Hersenstamcellen worden van afstand aangezet tot rijping

Reukkolf met nieuwe neuronen

Nieuwe hersencellen in de reukkolf (wit), dat deel van de hersens dat geurprikkels verwerkt (afb: univ. van Bazel)

Lang is gedacht dat we ons leven lang moesten doen met de hersencellen die we bij de geboorte meekregen. Dat is niet helemaal waar (dus helemaal niet), maar echt een vetpot van vernieuwing vormen de hersens niet. In ons brein bevinden zich maar weinig hersenstamcellen, maar die brengen, op afstand bestuurd, ons hele leven lang nieuwe hersencellen voort.

Het lijkt wel of die hersenstamcellen als eens soort postorderbedrijf werken. Als er bepaalde hersencellen nodig zijn dan zetten die stamcellen zich om in ‘besteld’ type hersencellen die vervolgens ‘verstuurd’ worden naar de juiste plek. Onderzoekster Fiona Doetsch van de universiteit van Bazel en haar medeonderzoekers zouden nu als eersten hebben aangetoond dat cellen in de hypothalamus afhankelijk van de aangevoerde voedingsstoffen bepaalde typen stamcellen aan te zetten zich te ontwikkelen tot gespecialiseerde zenuwcellen in de reukkolf (onderdeel van het reukorgaan dat zich in de hersens bevindt) bij ratten.
Stamcellen komen maar op weinig plaatsen in de hersens voor. De grootste voorraad bevindt zich in de ventriculaire-subventriculaire zone, een deel van de hersens rond de hersenholtes. Hier bevinden zich inactieve hersenstamcellen, dicht opeen gepakt. Bepaald signalen uit de omgeving leiden er toe dat die zich gaan delen. Stamcellen in de subventriculaire zone voorzien het reukkolf van cellen. Bij knaagdieren wandelen elke dag zo’n 10 000 nieuwe hersencellen naar een bepaalde deel van dat orgaan. In de reukkolf (Lat.: bulbus olfactorus) worden de geurprikkels in de neus verwerkt en naar de hersens doorgegegeven.
Elke voorlopercel (hersenstamcel) is voorbestemd tot een bepaald type gespecialiseerde cel, afhankelijk van de plaats in de subventriculaire zone. Daaruit ontstaan voortdurend nieuwe hersencellen. Tot nu toe was niet duidelijk hoe de sturing van dat proces verloopt.

Doetsch: “We hebben nu voor het eerst vastgesteld dat er een verbinding bestaat tussen de hypothalamus en de subventriculaire zone. We konden ook aantonen dat honger en verzadiging bepaalde stamcelpopulaties ‘aanspreken’ om bepaalde zenuwcellen voor de reukkolf vormen.”

Honger

Als de proefdieren honger leden, dan daalde de activiteit van de hersencellen in de hypothalamus en daarmee ook de activering van bepaalde stamcellen. Die werd weer normaal als de dieren weer te eten kregen. Daaruit concludeerden de onderzoekers dat de deling van de stamcellen wordt gestuurd door de veranderde activiteit van cellen in de hypothalamus die op de aanvoer van voedingstoffen reageren.
Volgens de onderzoekers vormt deze subpopulatie van stamcellen de korrelcellen van de reukkolf, die wellicht een rol spelen als de omgeving verandert. De onderzoekers denken dat ook andere hersencelnetwerken gebruik maken van de stamcelbronnen in de subventriculaire zone en dat bepaalde prikkels de aanmaak van gespecialiseerde cellen teweegbrengen. Als ik het goed begrijp is dat een speculatie, aangezien ze vooralsnog alleen de aanmaak van nieuwe cellen voor het reukorgaan hebben onderzocht.

Bron: Alpha Galileo

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.