Susana Minguet (afb: beeld uit filmpje univ. van Freiburg)

Onderzoeksters van, onder meer, de universiteit van Freiburg (D) rond Susana Minguet zouden ontdekt hebben hoe een bepaald type afweercellen, de T-cellen, wordt aangezet tot het doden van indringers en in het ongerede geraakte cellen (zoals tumorcellen). Daarbij zou een bepaald deel van een receptor op de T-cellen, het zogeheten RK-motief, een doorslaggevende rol spelen.Als T-cellen vreemde zaken tegenkomen dan moeten ze eerst bepalen hoe ernstig die. mogelijke, bedreiging is. Ze hebben daartoe receptoren op het celmembraan die bepaalde bedreigingen herkennen aan bepaalde stoffen (antigenen). Als zo’n ziekteverwekker (inclusief kankercellen) wordt ontdekt dan bindt een specifiek op de T-cellen gericht kinase (een enzym) aan een bepaald deel van de receptor: het RK-motief. Dat nieuw ontdekte motief is de schakelaar die van de T-cel een moordenaar maakt, die de bedreiging zo snel mogelijk wenst uit te schakelen.
“We waren verbaasd dat dit RK-motief nooit eerder is beschreven”, zegt Minguet. “Immunologen hebben de T-celreceptor al meer dertig jaar bestudeerd.” De nieuwe ontdekking is de verbinding tussen de dreiging en de afweerreactie op molecuulniveau.
Je hebt diverse soorten T-cellen. De cytotoxische T-cellen (doder-T-cellen of in Engelse afko NK-T-cellen) zijn verantwoordelijk voor de ruiming van de bedreigingen, met name voor de eigen lichaamscellen die een bedreiging vormen zoals de cellen die besmet zijn door bacteriën of virussen of cellen die zijn verworden tot woekercellen. Die dodercellen ‘identificeren’ de kwalijke ‘broeders’ aan de hand van bepaalde stoffen op die cellen en doden die dan door een giftige injectie.

Dat afweersysteem is, ik heb hier al vaker de lof over uitgesproken, echt een prachtig en uiterst vernuftig stelsel, maar de vijand zit ook niet stil. Met name bij kanker hebben de aangetaste cellen methodes om het afweersysteem te sussen. Immuuntherapie om dat eigen systeem op te peppen het tegen kankercellen op te nemen is dan ook de grote belofte, maar daar zitten nog wel wat haken en ogen aan.

Betere moordenaars

In Freiburg zou een zo’n immuuntherapie, de CAR-T-therapie al enkele malen met succes zijn toegepast bij kankerpatiënten. De onderzoeksters demonstreerden in preklinische experimenten dat cytotoxische T-cellen met een RK-motief meer kankercellen doodden dan T-cellen die dat motief missen.

De onderzoeksters ontdekte dat RK-motief door een combinatie van biochemie, synthetische biologie en immunologie. Dat deel van een receptor (zo begrijp ik het tenminste) is normaal verborgen om een ongewenste afweerreacties te voorkomen. Het komt alleen te voorschijn als het desbetreffende antigeen (de stof die kenmerkend is voor een ziekteverwekker) zich daaraan bindt. Dat zou dan ook een verklaring zijn waarin dat RK-motief nu pas is ontdekt.

Minguet: “De ontdekking biedt ons de mogelijkheid de T-cellen preciezer te sturen. We kunnen dat nu heel specifiek doen aangezien het het enige celtype is die dit activeringsmechanisme gebruikt. In de toekomst zou die kennis niet alleen voor kanker gebruikt kunnen worden, maar mogelijk ook bij de behandeling van autoimmuunziektes of van immuundeficiënties kunnen verbeteren.”

Bron: Alpha Galileo