderzoek keken Björn Ingelsson en Anders Rosén van de universiteit van Linköping (Zwe) of die DNA-netten ook verkankerde witte bloedlichaampjes konden traceren bij leukemie, zoals onderzoekers al eerder veronderstelden.
Tijdens dat onderzoek zagen ze iets vreemds gebeuren bij kankercellen van leukemiepatiënten. Die cellen, B-cellen, lieten soms ook een soort DNA-netten los, die de onderzoekers DNA-webben noemden.
Die webben worden echter ook door andere cellen gevormd. De onderzoekers constateerden dat ook gezonde B-cellen DNA ‘uitspuwen’ in reactie op bepaalde moleculaire patronen die vaak voorkomen in virussen en bacteriën. Ook vier andere soorten witte bloedlichaampjes vormden DNA-webben. Ze ontdekten dat dat DNA alleen afkomstig was van de mitochondriën (mtDNA) en niet van de kern.
Anders
Die webben van mitochondriaal DNA zijn anders de DNA-netten. Zo bevatten ze geen bacteriedodende eiwitten en de DNA-spuwende neutrofielen die NETten uitspuwen leggen vaak het loodje. Dat cellen die DNA-webben loslaten daar geen last van hebben komt mogelijk doordat het DNA van de mitochondriën komt, veronderstellen de onderzoekers. Een cel heeft vele mitochondriën en slechts een kern met een genoom.
De vraag is dan als die DNA-webben geen celdodende eiwitten bevatten, wat is dan hun beschermende functie? Het is al verklapt: daarmee waarschuwen ze andere cellen, denken althans de onderzoekers. Daardoor zouden andere witte bloedlichaampjes interferonen type 1 loslaten, die virussen en sommige bacteriën bestrijden. De onderzoekers zijn er echter nog niet achter welke receptor op die cellen er voor zorgt dat de afweercellen reageren op het alarmsignaal.
Ingelsson denkt dat het voordeel van het gebruik van mtDNA snelheid is waardoor binnen minuten kan worden gereageerd. Andere afweersystemen hebben veel meer tijd nodig, uren of zelfs dagen.
Het blijkt dat mtDNA ook in het bloed wordt aangetroffen bij verwondingen of een hartaanval. Het is niet duidelijk of dat DNA dezelfde functie heeft als bij bloedkanker. Afijn, meer onderzoek is gewenst.
Bron: Science