Spierweefsel

R(h)abdomyosarcoom is een wekedelenkanker die vrij zeldzaam is en vooral bij kinderen voorkomt. Daarbij zijn spierstamcellen ‘aangetast’. Die vorm van kanker schijnt lastig te behandelen te zijn. Nu zijn onderzoeksters er in geslaagd die woekercellen weer om te vormen tot gewone spiercellen door het NF-Y-gen uit te schakelen. Dat zou volgens hen mogelijk ook bij andere wekedelenkankers kunnen werken.
Deze kanker begint bij de zogeheten myoblasten, voorlopercellen van spiervezels. Tijdens hun rijping vormen deze spoelvormige cellen de actine– en myosinevezels die belangrijk zijn voor spiercontractie en verschillende van deze cellen versmelten ook met elkaar om de meestal meerkernige skeletspiervezelcellen te vormen.
Bij het rabdomyosarcoom stopt deze rijping tot spiercellen echter en in plaats daarvan degenereren de onrijpe myoblasten en vermenigvuldigen zich agressief. Een van de meest voorkomende oorzaken van deze degeneratie is een samenvoeging van twee kankergenen die normaal gesproken gescheiden zijn op de chromosomen. Daardoor ontstaat het kankereiwit PAX3-FOXO1, dat de normale differentiëring (rijping) van spiervoorlopercellen stopt en deze in plaats daarvan verandert in rabdomyosarcoomcellen.

Hoe dat kankereiwit dat doet en welke genen er nog meer betrokken zijn bij de verwording van de myoblasten was tot nu allesbehalve duidelijk. Martyna Sroka van het Cold Spring Harbor-lab in de VS en collega’s zijn op zoek gegaan naar genen die die ‘verkankering’ van die cellen ongedaan zou kunnen maken. Dat deden ze door met behulp van de CRISPR-techniek bepaalde genen uit te schakelen en het effect daarvan te bekijken. Dat was makkelijk te zien, want de kankercellen zijn rond en de gezonde myoblasten langgerekt en spoelvormig.

Bij het gen NY-F – dat uit de delen alfa, beta, en gamma bestaat – was het raak: alle cellen verloren hun kankerkenmerken. Die vrijwel totale omvorming verbaasde ook de onderzoeksters. Het bleek dat het uitschakelen van het NF-Y-gen een hele reeks reacties in gang zette, waaronder het (vrijwel) stopzetten van de aanmaak van PAX3-FOXO1.
Dat doet vermoeden dat dat gen de differentiëring van de kankercellen regelt. Dat zou kunnen inhouden dat deze ontdekking niet alleen betekenis heeft voor deze kankersoort heeft, aangezien een verstoring van de rijping van voorlopercellen een belangrijk kenmerk is van wekedelenkankers.

In een eerder onderzoek was het de onderzoeksters al gelukt om bij het Ewingsarcoom, een botkankertype dat relatief vaak bij kinderen voorkomt, ‘verkankerde’ voorlopercellen om te zetten in gezonde botcellen.

Noodzakelijk

Een (mineur?) probleem is dat NF-Y ook in gezonde cellen noodzakelijk is. Gelukkig zijn kankercellen duidelijk gevoeliger voor het uitschakelen van dat gen dan gezonde. Zo’n ingreep zou de kankercellen aanzetten tot (gezonde) omvorming, terwijl gezonde cellen daar niet al te veel last van hebben, is de gedachte.

Bron: bdw