In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)
Gaandeweg het stijgen der jaren werken allerlei systemen in ons lijf minder goed. Zo gaat ons, op zich prachtige, afweersysteem achteruit. Onderzoekers van het Duitse kanker-onderzoekscen-trum DKFZ, het HI-STEM-stam-celinstituut en het Broadinstituut zouden er in geslaagd zijn met boodschapper-RNA een verou-derd afweersysteem van muisjes nieuw leven in te blazen. Daardoor herstelt de aanmaak van nieuwe afweercellen, waardoor oudere dieren (we hebben het dan over beestjes van een jaar of twee) een beste afweerreactie kunnen ontwikkelen en tumoren effectief kunnen bestrijden. Tsjonge.
De oorzaak van die achteruitgang zou het gevolg zou gevolg zijn van het krimpen van de zwezerik. Dit kleine orgaan, gelegen boven het hart, is verantwoordelijk voor de rijping van T-cellen tijdens hun jeugd. Door de leeftijdsgebonden achteruitgang van de thymus neemt het aantal T-cellen af, krimpt het repertoire aan antigenen (ook antistoffen genoemd) dat ze herkennen en worden immuunreacties over het algemeen zwakker.
“Er zijn al veel pogingen gedaan om de leeftijdsgebonden achteruitgang van de zwezerik te stoppen of om te keren”, zegt Mirco Friedrich, “helaas tot nu toe zonder veel succes.” Samen met zijn collega’s van de afdeling van Feng Zhang aan het Broadinstituut (onderdeel van de Havarduniversiteit en van MIT) en het HI-STEM-stam-celinstituut ontwikkelde Friedrich een nieuwe aanpak om het verouderende afweersysteem op te frissen.
De onderzoekers onderzochten eerst welke rijpingssignalen dat systeem op oudere leeftijd mist. Met behulp van analyses op celniveau ontdekten ze dat met name drie belangrijke elementen afnemen met de leeftijd: Notch-signalering, de FLT3-ligand en interleukine-7. Alle drie zijn cruciaal voor de rijping van jonge T-cellen in de thymus en voor de functie van belangrijke afweercellen.
De onderzoekers ontwikkelden een combinatie van drie bRNA-moleculen die coderen voor deze drie signaalfactoren. Verpakt in vetbolletjes worden de bRNA-moleculen afgeleverd aan de levercellen van de proefdiertjes. Daar produceren ze, gedurende een korte periode, precies de eiwitten die het verouderende systeem mist.
De oudere muizen bleken vervolgens meer jonge T-cellen aan te maken en waren daardoor aanzienlijk beter in staat zich te verdedigen tegen nieuwe ziekteverwekkers. Tegelijkertijd verbeterden de functies van twee andere belangrijke afweercellen: dendritische cellen (fagocyten oftewel vreetcellen) en B-cellen, die vaak aan activiteit verliezen met de leeftijd. De verbeteringen zouden direct te zien zijn geweest in het vermogen om te reageren op inentingen, een effect dat in de studie overeenkwam met een ‘verjonging’ van de vaccinatiereactie met enkele maanden (een groot deel van een muizenleventje).
Na de behandeling drongen ook meer tumorbestrijdende CD8-T-cellen (celdoders) het weefsel binnen en reageerden de dieren duidelijk beter op immuuntherapieën zoals controlepostremmers. Dit type therapie is minder effectief is bij oudere patiënten dan bij jongere. Zelfs bij agressieve melanomen (huidkankersoort) was het mogelijk de tumoren met immunotherapie volledig te onderdrukken, wat niet gebeurde bij onbehandelde muisjes (staat er raadselachtig in het persbericht en ik=as kan dat ook niet in het artikel vinden) .
Tijdelijk
De onderzoekers hebben het effect van de bRNA-therapie bewust tijdelijk gemaakt. De aanmaak van de stoffen in de lever stopt na een bepaalde tijd, waardoor dosering mogelijk is en ongewenste langetermijnveranderingen wordt geminimaliseerd. Er werden geen aanwijzingen gevonden voor auto-immuniteit of leververgiftiging.
In plaats van het herstellen van de leeftijdsgebonden krimp en functioneel gestoorde zwezerik, kunnen de belangrijke rijpingssignalen voor het afweersysteem op een andere toegankelijke locatie in het lichaam worden aangemaakt. De lever is bijzonder geschikt omdat deze van nature grote hoeveelheden eiwitten in de bloedbaan afgeeft en het herstel- en aanmaakvermogen ervan grotendeels behouden blijft, zelfs tot op hoge leeftijd.
De auteurs zien (uiteraard; as) veel mogelijkheden voor hun aanpak. Zo is het bijvoorbeeld denkbaar om in de toekomst andere factoren te vervangen die tijdens het verouderingsproces verloren gaan en bijdragen aan de afnemende werking van het afweersysteem. Friedrich: “Dat systeem veroudert, maar verliest zijn capaciteiten niet onomkeerbaar. Als we de ontbrekende signalen herstellen, kan het weer verbazingwekkende dingen doen.”
Bron: idw-online.de