Heraclitus (Herakleitos), hier geschilderd door Johannes Moreelse, was een eenzelvige en dwarse Griekse wijsgeer (afb: WikiCommons)
Is dat nou de droom van de regeneratiegeneeskundige: het vervangen van ziek en of beschadigd weefsel door nieuw? Drie onderzoekers hebben methode ontwikkeld (of eigenlijk verfijnd) om die uitgerangeerde cellen te vervangen door enigszins gedifferentieerde pluripotente stamcellen. Dat noemen ze dan een geïnduceerde celvervanging. Ik zie het nog even niet voor me, maar ik ben dan ook maar een leek op elk gebied. Voo.rlopig is het nog maar een gedachte
“Een van de belangrijkste hinderpalen voor de traditionele celtherapieën is het lage peil van celinplanting en -behoud, deels veroorzaakt doordat cellen alleen in staat zijn tot inplanting op plaatsen waar celverlies optreedt en dat vele van die lege plaatsen al ingenomen zijn door extracellulaire matrix en fybroblasten, littekenweefsel, als de therapie wordt toegepast”, zegt de jeugdige gerontoloog Franco Cortese van het Britse Ronin-instituut. “De crux van onze methode is het afsterven van de oude cellen te stroomlijnen met de aanmaak van nieuwe cellen zodat die plaatsen niet worden ingenomen door littekenweefsel. Dat moet geleidelijk aan en in meer stappen gedaan worden. Bij beenmergtransplantaties is dat routine geworden, maar nog buiten het gezichtsveld van onderzoekers en artsen voor vaste weefsels. Dat willen we veranderen.”
Die celvervanging zou kunnen worden verwezenlijkt met behulp van cocktails van kleine eiwitten, peptiden, die de celdood (apoptose) inleiden en/of met behulp van ‘zelfmoordgenen’. Met die voorbehandeling zouden de nieuwe cellen betere vooruitzichten hebben om zich daar te vestigen waar ze nodig zijn. Dan wordt het nog wel een heel gedoe met, onder meer, doseringen om te voorkomen dat er op enig moment niet te veel cellen verdwijnen. Het is natuurlijk ook weer niet het idee dat het betreffende orgaan of weefsel het loodje legt.
Beperkt
“Celtherapieën zijn, dus, beperkt door hun lage inplantingsniveaus en werken alleen maar op plaatsen waar cellen verloren zijn gegaan”, zegt medeonderzoeker Giovanni Santostasi van de Amerikaanse Northwestern-universiteit. “Daarentegen heb je bij weefsel- en orgaansynthese chirurgische ingrepen nodig en dan is het waarschijnlijker dat je biochemische en mechanische afwijkingen introduceert. Daarmee is het ook fundamenteel onmogelijk om verspreide weefsels en structuren te vervangen met een hoge graad van interconnectiviteit met andere delen van het lichaam.”
Santostasi stelt dat hun methode is bedoeld om een brug te vormen tussen twee pilaren van de regeneratieve geneeskunde: de celtherapie en orgaan- en weefselvervanging.
Ook de derde onderzoeker, Sebastian Aguiar van het Swammerdam-instituut in Amsterdam, mag een duit in het zakje doen: “Geïnduceerde celvervanging kan de beheerste vervanging en verjonging van oude wezels mogelijk maken. De techniek is vooral toepasbaar bij weefsels die niet makkelijk ex vivo (buiten het lichaam; as) te kweken en te implanteren zijn, zoals bloed- en lymfevaten en zenuwbanen. Door geleidelijke vervanging komen nieuwe cellen in plaats van de oude. Het lichaam doet dat ook maar niet in alle weefsels en misschien niet optimaal. Heraclitus zou gezegd hebben: “Niemand valt in dezelfde rivier want het is niet dezelfde rivier meer en niet dezelfde man.’
Vorig jaar kwamen de onderzoekers al met het idee van de geïnduceerde celvervanging. In het huidige artikel verfijnen ze de techniek en kijken ook wat nauwkeuriger naar mogelijke complicaties. Het idee is nog steeds voornamelijk theoretisch en er zal nog wel het een en ander aan onderzoek gedaan moeten worden alvorens geïnduceerde celvervanging praktijk wordt (zo al).
Bron: EurekALert